Những điểm mới quan trọng của cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI

Phát biểu khai mạc hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Cuộc bầu cử sắp tới diễn ra trong thời điểm đặc biệt quan trọng: Toàn Đảng, toàn dân, toàn quân đang thi đua chào mừng Đại hội XIV của Đảng; quá trình tinh gọn bộ máy, vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, sắp xếp địa giới hành chính đang mở ra động lực phát triển mới; kỷ niệm 80 năm Tổng tuyển cử đầu tiên…

Sự kiện mở ra không gian phát triển mới, động lực mới, là điều kiện nền tảng để giữ vững ổn định và phát triển, để quản trị quốc gia hiện đại, thúc đẩy tăng trưởng nhanh, bền vững, đảm bảo tốt hơn đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân.

Vì vậy, Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ, MTTQ Việt Nam và các cấp ủy xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm của năm 2026. Đến nay, các cơ quan, địa phương đã ban hành văn bản chỉ đạo, hướng dẫn và chuẩn bị cơ bản đúng tiến độ.

Cuộc bầu cử lần này có nhiều điểm mới quan trọng so với các nhiệm kỳ trước. Đáng chú ý nhất là việc rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và HĐND nhiệm kỳ 2021-2026, đồng thời ấn định ngày bầu cử vào 15/3/2026, sớm hơn 2 tháng so với thông lệ. Thời gian quy trình bầu cử cũng được rút ngắn mạnh: Từ việc nộp hồ sơ đến ngày bầu cử chỉ còn 42 ngày thay vì 70 ngày. Các mốc quan trọng như hiệp thương, công bố danh sách ứng cử, giải quyết khiếu nại tố cáo đều được điều chỉnh tương ứng. 

Bên cạnh đó, thẩm quyền xác định khu vực bỏ phiếu được điều chỉnh phù hợp mô hình chính quyền hai cấp; phương thức vận động bầu cử được mở rộng, cho phép tổ chức trực tuyến hoặc kết hợp trực tiếp - trực tuyến với điều kiện đảm bảo an ninh mạng. 

Đặc biệt, Hội đồng Bầu cử Quốc gia được tăng quyền chủ động trong việc điều chỉnh thời gian và hướng dẫn xử lý các tình huống phát sinh, bảo đảm tiến độ và an toàn bầu cử.

Hội nghị sẽ nghe truyền đạt các nội dung thuộc trách nhiệm của Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, MTTQ Việt Nam và Ban Tổ chức Trung ương.

Chủ tịch Trần Thanh Mẫn khẳng định: "Mỗi kỳ bầu cử đều có những bối cảnh mới, những thuận lợi, khó khăn riêng, có thể phát sinh những tình huống mới nhưng với quyết tâm chính trị cao cùng sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, trực tiếp là đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, các cấp ủy Đảng đối với công tác chuẩn bị bầu cử là yếu tố quan trọng hàng đầu bảo đảm thắng lợi của cuộc bầu cử".

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, để cuộc bầu cử là đợt sinh hoạt dân chủ sâu rộng trong mọi tầng lớp nhân dân, lựa chọn, bầu ra được những đại biểu ưu tú, đại diện cho Nhân dân cả nước tại Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp thì cần sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan, tổ chức hữu quan trong toàn bộ công tác bầu cử. Từ đó sẽ tạo sự minh bạch, rõ ràng, thống nhất, thông suốt từ Trung ương đến cơ sở; đặc biệt, cả hệ thống chính trị phải đoàn kết thống nhất, tăng cường phối hợp, tập trung dốc sức chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tổ chức thắng lợi cuộc bầu cử, đảm bảo cuộc bầu cử được tiến hành dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật, an toàn và tiết kiệm.