Nhân sự ngành ngân hàng biến động mạnh trước làn sóng chuyển đổi số

Làn sóng chuyển đổi số như chuyển từ mô hình truyền thống sang mô hình số hóa, ứng dụng công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain) và điện toán đám mây… đã khiến nhiều ngân hàng có những thay đổi lớn trong cơ cấu nhân sự.

Nơi tăng, nơi giảm

Làn sóng cắt giảm nhân sự rộ lên gần đây, nhất là sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán 2025, khi một số nhân viên ngân hàng cho biết thuộc diện cắt giảm vì không đáp ứng được yêu cầu về bằng cấp, công việc theo nhiệm vụ mới, cũng có người tìm được công việc mới phù hợp hơn.

Tại báo cáo của 27 ngân hàng thương mại niêm yết trên thị trường chứng khoán cho thấy, tính đến cuối năm 2024, tổng số nhân sự của các ngân hàng đạt khoảng 279.170 người, tăng thêm gần 3% (tương đương hơn 7.400 người) so với cùng kỳ năm 2023.

Trong số 27 ngân hàng kể trên, có 19 ngân hàng ghi nhận số lượng nhân viên vẫn tăng trong năm 2024. Trong khi đó, 8 ngân hàng còn lại (bao gồm: BIDV, Sacombank, TPBank, NamABank, ABBank, VIB, ACB và KienlongBank) ghi nhận đã cắt giảm từ vài chục đến vài trăm nhân sự ở các phòng ban được tái cơ cấu, sắp xếp, tinh gọn lại để hoạt động hiệu quả hơn.

Hiện BIDV dẫn đầu trong chiến lược tái cấu trúc, tinh gọn nhân sự với mức tinh giảm khoảng 1.000 nhân sự ở tất cả các vị trí công việc từ 29.997 người về 28.998 người. Đây cũng là lần tinh giản nhân sự lớn nhất của BIDV trong hơn 8 năm qua. Tiếp đến là VIB, Sacombank, ACB, Nam A Bank… với mức cắt giảm khoảng 300-550 người/ngân hàng.

Tuy nhiên, bên cạnh một số ngân hàng giảm nhân sự thì cũng có không ít nhà băng đẩy mạnh việc tuyển dụng nhân sự mới.

Trong đó, VPBank là một trong những ngân hàng nổi bật trong việc tăng cường tuyển dụng nhân sự trong năm 2024 khi ngân hàng đã tuyển thêm 2.455 nhân sự, dẫn đầu về tuyển dụng, nâng số lượng nhân viên từ 24.973 người lên 27.428 người (tăng 9,8%). Nếu chỉ tính riêng ngân hàng mẹ, tổng số nhân viên đã tăng từ 13.599 người (cuối 2023) lên 15.003 người vào cuối năm 2024, tức tăng hơn 1.400 người.

Tương tự, MB cũng tuyển dụng thêm 2.315 nhân viên, nâng số lượng nhân sự lên 18.639 người, tăng tương ứng 14,2%, ghi nhận là ngân hàng có tốc độ tăng trưởng cao nhất bảng xếp hạng trong năm 2024. HDBank cũng là một trong những ngân hàng có sự tăng trưởng mạnh mẽ về tuyển dụng nhân sự trong năm 2024, tuyển dụng thêm 1.188 nhân sự. Vietcombank cũng tăng thêm 813 nhân sự mới...

Tác động từ việc chuyển đổi số

Theo lý giải của các ngân hàng thương mại, nhân sự thay đổi thời gian vừa qua chủ yếu do quá trình chuyển đổi số và tái cấu trúc mô hình hoạt động. Việc áp dụng các mô hình phòng ban tích hợp, tinh gọn ở một số vị trí công việc truyền thống cũng khiến nhân sự dôi dư. Tuy nhiên, nhu cầu tuyển dụng thêm nhân sự cho các vị trí công việc liên quan đến công nghệ và tài chính số vẫn rất lớn và có sự tăng trưởng, cạnh tranh giữa các ngân hàng thương mại.

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh) cho rằng làn sóng cắt giảm nhân sự không chỉ diễn ra tại Việt Nam mà đây là xu hướng chung trên toàn thế giới và diễn ra ở nhiều ngành khác nhau. Trong đó, nguyên nhân nổi bật là việc các ngân hàng ứng dụng chuyển đổi số, nhiều công việc chuyển lên môi trường online nên số lượng nhân viên giảm đi.

Ông Huân phân tích, trước đây nhiều chi nhánh có cả trăm người thì sau này các ngân hàng đã cắt giảm chỉ còn một nửa, thậm chí còn ít hơn. Bởi số lượng khách hàng đến các chi nhánh, phòng giao dịch trực tiếp cũng giảm dần khi nhiều hoạt động được thông qua dịch vụ ngân hàng điện tử, ứng dụng Internet Banking. Xu hướng này sẽ giúp các doanh nghiệp cắt giảm chi phí, tăng hiệu quả cũng như tái cấu trúc nguồn nhân lực tốt hơn.

“Ở Việt Nam, thời gian qua, ngành ngân hàng khá tiên phong trong chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ trong hoạt động. Bên cạnh đó, số lượng nhân viên trong các ngân hàng luôn ở mức cao nên việc cắt giảm vài trăm người, nếu xét theo tỷ lệ trên tổng số nhân sự thì cũng không phải quá nhiều,” ông Huân nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, một số chuyên gia ngân hàng cũng cho rằng, việc tinh gọn bộ máy, tối ưu chi phí và nâng cao tỷ suất sinh lợi là nhu cầu và là xu hướng tạo lợi thế cạnh tranh cho các ngân hàng thương mại nói riêng và các tổ chức tín dụng nói chung. Việc chuyển đổi từ mô hình ngân hàng truyền thống sang mô hình ngân hàng số, ứng dụng nhiều công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain) cũng sẽ khiến các ngân hàng tái cấu trúc nhiều vị trí công việc cho phù hợp và hiệu quả.

Còn theo đánh giá của Tổng giám đốc MB Phạm Như Ánh, dù số lượng nhân sự mở rộng, MB vẫn đang tối ưu việc sử dụng nhân sự theo hướng áp dụng công nghệ vào quản trị và vận hành.

“Quy mô của MB đã vượt mốc 1 triệu tỷ đồng, nhưng ngân hàng chỉ có hơn 11.000 nhân viên. Trong khi đó, các ngân hàng đồng hạng có số lượng nhân viên lớn hơn nhiều. Công nghệ đã giúp MB tăng năng suất lao động liên tục mỗi năm từ 10%-15% trong các năm qua,” ông Ánh nhận định.

Các chuyên gia khuyến nghị, trong vài năm tới, công nghệ AI sẽ phát triển mạnh mẽ thay vì trước đây tập trung vào vị trí và công việc thì bây giờ các ngân hàng sẽ tập trung vào con người và năng lực. Trong bối cảnh chuyển đổi số đòi hỏi nhân viên phải làm các công việc đa dạng và phức tạp hơn, có thể bao gồm từ 4 đến 5 nghiệp vụ cũ. Do đó, cách thức quản lý nhân sự cũng sẽ thay đổi. Các ngân hàng sẽ tập trung hơn vào xây dựng các nhóm làm việc linh hoạt. Quản lý cấp trung sẽ không đưa ra các chỉ dẫn cụ thể mà thay vào đó là huấn luyện, kèm cặp nhân viên tự tư duy và triển khai công việc.

Hiện khoảng 90% giao dịch ngân hàng được thực hiện thông qua Internet Banking, Mobile Banking, trong khi kênh truyền thống chỉ chiếm 10%. Nhiều giao dịch và dịch vụ trên nền tảng trực tuyến đang giảm sự phụ thuộc vào mạng lưới chi nhánh truyền thống. Tuy nhiên, điều này cũng mang lại những cơ hội cho những ai sẵn sàng thích nghi và nâng cao chuyên môn. Những người có kỹ năng về dữ liệu, phân tích tài chính và công nghệ số sẽ vẫn có chỗ đứng vững chắc, ngay cả khi AI tiếp tục bùng nổ trong ngành ngân hàng.