Nhìn lại những đại án được đưa ra xét xử năm 2025

Đại án Cục Đăng kiểm

Ngày 6/1/2025, TAND Cấp cao tại TPHCM mở phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án xảy ra tại Cục Đăng kiểm Việt Nam, để xem xét kháng cáo của các bị cáo và kháng nghị của Viện Kiểm sát.

Theo bản án sơ thẩm, vụ án phát sinh từ sai phạm có hệ thống trong hoạt động đăng kiểm phương tiện, khi nhiều lãnh đạo, cán bộ Cục Đăng kiểm Việt Nam và các trung tâm đăng kiểm đã nhận hối lộ, môi giới hối lộ, lợi dụng chức vụ quyền hạn làm trái quy định, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trật tự quản lý Nhà nước trong lĩnh vực an toàn giao thông.

Ở cấp sơ thẩm, Trần Kỳ Hình, cựu Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam, bị tuyên 25 năm tù; Đặng Việt Hà, cựu Cục trưởng, bị tuyên 19 năm tù; nhiều bị cáo khác nhận mức án từ án treo đến tù dài hạn tùy vai trò, hành vi.

Tại phiên phúc thẩm, các bị cáo chủ yếu kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, Hội đồng xét xử xem xét trên cơ sở mức độ sai phạm, hậu quả gây ra và tình tiết khắc phục hậu quả.

Vụ án được đánh giá là điển hình cho tình trạng tham nhũng, tiêu cực trong lĩnh vực đăng kiểm, đòi hỏi xử lý nghiêm để lập lại kỷ cương quản lý Nhà nước.

Đại án Dự án Sài Gòn - Đại Ninh (Lâm Đồng)

Ngày 20/1/2025, TAND TP Hà Nội đã tuyên án sơ thẩm vụ án liên quan Dự án Khu đô thị thương mại, du lịch, nghỉ dưỡng sinh thái Sài Gòn - Đại Ninh (tỉnh Lâm Đồng), vụ án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng kéo dài hơn một thập kỷ, liên quan nhiều cán bộ lãnh đạo cấp cao.

Theo bản án, Dự án Sài Gòn - Đại Ninh có quy mô gần 3.600ha, tổng vốn đầu tư hơn 25.000 tỷ đồng, được cấp phép từ năm 2010 nhưng chậm triển khai, bỏ hoang nhiều năm. Khi Thanh tra Chính phủ kết luận dự án vi phạm và đề xuất thu hồi, chủ đầu tư đã dùng tiền để tác động, can thiệp trái pháp luật vào hoạt động thanh tra và quản lý Nhà nước.

Cơ quan tố tụng xác định, Nguyễn Cao Trí, Tổng giám đốc Công ty Sài Gòn - Đại Ninh, đã đưa hối lộ hơn 7 tỷ đồng cho nhiều cá nhân là cán bộ Thanh tra Chính phủ và lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng nhằm thay đổi kết luận thanh tra, chuyển hướng xử lý từ thu hồi dự án sang tiếp tục thực hiện, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng trong quản lý đất đai.

Về trách nhiệm hình sự, tòa tuyên Nguyễn Cao Trí 3 năm tù về tội Đưa hối lộ, tổng hợp với bản án trước đó buộc chấp hành 9 năm tù. Trần Văn Hiệp, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, bị tuyên 6 năm 6 tháng tù; Trần Đức Quận, cựu Bí thư Tỉnh ủy Lâm Đồng, 5 năm 6 tháng tù. Một số cán bộ Thanh tra Chính phủ bị tuyên từ 3 đến 3 năm 6 tháng tù. Mai Tiến Dũng, cựu Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, bị tuyên 2 năm 6 tháng tù cho hưởng án treo.

Sau xét xử, tỉnh Lâm Đồng đã triển khai thu hồi hơn 1.428ha đất của dự án Sài Gòn - Đại Ninh, xử lý các sai phạm về đất đai theo quy định.

Vụ án được xác định là điển hình cho việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn để can thiệp trái pháp luật vào hoạt động thanh tra và quản lý đất đai, gây hệ lụy nghiêm trọng về kinh tế và làm suy giảm niềm tin xã hội.

Đại án Vạn Thịnh Phát

Ngày 15/4/2025, TAND Cấp cao tại TPHCM mở phiên tòa xét xử phúc thẩm giai đoạn 2 vụ án xảy ra tại Tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB). Sau nhiều ngày xét xử, đến ngày 21/4/2025, Hội đồng xét xử tuyên án đối với các bị cáo.

Theo bản án, trong giai đoạn này, Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, đã chỉ đạo các pháp nhân trong hệ sinh thái doanh nghiệp phát hành trái phiếu trái quy định pháp luật, sử dụng thủ đoạn gian dối để lừa đảo chiếm đoạt tiền của các nhà đầu tư, đồng thời thực hiện các hành vi rửa tiền và vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới. Cơ quan tố tụng xác định, riêng giai đoạn 2, số tiền chiếm đoạt và gây thiệt hại liên quan đến trái phiếu là hơn 30.000 tỷ đồng, ảnh hưởng đến quyền lợi của hơn 40.000 trái chủ.

Xét kháng cáo, Tòa phúc thẩm tuyên Trương Mỹ Lan 30 năm tù về các tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Rửa tiền và Vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới. Tòa giữ nguyên nội dung kết tội, chỉ điều chỉnh mức hình phạt so với án sơ thẩm giai đoạn 2.

Việc tổng hợp hình phạt đối với bị cáo này được thực hiện theo đúng quy định pháp luật, trên cơ sở các bản án đã tuyên trước đó. Các bị cáo còn lại trong vụ án bị tuyên mức án từ 2 năm đến 15 năm tù, tùy theo vai trò và mức độ vi phạm.

Hội đồng xét xử nhận định, vụ án Vạn Thịnh Phát là đại án kinh tế đặc biệt nghiêm trọng, cho thấy thủ đoạn lợi dụng phát hành trái phiếu và hoạt động ngân hàng để chiếm đoạt tài sản, gây hệ lụy lớn đối với thị trường tài chính và xã hội.

Đại án Xuyên Việt Oil

Ngày 6/5/2025, TAND Cấp cao tại TPHCM mở phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án Xuyên Việt Oil, vụ án kinh tế - tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, liên quan đến nhiều cán bộ, quan chức và doanh nghiệp tư nhân.

Theo bản án sơ thẩm, bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty Xuyên Việt Oil, bị xác định là chủ mưu, phạm các tội đưa hối lộ và vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí. Tòa sơ thẩm đã tuyên mức án tổng hợp 30 năm tù đối với bị cáo này.

Một số bị cáo là cán bộ, quan chức Nhà nước bị tuyên án tù dài hạn do hành vi nhận hối lộ và lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Trong đó, Lê Đức Thọ, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, nhận mức án 28 năm tù ở cấp sơ thẩm.

Tại phiên phúc thẩm, do nhiều bị cáo kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt và đã nộp lại tiền, khắc phục hậu quả, Hội đồng xét xử xem xét giảm án cho một số trường hợp. Kết quả, bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh được giảm còn 28 năm tù, còn bị cáo Lê Đức Thọ được giảm 7 năm tù, xuống 21 năm tù. Một số bị cáo khác cũng được giảm từ 1 đến vài năm tù, song tòa khẳng định không thay đổi bản chất và tính chất đặc biệt nghiêm trọng của vụ án.

Hội đồng xét xử nhận định, vụ án Xuyên Việt Oil gây thiệt hại đặc biệt lớn cho ngân sách Nhà nước, làm suy giảm niềm tin xã hội và phá vỡ kỷ cương quản lý trong lĩnh vực xăng dầu. Việc xử lý nghiêm khắc các bị cáo thể hiện quan điểm nhất quán: mọi hành vi tham nhũng, lợi dụng chức vụ để trục lợi đều phải trả giá bằng trách nhiệm hình sự.

Đại án chuyến bay giải cứu (giai đoạn 2)

Ngày 16/6/2025, TAND Cấp cao tại Hà Nội tuyên án phúc thẩm vụ "Chuyến bay giải cứu" giai đoạn 2, liên quan đến các sai phạm trong quá trình tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước trong thời gian dịch COVID-19.

Bản án xác định, lợi dụng chủ trương nhân đạo của Nhà nước, một số cán bộ tại các địa phương, sở, ngành đã lạm dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi cá nhân. Các bị cáo nhận tiền của doanh nghiệp và cá nhân tổ chức chuyến bay, đổi lại việc tham mưu, ký văn bản chấp thuận, xác nhận thủ tục trái quy định, tạo điều kiện cho các chuyến bay được triển khai.

Từ các sai phạm này, các bị cáo đã hưởng lợi bất chính với số tiền từ hàng chục triệu đến hàng trăm triệu đồng mỗi người, tổng cộng nhiều tỉ đồng, trong khi người dân phải chịu chi phí rất cao để được về nước trong bối cảnh dịch bệnh căng thẳng.

Hội đồng xét xử nhận định, dù không gây thiệt hại trực tiếp cho ngân sách Nhà nước, hành vi của các bị cáo đã làm méo mó chính sách nhân đạo, xâm hại nghiêm trọng trật tự quản lý hành chính và gây bức xúc lớn trong xã hội.

Tại phiên phúc thẩm, tòa chấp nhận giảm án cho một số bị cáo do đã khắc phục hậu quả. Trong đó, Trần Tùng (cựu Phó Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Thái Nguyên) bị tuyên 10 năm tù; các bị cáo khác nhận mức án từ 1 năm 6 tháng tù đến hơn 2 năm tù, một số được hưởng án treo.

Hội đồng xét xử nhấn mạnh, vụ án là bài học nghiêm khắc về việc lợi dụng hoàn cảnh dịch bệnh để trục lợi, khẳng định mọi hành vi tham nhũng, hưởng lợi từ khó khăn của người dân đều bị xử lý nghiêm minh.

Đại án Tập đoàn Thuận An

Ngày 18/12/2025, TAND Phúc thẩm Tòa án nhân dân Tối cao tại Hà Nội mở phiên tòa xét xử phúc thẩm vụ án xảy ra tại Công ty cổ phần Tập đoàn Thuận An, một vụ án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng liên quan đến việc vi phạm quy định về đấu thầu, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi và gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 120 tỷ đồng trong các dự án.

Theo bản án sơ thẩm, bị cáo Nguyễn Duy Hưng, cựu Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Thuận An, lợi dụng chức vụ đã can thiệp, tác động vào hoạt động đấu thầu, sử dụng tiền để tác động các cán bộ, công chức tại các Ban quản lý dự án và chính quyền địa phương để doanh nghiệp trúng thầu trái quy định, gây thiệt hại hơn 120 tỷ đồng cho ngân sách Nhà nước trong nhiều dự án.

Tại phiên sơ thẩm, TAND TP Hà Nội đã tuyên bị cáo Nguyễn Duy Hưng mức án 10 năm 6 tháng tù về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng. Cùng phiên, Phạm Thái Hà, cựu Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, bị tuyên 5 năm 6 tháng tù về tội Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi; Lê Ô Pích, cựu Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang, nhận 3 năm tù về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Các bị cáo khác bị tuyên các mức án từ 2 năm cho hưởng án treo đến 7 năm tù tùy hành vi.

Tại phiên phúc thẩm, nhiều bị cáo kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt do thành khẩn khai báo, có tình tiết giảm nhẹ và đã nộp thêm tiền khắc phục hậu quả. Trong đó, bị cáo Nguyễn Duy Hưng đã nộp thêm 47 tỷ đồng, khắc phục xong toàn bộ thiệt hại hơn 120 tỷ đồng của vụ án.

Trong quá trình phúc thẩm, một số bị cáo được đề nghị giảm nhẹ án từ 6 tháng đến 2 năm tù hoặc chuyển sang án treo, trong khi một số khác xin rút bớt nội dung kháng cáo liên quan đến hậu quả thiệt hại để tập trung xin giảm hình phạt.

Hội đồng xét xử phúc thẩm xem xét kỹ các tình tiết, đồng thời nhấn mạnh việc xử lý nghiêm minh các hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong hoạt động đấu thầu, gây thiệt hại tài sản Nhà nước là cần thiết để củng cố niềm tin xã hội và đảm bảo tính công bằng trong hoạt động kinh tế, đầu tư.

Đại án Tập đoàn Phúc Sơn

Ngày 22/12/2025, TAND Cấp cao tại Hà Nội đã tuyên án phúc thẩm vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn, đại án kinh tế, tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến hàng loạt sai phạm trong đấu thầu, quản lý đất đai và kế toán, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 1.168 tỷ đồng.

Theo bản án, Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Phúc Sơn, đã chỉ đạo thực hiện nhiều hành vi vi phạm quy định về đấu thầu, kế toán, xác định giá đất, đồng thời đưa hối lộ tổng cộng khoảng 132 tỷ đồng cho nhiều cán bộ, lãnh đạo địa phương để được tạo điều kiện trúng thầu, giao đất và điều chỉnh dự án trái pháp luật.

Trong số các bị cáo nhận hối lộ, Hoàng Thị Thúy Lan, cựu Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc, bị xác định nhận số tiền đặc biệt lớn, gồm hàng chục tỷ đồng và 1 triệu USD, để can thiệp, tác động vào các quyết định liên quan đến dự án của Phúc Sơn. Ở cấp sơ thẩm, bà Lan bị tuyên 14 năm tù; Tại phiên phúc thẩm, tòa giảm hình phạt xuống còn 11 năm 6 tháng tù về tội Nhận hối lộ.

Cùng vụ án, Lê Duy Thành, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc, bị tuyên 12 năm tù ở sơ thẩm. Xét kháng cáo và các tình tiết giảm nhẹ, tòa phúc thẩm giảm án xuống còn 8 năm 6 tháng tù về tội Nhận hối lộ.

Ngoài ra, Phạm Hoàng Anh, cựu Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Vĩnh Phúc, được giảm từ 8 năm xuống 6 năm tù; một số cựu lãnh đạo khác bị giảm từ 2 đến hơn 3 năm tù, thậm chí có bị cáo được chuyển sang hình phạt tù cho hưởng án treo.

Đối với Nguyễn Văn Hậu, do bị cáo không kháng cáo, Tòa phúc thẩm giữ nguyên mức án 30 năm tù mà cấp sơ thẩm đã tuyên.

Hội đồng xét xử nhận định, vụ án Phúc Sơn thể hiện sự câu kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cán bộ có chức vụ, quyền hạn, gây thiệt hại đặc biệt lớn cho tài sản Nhà nước. Việc giảm án chỉ áp dụng với những bị cáo có nhiều tình tiết giảm nhẹ, nhưng vẫn bảo đảm xử lý nghiêm minh các hành vi tham nhũng, lợi ích nhóm.

Đại án Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế

Cuối năm 2025, TAND TP Hà Nội đã ra quyết định đưa vụ án xảy ra tại Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) ra xét xử sơ thẩm; phiên tòa được mở vào đầu tháng 1/2026. Cụ thể, ngày 5/1/2026, TAND TP Hà Nội mở phiên tòa xét xử sơ thẩm 55 bị cáo trong vụ án đưa và nhận hối lộ xảy ra tại cơ quan quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm.

Theo cáo trạng, trong giai đoạn 2018-2025, một số lãnh đạo, cán bộ Cục An toàn thực phẩm đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong việc thẩm định hồ sơ công bố sản phẩm, xác nhận nội dung quảng cáo, cấp giấy chứng nhận GMP để hình thành cơ chế "xin - cho", nhận tiền của doanh nghiệp nhằm giải quyết thủ tục trái quy định.

Cơ quan tố tụng xác định, các bị cáo đã nhận tổng cộng hơn 107 tỷ đồng tiền hối lộ từ nhiều tổ chức, cá nhân. Trong đó, Nguyễn Thanh Phong, cựu Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, bị xác định hưởng lợi gần 44 tỷ đồng; Trần Việt Nga, cựu Cục trưởng, hưởng lợi hơn 8 tỷ đồng.

Trong vụ án này, Viện KSND Tối cao truy tố 34 bị cáo là cán bộ, công chức về tội Nhận hối lộ và 21 bị cáo là đại diện doanh nghiệp, cá nhân trung gian về tội Đưa hối lộ. Hành vi phạm tội diễn ra có hệ thống, kéo dài nhiều năm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu lực quản lý Nhà nước trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, tác động trực tiếp đến quyền lợi và sức khỏe người tiêu dùng.

Hội đồng xét xử nhận định, đây là vụ án tham nhũng nghiêm trọng trong lĩnh vực quản lý chuyên ngành, cho thấy sự tha hóa quyền lực và những lỗ hổng trong cơ chế cấp phép, cần được xử lý nghiêm minh để bảo đảm kỷ cương pháp luật.

Các đại án được xét xử trong năm 2025 cho thấy khi quyền lực bị đồng tiền chi phối, hệ lụy không chỉ là thiệt hại kinh tế mà còn làm xói mòn kỷ cương quản lý và niềm tin xã hội. Những bản án nghiêm khắc được tuyên trong năm tiếp tục khẳng định thông điệp thượng tôn pháp luật, xử lý không có vùng cấm, đồng thời là lời cảnh báo đối với mọi hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi