Nỗi cô đơn đang đe dọa các bà mẹ bỉm sữa ở Tokyo

Nỗi ám ảnh sau sinh 

Nhật Bản có hệ thống y tế sản khoa thuộc hàng tiên tiến nhất thế giới nhưng chính thành công về mặt thể chất này lại đang che khuất đi một cuộc khủng hoảng âm ỉ mang tên "tinh thần".

Theo dữ liệu mới nhất được công bố, tỷ lệ tự tử của các bà mẹ ở Nhật Bản là 8,4 vụ trên 100.000 ca sinh nở, cao hơn bất kỳ quốc gia phát triển nào khác. Con số này vượt qua cả các nguyên nhân truyền thống như xuất huyết hoặc nhiễm trùng. Đáng lưu tâm, 70% bi kịch này xảy ra trong giai đoạn sau sinh, khi người mẹ bước vào cuộc chiến cô độc với trách nhiệm nuôi con.

Nghiên cứu thực hiện tại Setagaya (Tokyo) đã làm rõ mối liên hệ này: 24% bà mẹ tham gia khảo sát (với độ tuổi trung bình 34,4) phải chịu mức độ cô đơn "từ trung bình đến cao". "Rõ ràng, sự cô đơn không chỉ là một cảm xúc buồn bã thông thường, còn là một yếu tố nguy hiểm đối với sức khỏe, cần được các bác sĩ và chuyên gia tâm lý quan tâm". 

Nhóm tác giả nghiên cứu cũng cảnh báo: "Thật nghịch lý, mặc dù thành công trong việc giữ tỷ lệ tử vong ở mẹ do bệnh lý thấp nhất thế giới nhưng tỷ lệ tử vong do tự tử lại dẫn đầu. Điều này bộc lộ sự thất bại trong việc bảo vệ sức khỏe tâm thần của các bà mẹ".

Vì sao cô đơn trở thành vấn đề hệ thống?

Sự cô đơn không phải là vấn đề cá nhân mà là hệ quả của các áp lực kinh tế và văn hóa xã hội Nhật Bản hiện đại. Các chuyên gia phân tích rằng tại các khu vực đô thị như Tokyo, việc mang thai và nuôi dạy con cái đã bị thu hẹp vào đơn vị gia đình nhỏ, tức là gia đình chỉ có bố mẹ và con. Và dường như sự hỗ trợ của ông bà và cộng đồng đã biến mất.

"Chính thực trạng này đã buộc nhiều bà mẹ phải tự mình nuôi con trong sự cô đơn", chị Yuko Matsuoka, một thành viên nhóm nghiên cứu, nhận định. Đây là một chu kỳ luẩn quẩn: Cô lập dẫn đến trầm cảm, trầm cảm lại làm tăng sự cô đơn.

Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc không sử dụng nhà trẻ hoặc mẫu giáo hàng ngày làm tăng đáng kể sự cô đơn của các bà mẹ. Tuy nhiên, việc tiếp cận các dịch vụ này lại là một thách thức lớn.

Tại Tokyo, việc cạnh tranh để gửi con vào nhà trẻ thực sự rất khốc liệt, và ưu tiên thường dành cho con của các bà mẹ đi làm. Điều này tạo ra một rào cản vô hình, cơ hội giao tiếp xã hội của những bà mẹ ở nhà gần như bị loại bỏ hoàn toàn.

Cô đơn - tiền đề của trầm cảm

Nghiên cứu của nhóm cũng đã làm sáng tỏ cơ chế bệnh lý. Cụ thể các bà mẹ thường cảm thấy thể trạng yếu sẽ có mức độ cô đơn cao hơn. Sự kiệt sức về thể chất do thiếu ngủ thường xuyên là tiền đề trực tiếp dẫn đến suy giảm sức khỏe tâm thần. Nghiên cứu đã làm sáng tỏ cơ chế bệnh lý khiến nhiều bà mẹ rơi vào bi kịch, khẳng định cảm giác cô đơn không chỉ là một vấn đề cảm xúc mà là tiền đề trực tiếp của bệnh lý tâm thần.

Trong khi đó, căn nguyên của sự suy sụp thường bắt đầu từ thể chất. Việc chăm sóc con nhỏ liên tục dẫn đến tình trạng thiếu ngủ mãn tính và kiệt sức về thể chất, khiến các bà mẹ cảm thấy kiệt quệ. Khi sức khỏe thể chất suy giảm, mức độ cô đơn và dễ tổn thương về mặt tinh thần tăng cao rõ rệt.

Các nhà nghiên cứu khẳng định, vấn đề cô đơn nếu không được giải quyết kịp thời sẽ chuyển hóa thành trầm cảm sau sinh. Đây là một cảnh báo lớn đối với hệ thống y tế công cộng. Nhóm tác giả chia sẻ quan điểm: "Các chương trình sàng lọc hiện tại có nguy cơ bỏ sót dấu hiệu cảnh báo sớm là cảm giác cô lập và cô đơn. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng sự kiệt sức vì thiếu ngủ làm trầm trọng thêm tình trạng này. Cô đơn nếu không được giải quyết sẽ chuyển hóa thành trầm cảm nghiêm trọng. Do đó, để ngăn chặn bi kịch, chúng ta phải giải quyết sự cô đơn ngay từ đầu".

Đâu là giải pháp?

Để đảo ngược tình trạng đáng báo động này, nghiên cứu không chỉ đưa ra lời khuyên mà còn là yêu cầu cải tổ hệ thống. 

Trước hết là, cần xây dựng một hệ thống dễ dàng tiếp cận, không chỉ cung cấp lời khuyên y tế mà còn là một điểm tựa tinh thần để các bà mẹ giãi bày nỗi lòng. Sự tư vấn này được chứng minh là một trong những yếu tố hiệu quả nhất trong việc giảm mức độ cô đơn.

Tiếp theo là cần mở rộng năng lực của nhà trẻ và quan trọng là tạo điều kiện cho các bà mẹ không đi làm cũng có thể gửi con một cách linh hoạt, không chính thức. Biện pháp này giúp phá vỡ sự cô đơn, cho phép người mẹ có thời gian tự chăm sóc bản thân và tăng cường giao tiếp xã hội.

Các nhà nghiên cứu kết luận: "Sau khi đã thành công trong việc đảm bảo thể chất của mẹ và bé, chúng ta phải chuyển trọng tâm sang tinh thần. Khủng hoảng cô đơn này đòi hỏi không chỉ là các giải pháp tạm thời, mà là một sự cam kết toàn diện để xây dựng lại mạng lưới hỗ trợ xã hội đã bị xói mòn".