Nhà văn Hoài Hương: Thôi thúc viết về gia đình - tình yêu thời chiến từ những câu chuyện của cha

+ Chị viết nhiều về đề tài gia đình, tình yêu thời chiến, có phải vì đề tài gia đình hiện đại kém hấp dẫn với nhà văn Hoài Hương?

Trong phần lớn những tác phẩm của tôi là đề tài gia đình - tình yêu thời chiến, không phải vì đề tài này trong thời hòa bình kém hấp dẫn. Có lẽ, vì tôi sinh ra trong thời chiến, ba lại là bộ đội đi chiến đấu suốt từ thời kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ rồi tới chiến tranh biên giới Tây Nam và phía Bắc, tình yêu của ba mẹ cũng trải dài theo các cuộc chiến mà ba tham gia. 

Mẹ tôi là một người vợ bộ đội thủy chung đợi chồng, nuôi dạy con khôn lớn. Từ hình ảnh của mẹ, được chứng kiến bao câu chuyện cảm động về tình yêu - gia đình, tất cả đã lưu giữ trong tôi nhiều ấn tượng sâu sắc, để rồi tôi đã "định dạng" cho mình, nhất định lưu tâm đề tài này, sẽ viết bằng trải nghiệm, bằng cảm nhận, bằng cả những ước muốn trang viết của mình sẽ lưu lại cho các bạn trẻ hôm nay biết được ngày trước thế hệ ông bà đã yêu và sống như thế nào…

Đề tài gia đình hôm nay có rất nhiếu "đất" để nhà văn "dụng võ" nhưng có lẽ, tôi vẫn thích đề tài tình yêu - gia đình thời chiến hơn.

+ Theo chị, tình cảm gia đình thời chiến và nay có gì khác và giống nhau?

Tình cảm gia đình thời nào cũng cần sự thủy chung, cũng cần những chân tình, yêu thương, sự chia sẻ, sự cảm thông, sự gánh vác trách nhiệm gia đình… Nhưng thời chiến thì không thể chỉ nghĩ một cách ích kỷ đến tình yêu - hạnh phúc của riêng mình, gia đình mình, mà còn là nghĩa vụ - trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ hạnh phúc cho mọi ngôi nhà trên đất nước mình. 

Tình cảm gia đình của ngày nay có những giá trị mới được đề cao, như những phạm trù "riêng tư", "cá nhân", "độc lập"… Những giá trị truyền thống đôi khi lúc này lúc khác bị phai nhạt. Ví dụ, có một bữa cơm gia đình đầy đủ mọi người trong nhà thường rất hiếm. Hay thời công nghệ 4.0, việc cùng ngồi trò chuyện gia đình cũng trở nên xa xỉ.

+ "Trời xanh màu tình yêu", tập truyện ngắn mới của chị, tiếp tục viết về tình yêu người lính. Vì sao mảng đề tài chiến tranh, lực lượng vũ trang lại có nhiều sức hút với chị?

Tôi có một tình yêu với màu xanh áo lính rất khó giải thích, giống như một tình yêu có từ trong máu, trong tim mình. Trước hết, có lẽ vì xuất thân con nhà lính. Rồi bản thân tôi cũng có thời gian là quân nhân, em trai tôi cũng từng 4 năm trong quân đội. 

Chính vì được nghe kể nhiều câu chuyện thời chiến tranh của ba và các đồng đội của ba, cũng như sau này, thời gian trong quân đội, tôi cũng được tiếp cận nhiều chú, bác từng tham gia hai cuộc kháng chiến chống Pháp - Mỹ và đang tiếp tục chiến đấu bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, làm nghĩa vụ quốc tế… 

Sau nữa, khi cộng tác với các cơ quan truyền thông, tôi thường viết về mảng đề tài Lực lượng vũ trang, từ bút ký về các nhân vật tướng lĩnh đến những Anh hùng Lực lượng vũ trang… Mỗi lần viết, tiếp cận các thông tin, tôi lại phát hiện ra nhiều câu chuyện đằng sau các chiến dịch, các chiến công đầy cảm xúc. 

Trong tôi luôn tham vọng, tại sao mình không viết lại những câu chuyện này, để các bạn trẻ hôm nay hiểu được chiến tranh, hòa bình, hiểu được những hy sinh của bao thế hệ ông cha để có một Việt Nam hôm nay…

+ Chị dành nhiều trang viết cho ba mình. Ông có sức ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống và việc cầm bút của chị?

Nếu tính thời gian tôi ở bên ba có lẽ không nhiều, từ nhỏ đã xa, rồi lớn lên cũng xa, rồi ba lại mất sớm. Nhưng với tôi, ba vừa là người cha, vừa là người thầy, vừa là người bạn. Ba tôi là một người cầm - kỳ - thi - họa đều giỏi. 

Trước lúc vào chiến trường, trong 4 năm, ba đã vừa làm việc, vừa học cùng lúc để tốt nghiệp 2 khoa Văn - Sử của trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Chưa kể ba thông thạo 3 ngoại ngữ. Khi tôi còn nhỏ, ba tôi vào Nam chiến đấu, thì tủ sách ông để lại không chỉ là "gia tài" mà là một thế giới rộng mở mà ba dành cho tôi. 

Khi tôi lớn lên, qua những cuộc trò chuyện giữa hai cha con, ba đã dạy cho tôi nhiều bài học tri thức, bài học ứng xử, bài học giao tiếp…

Đặc biệt, ba hay kể về những người đồng đội của ba thời chiến tranh, những chiến công, hy sinh thanh xuân của họ để góp vào hòa bình, thống nhất đất nước… 

Và những câu chuyện đó luôn thôi thúc tôi viết về họ, viết để tri ân, để lan tỏa đến các bạn trẻ hiểu được có một thời như thế với những con người như thế… Trong tôi, dù ba đã đi xa nhưng tôi vẫn luôn cảm thấy có ba bên cạnh khích lệ, động viên và khuyến khích tôi viết, viết đến khi còn có thể.

+ Cảm ơn chị đã chia sẻ!