Những ca phẫu thuật gây "chấn động" của ngành Y Việt Nam năm 2025

Ghép tay vào chân để chờ nối lại

Một trong những ca phẫu thuật đặc biệt hiếm gặp, mang giá trị nhân văn sâu sắc đã được các bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Bình Dương thực hiện thành công: ghép tạm bàn tay bị đứt lìa vào chân để bảo tồn mô sống, chờ thời điểm thích hợp nối lại đúng vị trí giải phẫu.

Ngày 13/9/2025, chị L.N.P. (18 tuổi), mang song thai 23 tuần, gặp tai nạn lao động khiến bàn tay phải bị đứt lìa hoàn toàn, vùng cẳng tay dập nát. Nhập viện trong tình trạng không sốc, thai nhi còn tim thai, người bệnh được hội chẩn đa chuyên khoa nhằm vừa đảm bảo an toàn cho mẹ và hai thai nhi, vừa đáp ứng nguyện vọng giữ lại bàn tay để sau này tự tay chăm sóc con.

Trước nguy cơ phẫu thuật tái nối ngay có thể ảnh hưởng đến thai kỳ, ê-kíp quyết định áp dụng kỹ thuật vi phẫu phức tạp: ghép nuôi tạm bàn tay vào cẳng chân, nối các mạch máu để duy trì tuần hoàn, tránh hoại tử. Sau hơn 3 giờ phẫu thuật, bàn tay được bảo tồn tốt, hồng hào; sức khỏe sản phụ và song thai ổn định.

Ngày 8/12/2025, sản phụ sinh mổ hai bé trai khỏe mạnh, nặng 2,3kg và 2,45kg. Khi sức khỏe người mẹ ổn định, các bác sĩ tiếp tục ca phẫu thuật kéo dài 13 giờ để tách bàn tay khỏi vị trí ghép tạm và nối trả lại đúng vị trí ban đầu. Hệ thống mạch máu, gân cơ và thần kinh được tái lập bằng kỹ thuật vi phẫu tinh vi.

Sau phẫu thuật, bàn tay ghép ấm, có vận động nhẹ và được phục hồi chức năng theo phác đồ. Ca bệnh được đánh giá là thành tựu y học hiếm gặp; UBND TPHCM cùng lãnh đạo thành phố đã có thư khen, bằng khen dành cho ê-kíp thực hiện.

Thực hiện song song và thành công 2 ca ghép phổi trong 1 ngày

Bệnh viện Phổi Trung ương ghi dấu mốc quan trọng khi lần đầu tiên thực hiện song song và thành công hai ca ghép phổi trong cùng một ngày, nâng tổng số ca ghép phổi tại bệnh viện lên 9 ca và đưa Việt Nam vào nhóm các trung tâm ghép phổi có uy tín trên thế giới.

Hai ca ghép được tiến hành ngày 9/11/2025, với sự phối hợp chặt chẽ giữa Bệnh viện Phổi Trung ương và nhiều đơn vị như Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện E, Bệnh viện Đại học Y Dược - ĐHQG, Bệnh viện Đa khoa Bà Rịa, cùng các lực lượng hàng không và giao thông.

Ca ghép thứ nhất sử dụng phổi hiến từ một nam quân nhân 55 tuổi, ghép cho bệnh nhân nữ 48 tuổi. Phẫu thuật kéo dài hơn 8 giờ, hiện người bệnh đã tự thở bằng lá phổi mới. Ca thứ hai là bệnh nhân nam 48 tuổi ở Hải Phòng, được ghép phổi hiến vận chuyển khẩn cấp từ TPHCM ra Hà Nội bằng đường hàng không, đảm bảo "thời gian vàng" cho ghép tạng.

Việc triển khai đồng thời hai ca ghép đòi hỏi kế hoạch phối hợp tổng lực, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế về lấy, vận chuyển, bảo quản và ghép tạng. Theo lãnh đạo bệnh viện, ghép phổi đã trở thành kỹ thuật thường quy với quy trình bài bản và đội ngũ chuyên môn cao, mở ra thêm cơ hội sống cho bệnh nhân phổi giai đoạn cuối và củng cố vị thế tiên phong của Việt Nam trong lĩnh vực ghép tạng.

"Sửa" thận bên ngoài cơ thể rồi ghép trở lại

Các bác sĩ Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 đã thực hiện thành công ca phẫu thuật bảo tồn thận hiếm gặp: lấy thận ra ngoài cơ thể để tái tạo mạch máu rồi ghép lại chính quả thận đó cho người bệnh. Đây là ca đầu tiên được ghi nhận tại Việt Nam.

Bệnh nhân nữ, 37 tuổi, phát hiện khối phình lớn ở động mạch thận trái gây đau vùng thắt lưng kéo dài. Nhiều cơ sở y tế trước đó khuyến cáo phải cắt bỏ thận do nguy cơ vỡ mạch, song người bệnh mong muốn bảo tồn chức năng thận. Qua thăm khám, các bác sĩ xác định khối phình nằm ngay rốn thận - vị trí đặc biệt phức tạp với nhiều nhánh mạch quan trọng, khiến các phương pháp can thiệp thông thường gần như không khả thi.

Ê-kíp đã lựa chọn giải pháp phẫu thuật đặc biệt: cắt thận ra ngoài, xử lý tổn thương mạch máu rồi ghép thận tự thân trở lại. Trong ca mổ kéo dài gần 4 giờ, quả thận được lấy ra bằng phẫu thuật nội soi, tái tạo động mạch bằng chính tĩnh mạch của người bệnh, sau đó ghép lại vào hố chậu cùng bên. Toàn bộ quá trình đòi hỏi thao tác chính xác trong thời gian rất ngắn để bảo vệ thận khi không được tưới máu.

Sau phẫu thuật, thận hoạt động tốt, lưu thông máu ổn định. Người bệnh hồi phục nhanh, tự đi lại và không cần dùng thuốc chống thải ghép do là ghép thận tự thân. Thành công này mở ra cơ hội mới trong bảo tồn thận cho các trường hợp tổn thương mạch máu phức tạp.

Ca ghép đồng thời tim - phổi lần đầu tiên tại Việt Nam

Sáng 13/8/2025, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức công bố ca ghép đồng thời tim và phổi đầu tiên tại Việt Nam, đánh dấu bước tiến quan trọng trong lĩnh vực ghép đa tạng. Bệnh nhân là nữ, 38 tuổi, suy đa tạng nặng, phải dùng thuốc duy trì sự sống, thường xuyên khó thở và đối mặt nguy cơ tử vong từng ngày. Ca ghép được thực hiện từ gần 4 tuần trước, đến nay sức khỏe người bệnh cải thiện rõ rệt.

Ca phẫu thuật kéo dài 7 giờ, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ của nhiều chuyên khoa và hệ thống hồi sức chuyên sâu. Các bác sĩ sử dụng tuần hoàn ngoài cơ thể để thay thế tạm thời chức năng tim - phổi, áp dụng kỹ thuật nối phế quản tiên tiến và theo dõi huyết động hiện đại. Sau ghép, bệnh nhân phải dùng thuốc ức chế miễn dịch mạnh, đối mặt nguy cơ nhiễm khuẩn cao và suy thận, đòi hỏi kiểm soát chặt chẽ quá trình điều trị.

Hiện người bệnh tỉnh táo, hợp tác tốt, tim và phổi ghép hoạt động ổn định, có thể thở bình thường và khả năng vận động đang dần hồi phục. Theo TS Dương Đức Hùng, Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, thành công này không chỉ mở ra cơ hội sống cho bệnh nhân tim – phổi giai đoạn cuối mà còn khẳng định bước tiến vượt bậc của bệnh viện và ghi dấu ấn của y học Việt Nam trên bản đồ thế giới.