Nữ sinh 16 tuổi biến rác thải cao su độc hại thành thảm ấm cứu trợ cộng đồng

Thành phố Biratnagar, một trong những trung tâm sản xuất lớn nhất của Nepal, đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng môi trường nghiêm trọng. Hoạt động kinh tế sôi động tại đây, đặc biệt là từ các nhà máy sản xuất giày dép, đã tạo ra một lượng chất thải cao su khổng lồ không thể kiểm soát. Số chất thải này đang tràn ngập khắp các bãi rác và sông suối, gây ra tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng, đe dọa trực tiếp đến môi trường sống và sức khỏe cộng đồng.

Chứng kiến thực trạng ô nhiễm nhức nhối từ chất thải cao su, cùng với nỗi ám ảnh về sự tàn phá và cảnh vô gia cư sau trận động đất lịch sử tại Nepal năm 2015, nữ sinh 16 tuổi Priyanshi Poddar đã quyết tâm hành động. Cô đã khởi xướng Dự án Saathi (tiếng Nepal nghĩa là "Người bạn" hoặc "Người đồng hành").

Dự án Saathi là một giải pháp đột phá với mục đích kép: Tái chế phế liệu độc hại để giảm thiểu ô nhiễm cao su và biến chúng thành những chiếc thảm thiết thực hỗ trợ cho những cộng đồng thiếu thốn và người vô gia cư tại Nepal.

Sự khởi đầu của một hành động đẹp

Để hiện thực hóa ý tưởng tái chế nhân văn này, Priyanshi đã phải xây dựng một mạng lưới thu gom và xử lý chất thải dựa vào cộng đồng. Cô gái 16 tuổi này đã tự mình khởi xướng, sau đó nhanh chóng rủ những người bạn thân thiết có chung chí hướng thành lập đội ngũ cốt lõi.

Cùng với bạn bè, cô bắt đầu bằng việc thu gom cao su thải từ các nhà máy sản xuất giày dép và bãi rác. Đồng thời, Dự án Saathi còn thiết lập các hộp thu giày dép cũ trên toàn thành phố, huy động sự tham gia của người dân. Chính mạng lưới này là bước đi đầu tiên để biến chất thải cao su khổng lồ thành nguồn vật liệu quý giá, phục vụ mục đích nhân đạo.

Quy trình tái chế của Dự án Saathi tập trung vào chiến lược "tái sử dụng tại chỗ", một phương pháp hiệu quả giúp giảm thiểu chi phí và năng lượng vận chuyển. Chiến lược này đòi hỏi không chỉ nỗ lực của đội ngũ cốt lõi ban đầu và các tình nguyện viên trẻ, mà còn cần sự hợp tác chặt chẽ từ cộng đồng doanh nghiệp.

Priyanshi Poddar đã thuyết phục thành công các nhà máy sản xuất giày dép tại Biratnagar cung cấp miễn phí các mảnh vụn cao su còn sót lại. Đây là nguồn nguyên liệu chính và dồi dào của dự án. Sự đồng thuận này đã đảm bảo nguồn cung bền vững, đồng thời giúp các nhà máy giải quyết được một phần đáng kể vấn đề chất thải của chính họ.

Ông Rajesh Bhattarai, Giám đốc điều hành một nhà máy giày tại Biratnagar, một đối tác hỗ trợ nguyên liệu, chia sẻ: "Khi Priyanshi đến, chúng tôi nhận ra rác thải cao su mà chúng tôi từng phải tốn kém sức lực và kinh phí để xử lý lại có thể trở thành vật liệu nhân đạo. Dự án Saathi giúp chúng tôi hoàn thành trách nhiệm môi trường của mình một cách có ý nghĩa. Việc hợp tác này rất đơn giản nhưng mang lại tác động lớn."

Sau khi thu gom, các tình nguyện viên trẻ do Priyanshi kêu gọi sẽ giúp phân loại và xử lý sơ bộ cao su trước khi tạo thành những tấm thảm đa năng chắc chắn và những đôi guốc thuận tiện. Những sản phẩm này cung cấp một bề mặt sạch sẽ, cách nhiệt để ngủ, học tập và vui chơi, mang lại cho người vô gia cư và các gia đình nghèo một nơi nghỉ ngơi thực sự thoải mái, thay vì phải nằm trên nền đất lạnh lẽo.

Niềm hạnh phúc của nhiều người dân nghèo tại Nepal sau khi nhận được thảm tái chế từ Dự án Saathi của Priyanshi

Priyanshi chia sẻ về động lực cốt lõi của mình: "Sứ mệnh của em là mang lại sự thoải mái và giá trị con người cho những người gặp khó khăn, đồng thời thúc đẩy các giải pháp bền vững  trong quản lý chất thải. Saathi đối với em là một cách để mang lại sự trong lành cho trái đất của chúng ta."

Hành động đẹp lan tỏa đến giới trẻ và toàn xã hội

Kể từ khi ra mắt chính thức vào tháng 5 năm 2023, Dự án đã thực hiện 15 đợt phân phát lớn, tạo ra một mạng lưới hợp tác rộng rãi với các tổ chức địa phương và chính phủ. Hơn 4.000 cá nhân đã được hưởng lợi, với hơn 1.000 tấm thảm và 2.500 đôi guốc được phân phát. Đồng thời, dự án đã tái chế hơn 250 kg cao su thải độc hại, ngăn chặn khoảng 3 tấn khí thải CO₂ ra môi trường.

Điều đặc biệt là Priyanshi tích cực lôi kéo được rất nhiều học sinh tham gia vào các đợt phân phát và quy trình tái chế. Điều này giúp các em hiểu sâu sắc về mối liên hệ giữa suy thoái môi trường và bất bình đẳng xã hội. Thành công của Priyanshi đã truyền cảm hứng để thanh niên Nepal hành động: "Saathi dạy cho chúng tôi rằng, ngay cả rác thải cũng có thể trở thành tài nguyên, và bảo vệ môi trường là một hành động nhân đạo". một tình nguyện viên trẻ tham gia dự án cho biết.

Một người phụ nữ vô gia cư đã nhận thảm từ dự án, bày tỏ sự biết ơn: "Trước đây, chúng tôi chỉ ngủ trên nền đất. Tấm thảm này không chỉ giúp chúng tôi ấm hơn mà còn khiến chúng tôi cảm thấy được xã hội nhớ đến và đối xử tử tế."

Những đóng góp của Priyanshi được xã hội công nhận

Với những đóng góp xuất sắc này, Priyanshi Poddar đã giành Giải Nhất nhóm tuổi 14-16 tại Giải thưởng Eco-Hero Trẻ quốc tế 2025.

Thầy giáo của Priyanshi, ông Prabin Rai, Điều phối viên chương trình IB DP, đã ca ngợi tinh thần làm việc không mệt mỏi của cô: "Priyanshi không chỉ nộp đơn xin cơ hội, em ấy thực hiện chúng đến cùng. Em ấy không chờ đợi sự thay đổi xảy ra. Priyanshi dẫn dắt nó".

Sự công nhận này còn bao gồm khoản tài trợ $3.000 từ Quỹ Hành động Thanh niên Toàn cầu International Baccalaureate. Priyanshi đã dùng nó để củng cố cam kết mở rộng Saathi ra toàn quốc, với mục tiêu tái chế hơn 400 kg rác thải và phân phát thêm 3.000 tấm thảm vào cuối năm 2026.

Cô tự hào kết luận: "Từ việc hiểu các vấn đề rác thải địa phương đến việc thấy tác động thực sự mà những hành động nhỏ có thể mang lại, đối với tôi, Saathi là sự đồng cảm và sáng tạo cùng nhau chăm sóc cả con người và hành tinh".