Nhóm sinh viên biến phế phẩm từ trái sầu riêng thành sản phẩm hữu ích cho nông nghiệp

Từ "phế phẩm" đến khát vọng tuần hoàn

Trưởng nhóm Green Choice Khuất Hồng Trúc Vy cho biết, ý tưởng nghiên cứu xuất phát từ thực tế tại gia đình thành viên có vườn sầu riêng. Trái sầu riêng tuy có giá trị kinh tế cao nhưng lại rất khó bảo quản, dễ hư hỏng khi vận chuyển. Đặc biệt, vỏ quả chiếm tới hơn 60% trọng lượng nhưng khó phân hủy, gây ô nhiễm và mùi hôi. Trăn trở trước tình trạng "được mùa mất giá", vừa là núi phế phẩm bỏ đi, "chúng tôi mong muốn biến toàn bộ trái sầu riêng thành nguồn tài nguyên hữu ích, không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn lan tỏa mô hình nông nghiệp xanh, bền vững", Trúc Vy chia sẻ.

Nhóm Green Choice chính thức bắt đầu nghiên cứu từ năm 2023, với 5 thành viên chính, dưới sự hướng dẫn của ThS. Trần Thành, và cố vấn ThS Huỳnh Hồng Mai - giảng viên Trường Đại học Nguyễn Tất Thành. Trong hành trình đó, công nghệ hiện đại trở thành chìa khóa. Nhóm đã ứng dụng công nghệ sấy thăng hoa (còn gọi là sấy khô lạnh hoặc sấy đông khô) để chế biến múi sầu riêng, giữ gần như nguyên vẹn dưỡng chất và hương vị. Công nghệ nghiền mịn để tạo bột sầu riêng phục vụ ngành thực phẩm - đồ uống. Đồng thời phát triển công nghệ vi sinh nhằm sản xuất chế phẩm DurioBio, giúp phân hủy vỏ sầu riêng cứng và dày thành "giá thể hữu cơ" (là phân huỷ các nguyên liệu tạo ra môi trường tơi xốp, giàu dinh dưỡng cho cây trồng). Song song, nhóm còn tích hợp cảm biến IoT (Internet vạn vật) để giám sát quá trình sản xuất và áp dụng truy xuất QR code nhằm minh bạch thông tin sản phẩm.

Trúc Vy cho biết, khó khăn lớn nhất khi xử lý là vỏ sầu riêng dày, cứng, khó phân hủy trong thời gian ngắn. Lúc đầu, các lô ủ vi sinh thường bị kéo dài, chất lượng không đồng đều. Được sự hướng dẫn trực tiếp của thầy cô, nhóm đã điều chỉnh công thức phối trộn với bột vỏ sò, kiểm soát pH và độ ẩm, đồng thời tăng cường mật độ vi sinh vật có lợi trong chế phẩm DurioBio. Nhờ đó, thời gian phân hủy rút ngắn xuống còn 30-40 ngày, tạo ra nguyên liệu ổn định để sản xuất giá thể hữu cơ.

Đưa đi kiểm định chất lượng cho thấy, sầu riêng sấy và bột sầu riêng đạt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm tại QUATEST 3. Chế phẩm DurioBio và giá thể hữu cơ được thử nghiệm thực tế, mang lại hiệu quả rõ rệt trong cải tạo đất và tăng năng suất cây trồng. Nhiều hội chợ, triển lãm khoa học - nông nghiệp, sản phẩm đã ghi nhận phản hồi tích cực từ nông dân và doanh nghiệp.

Kết hợp công nghệ sinh học, chế biến

Theo Trưởng nhóm Trúc Vy, điểm khác biệt lớn nhất của Green Choice là mô hình tuần hoàn khép kín 100% khi không chỉ khai thác múi quả mà còn tái chế hạt và vỏ thành sản phẩm hữu ích - đây là sự kết hợp giữa công nghệ sinh học, công nghệ chế biến và chuyển đổi số. Ở Việt Nam, chưa nhiều dự án áp dụng hướng đi này.

Green Choice đặt mục tiêu mở rộng quy mô sản xuất vệ tinh tại các vùng trồng sầu riêng trọng điểm như Vĩnh Long, Đắk Lắk, Đồng Tháp. Tối ưu chế phẩm DurioBio để ứng dụng cho các loại trái cây khác. Đẩy mạnh xuất khẩu sầu riêng sấy và bột sầu riêng sang EU, Nhật Bản, Mỹ; đồng thời triển khai chuyển giao công nghệ tới hợp tác xã và doanh nghiệp. Thực tế cho thấy, Green Choice đã mở ra con đường mới cho kinh tế tuần hoàn từ quả sầu riêng. Với sự sáng tạo của các bạn trẻ, hành trình "biến rác thải thành tài nguyên" từ trái sầu riêng không chỉ góp phần giảm ô nhiễm môi trường mà còn mang lại cơ hội kinh tế lớn, gợi mở mô hình nông nghiệp xanh cho tương lai.