"Nhiều kẻ mạo danh từ thiện, lợi dụng mạng viễn thông để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản giữa mùa lũ!"

Trục lợi giữa mùa lũ

Sáng 26/10, Quốc hội dành thời gian thảo luận về công tác phòng ngừa, chống tội phạm và vi phạm pháp luật. Theo nhiều ĐBQH, tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông vẫn gây nhức nhối trong xã hội, đặc biệt càng khiến dư luận phẫn nộ khi không ít kẻ mạo danh từ thiện, viễn thông để trục lợi, chiếm đoạt tài sản của dân nghèo.

ĐB Đinh Công Sỹ (đoàn Sơn La) cho rằng, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của mạng xã hội thì vi phạm pháp luật và tội phạm về lĩnh vực này vẫn đang tăng lên. Báo cáo của Chính phủ cũng thể hiện rõ điều này khi nêu rõ, tội phạm trong lĩnh vực này diễn biến ngày càng phức tạp và có nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội mới, hoạt động có tính chất xuyên quốc gia, xảy ra trên nhiều lĩnh vực và gây thiệt hại lớn, thậm chí gây hậu quả nghiêm trọng, như tội đánh bạc lên đến hàng chục ngàn tỷ đồng.

Theo ĐB Sỹ, mặc dù đã có sự vào cuộc rất rốt ráo của lực lượng chức năng, nhưng vi phạm lĩnh vực này vẫn diễn ra tràn lan, chưa được ngăn chặn hiệu quả, phạm vi và quy mô lớn hơn, tính chất ngày càng tinh vi, phức tạp hơn.

Thông qua mạng xã hội, nhiều đối tượng bán hàng giả, hàng lậu, cho vay trực tuyến, đưa các thông tin thất thiệt không được kiểm chứng, các hình ảnh, clip nhảm nhí, phản cảm xuất hiện phổ biến trên các trang mạng.

"Đáng chú ý hơn, trong những ngày cả nước đang cùng phòng, chống dịch bệnh Covid và gần đây là nhân dân miền Trung đang oằn mình chống lũ thì bên cạnh những tấm gương thiện nguyện, có những kẻ mạo danh từ thiện, lợi dụng mạng viễn thông để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Vô nhân đạo hơn là chiếm đoạt tài sản của chính cả người nhà của các nạn nhân lũ lụt, gây bức xúc trong dư luận và trong nhân dân" – ĐB Đinh Công Sỹ nêu thực trạng.

Theo ông, rất nhiều hình ảnh gán ghép lời bình không đúng sự thật về sự tham gia của lực lượng công an, bộ đội và các lực lượng chức năng các địa phương tham gia phòng, chống dịch bệnh và phòng, chống lũ, gây ra sự nhìn nhận chưa đúng, đánh giá thiếu khách quan của một bộ phận người sử dụng mạng xã hội với các cơ quan, tổ chức và các cá nhân.

Nguy hiểm hơn, các thông tin dạng này được lan truyền và chia sẻ vô cùng nhanh chóng, với nhiều lời bình luận tiêu cực, thiếu tính xây dựng, gây hoang mang trong xã hội. Các loại hành vi này không đơn thuần là phản ánh sai, dẫn dắt người xem có nhận định sai lệch về các vấn đề, mà có dấu hiệu vi phạm pháp luật, thậm chí là vi phạm pháp luật hình sự.

"Tôi cho rằng báo cáo của Chính phủ đánh giá về tội phạm và vi phạm pháp luật cũng như các giải pháp để giảm, đấu tranh với nhóm tội phạm và vi phạm trong lĩnh vực này cần phải được đề cập rõ thêm" – ĐB Sỹ nói.

ĐB Hứa Thị Hà  (đoàn Tuyên Quang) cũng bức xúc khi nói về loại hình tội phạm này. Theo nữ ĐB, số lượng người Việt Nam sử dụng internet là hơn 68 triệu người, chiếm khoảng 70% dân số, nhưng sự hiểu biết về bảo mật thông tin cá nhân còn hạn chế. 

Cùng với đó, chế tài hiện hành xử lý hành vi đánh cắp thông tin dữ liệu cá nhân cũng chưa đủ sức răn đe, nên đã xuất hiện các hành vi thu thập, sử dụng, mua bán thông tin cá nhân. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của nhiều người, dẫn tới nhiều nguy cơ tiềm ẩn.

"Gần đây là vụ việc vợ nạn nhân vụ Rào Trăng 3 bị lừa mất 100 triệu đồng trong và khoản hay vụ việc 3 ngân hàng BIDV tại Phú Thọ đã bán thông tin của 50 công ty, doanh nghiệp cho nhóm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, hay sự cố rò rỉ 2 triệu dữ liệu khách hàng của một ngân hàng mà báo chí đã đưa tin và còn rất nhiều vụ việc khác nữa đã xảy ra. Điều này đặt ra vấn đề quản lý sao cho hiệu quả, đảm bảo phòng ngừa, xử lý các hành vi vi phạm" – ĐB Hứa Thị Hà nêu vấn đề.

Xử phạt hành chính chưa đủ sức răn đe

ĐB Đinh Công Sỹ cho rằng, để hạn chế hành vi vi phạm trong lĩnh vực viễn thông, tin học cũng như các loại vi phạm trên môi trường mạng điện tử, việc xử phạt hành chính cần được tiếp tục nghiên cứu theo hướng tăng để răn đe.

"Theo thống kê trong 9 tháng qua, cả nước xử phạt hành chính 188 vụ với số tiền khoảng 1,6 tỷ đồng. Tôi cho rằng với mức xử phạt này chưa tương xứng với những hậu quả về mặt xã hội cũng như hậu quả về mặt tinh thần mà hành vi vi phạm gây ra cho cộng đồng cũng như gây cho ra cho các cá nhân, chưa đủ sức răn đe so với lợi ích mà cá nhân đạt được" – ĐB Sỹ kiến nghị.

Về dài, ĐB Đinh Công ỹề nghị cần có các giải pháp giáo dục toàn diện, mạnh mẽ hơn nữa, với nhiều cách thức khác nhau như trong trường học và tuyên truyền trên các thông tin, báo chí, truyền hình.

Đồng thời, Chính phủ cần quan tâm thêm trang thiết bị và nguồn lực tốt để thực hiện các giải pháp kỹ thuật để đối phó với tính chất phức tạp, với nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội mới đã được Chính phủ nêu tại báo cáo.

Còn theo ĐB Hà Thị Lan (đoàn Bắc Giang), cần tăng cường hơn nữa hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước đối với lĩnh vực công nghệ thông tin, các hoạt động của các mạng xã hội, đặc biệt là tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về an ninh mạng, kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm những hành vi vi phạm như là tin giả lên mạng, truyền tải những hành vi đồi trụy, kích động bạo lực…

ĐB Hứa Thị Hà đưa ra giải pháp về bảo vệ dữ liệu cá nhân trên internet. Theo ĐB, thông tin cá nhân cần phải được quy định cụ thể hơn, phải được coi là tài sản để được bảo vệ. "Thứ nhất, cần tiếp tục thể hiện có hiệu quả các quy định của pháp luật có liên quan về nâng cao năng lực phòng chống phần mềm độc hại, tăng cường phòng, chống mã độc bảo vệ thông tin cá nhân trên không gian mạng. Thứ hai, hoàn thiện khung pháp lý quy định cụ thể về bảo mật thông tin cá nhân. Cần quy định thống nhất về thông tin cá nhân đã xác định các tiêu chí về thông tin cá nhân, đồng thời khắc phục tình trạng giải rác ra nhiều văn bản luật hiện nay" – ĐB Hứa Thị Hà kiến nghị.