Những chuyện đẫm nước mắt từ tục “bắt vợ” ở hòn đảo ngọc của Indonesia

Sumba là một hòn đảo ở phía đông Indonesia và được mệnh danh là viên ngọc quý của đất nước với nhiều địa điểm du lịch đậm chất non nước hữu tình. Ngoài ra, thiên đường du lịch Sumba còn nổi tiếng với văn hóa truyền thống cổ xưa. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua, đây cũng là nơi còn tồn tại nhiều hủ tục đầy bất công đối với phụ nữ và trẻ em.

Tục bắt vợ ở Sumba (Indonesia) cho phép đàn ông có quyền "lựa" bất cứ người phụ nữ nào mà anh ta thích và tổ chức bắt cóc để đưa về nhà, hãm hiếp và buộc phải kết hôn với mình. Tục lệ này đã vùi chôn ước mơ và khát vọng của rất nhiều cô gái, hủy hoại tương lai và buộc họ phải từ bỏ tình yêu chân chính của mình khi chẳng may bị bắt. Thế mà nó đã tồn tại từ nhiều năm nay và chỉ bị phanh phui khi một số video quay lại cảnh phụ nữ bị bắt cóc được lan truyền rộng rãi trên truyền thông Indonesia.

Giấc mơ đại học còn dang dở

Vào một buổi sáng tháng 6, một con ngựa đã được buộc vào hàng rào nhà Ratih, 21 tuổi, ở làng Dameka (Sumba). Theo Herlina Ratu Kenya, thư ký của Hiệp hội Phụ nữ Sumba (Peruati), đó là ám hiệu cho thấy một người phụ nữ trong gia đình sẽ bị bắt đi vì tục "kawin tangkap" (bắt cô dâu).

Sau đó không lâu, Ratih bị một nhóm đàn ông bắt đi khi cô đang ở chơi tại nhà bạn mình. Dù đã cố gắng vùng vẫy và la hét, nhóm đàn ông vẫn cưỡng ép thành công và đưa cô đến nhà Nala, cách đó khoảng 1km.

Ratih đã tốt nghiệp trung học phổ thông và chuyển đến sinh sống, làm việc tại Bali (Indonesia) trong nhiều năm. Cô trở về nhà ở Sumba, chờ nhận bằng tốt nghiệp để tiếp tục học đại học ở Bali vào cuối năm nay. Tuy nhiên, vụ bắt cóc đã khiến ước mơ của cô trở nên xa vời và dường như không thể thực hiện được.

Hình ảnh từ video ghi lại cho thấy, Ratih bị một nhóm gồm 5 người đàn ông bế vào nhà của Nala, sau đó một người phụ nữ trong gia đình hắn ta vung nước vào trán cô. Theo truyền thống, nước được dùng để làm dịu Ratih và khiến cô bị thuần phục. Ngay chiều hôm đó, hai bên gia đình Ratih và Nala đã có buổi gặp mặt để bàn tính chuyện hôn lễ và Ratih không hề được đưa ra ý kiến hay phản đối hôn sự này. Đại diện Hiệp hội Phụ nữ Sumba đã đến thăm Ratih tại nhà Nala. Khi được hỏi liệu cô có đồng ý kết hôn với Nala hay không, Ratih đã im lặng một hồi lâu trước khi trả lời "có".

Bắt cả phụ nữ đang nuôi con

Một tuần sau khi Ratih bị bắt cóc, vụ việc tương tự lại xảy ra với một phụ nữ khác trong làng. Nạn nhân tên Mawar, 23 tuổi, bị bắt khi đang cho con bú bên hiên nhà của anh trai. Đứa trẻ chỉ mới được 10 tháng tuổi.

"Chủ mưu" của vụ việc lần này tên Budi, hắn và đồng bọn đã tách đứa bé ra khỏi cô và đưa cô lên một chiếc xe tải đậu cách đó chừng 20m. Dù cha và anh trai của cô cố gắng ngăn chặn đám người bắt cóc Mawar, nhưng họ vẫn đưa cô đi.

Ở Sumba, bắt cóc một phụ nữ đã có chồng rất hiếm khi xảy ra. Tuy nhiên, Budi có thể không biết Mawar đã có gia đình vì chồng của cô đang làm việc ở một hòn đảo khác. Vì thế, hắn cứ ngang nhiên bắt cóc Mawar "theo phong tục" vì nghĩ cô đang độc thân.

Nghiêm trọng hơn, trong gần 30 phút di chuyển đến nhà Budi, đám người bắt cóc có những hành động quấy rối tình dục đối với Mawar khiến vết sẹo do sinh mổ của cô bị ảnh hưởng và bắt đầu chảy máu. Tối hôm đó, đại diện phía gia đình Marwa đến nhà Budi để gặp mặt và hỏi ý kiến cô xem cô có đồng ý cho cuộc hôn nhân với Budi hay không. Cô đã kiên quyết từ chối vì vết thương đã chảy máu và cô tha thiết xin được về nhà. Con của Mawar đã khóc rất nhiều vì thiếu mẹ. Chính vì vậy, cha của cô đã báo cảnh sát để có thể đưa cô về nhà. Ngay sáng hôm sau, hai nhân viên cảnh sát, thành viên gia đình Mawar, trưởng làng và tình nguyện viên đã đến nhà Budi để đưa cô về nhà cha mẹ ruột.

Quan chức cấp cao cũng tham gia bắt vợ

Một quan chức cấp cao của Sumba tên Andi đã thừa nhận, vài năm trước ông có tham gia vào vụ bắt cóc em họ của mình để ép cô kết hôn với em trai. Andi không có lựa chọn nào khác vì chính cha của cô gái (là chú ruột của Andi) đã yêu cầu họ bắt cóc con gái mình và gả cho em trai Andi.

Ở Sumba, người chú đóng vai trò rất quan trọng trong gia đình. Cuộc sống của các thành viên sẽ không gặp may mắn nếu không tuân theo lời của chú.

Sau khi bị bắt, cô gái được đưa về nhà để làm lễ nhập gia và trở thành vợ của em trai Andi. Theo Andi, phụ nữ được sinh ra giống như quả bóng để cầu thủ sút vào khung thành. Giây phút người đàn ông bế người phụ nữ trên tay và tiến vào nhà sàn truyền thống của gia đình "thiêng liêng" như khoảnh khắc quả bóng được sút thành công vào khung thành đối phương.

Sau đó, Andi và các thành viên trong gia đình đã thuyết phục cô gái chấp nhận cuộc hôn nhân này. Tuy nhiên, cô một mực phản kháng và nói rằng đã có bạn trai. Vài ngày sau, gia đình đã để cô gái rời khỏi vì cô quyết tâm không ăn uống và tự làm cơ thể bị thương trong thời gian ở nhà Andi.

Tuy nhiên, một quan chức cấp cao như Andi vẫn không cho rằng phong tục bắt dâu là một hủ tục. Ông cho biết, hơn 60% người dân trong làng của ông kết hôn bằng phong tục bắt dâu. Không ai từng ly hôn và tất cả con cái của họ đều thành công.

Sự biến tướng của phong tục truyền thống

Umba Jowa, một chuyên gia nghiên cứu về phong tục và nghi thức truyền thống Sumba cho biết, "kawin tangkap" hiện nay đã bị biến dạng và trở thành một hủ tục đối với phụ nữ trên đảo. "Kawin tangkap" còn được gọi là "palai ngiddi mawini" hoặc "piti maranggang" trong ngôn ngữ Sumba. Phong tục này trước đây là sự sắp xếp để đưa một người phụ nữ đến nhà của một người đàn ông với sự thông qua của mẹ người phụ nữ. Tuy nhiên, ý kiến của người phụ nữ không thực sự quan trọng.

Truyền thống hôn nhân của Sumba bắt nguồn từ các cặp nam nữ tìm hiểu nhau, yêu nhau và đi đến hôn nhân. Tuy nhiên, trong những gia đình quý tộc và giàu có, đàn ông sẽ kết hôn với con gái của anh trai của mẹ mình (cậu) để duy trì vị thế xã hội và nối dõi dòng tộc.

Trong những năm qua, phong tục "kawin tangkap" đã bắt đầu có sự thay đổi theo hướng tiêu cực. Những người đàn ông giàu có tự cho mình có quyền được bắt bất kỳ người phụ nữ nào mà họ thích về làm vợ mà không cần sự đồng ý từ gia đình cô gái. Sau đó, "kẻ bắt cóc" phải trả một khoảng tiền bồi thường và trao của hồi môn cho nhà gái. Thông thường, người đàn ông sẽ trả 6 con ngựa Sumba (trị giá khoảng 56 triệu VNĐ một con) và 5 con trâu (tổng trị giá hơn 463 triệu VNĐ).

Càng ngày, phong tục này càng được chấp nhận bởi giới nhà giàu ở Sumba vì nó thể hiện vị thế và uy quyền của những người đàn ông giàu có. Phụ nữ bị bắt cóc bởi phong tục "kawin tangkap" thường bị hành hung và hãm hiếp trước khi tổ chức hôn lễ.

Theo ông Umba, sau khi bị xâm phạm, họ thường cam chịu số phận và đồng ý kết hôn với kẻ đã bắt cóc mình.

Hành động của chính quyền

Với sự lan truyền mạnh mẽ của những video bắt dâu trong thời gian qua, Giáo hội Kito giáo Sumba, Hiệp hội Phụ nữ Sumba và các nhà lập pháp địa phương đã lên án hủ tục này. Ngoài ra, một thỏa thuận đã được ký kết để ngăn chặn cưỡng ép hôn nhân.

Liên quan đến những trường hợp phụ nữ bị bắt cóc được ghi lại trong các video nêu trên dường như họ không có ý định tố cáo "chồng" của mình. Người mẹ trẻ Mawar do dự vì sợ bị trả thù bởi gia đình Budi và ảnh hưởng đến an toàn của gia đình mình. Trong khi đó, Ratih đang được bảo vệ nghiêm ngặt tại nhà Nala để chuẩn bị cho hôn lễ sắp tới.