“Ốc tháng mười, người Hà Nội”

Vừa xuýt xoa cầm con ốc mới đổ trong nồi ra nóng bỏng tay vừa vội vàng khêu, đưa lên miệng, vừa thưởng thức cái vị giòn giòn, cay cay, ngọt ngọt và thơm lừng mùi sả, gừng, lá chanh... Ăn ốc mùa này, ai cũng nhớ câu "Ốc tháng mười, người Hà Nội".

Ý nghĩa của toàn bộ câu nói ấy ra sao, không phải người nào cũng biết. Song, người ta mặc định cho rằng ốc tháng mười chính là lúc con ốc ngon nhất, béo, tròn đầy miệng, giòn, ngọt mà lại không có con. Có lẽ vào chính lúc này con ốc sẽ "thăng hoa" nhất trong vòng đời của ốc, ăn ốc vào lúc này chứng tỏ sự sành điệu, tinh tế của người thưởng thức, biết chọn lấy những gì tinh túy nhất của đất trời. Vì thế, dù quanh năm các hàng ốc đắt khách nhưng cứ đến cữ này, những người sành ăn đất kinh kỳ thường không bao giờ bỏ lỡ.

Nói đến ốc Hà Nội, chắc hẳn trong tâm trí ai cũng nghĩ đến "đệ nhất ốc Hà thành" ở Đinh Liệt. Cái quán ốc nhỏ dù được tận dụng thêm phần vỉa hè đối diện, mới đến lần đầu thì ngại vô cùng vì sẽ phải chen chúc, chờ đợi nhưng đã thưởng thức một lần rồi thì đảm bảo "miếng ngon nhớ lâu", thực khách sẽ tự nghiệm ra tại sao quán nổi tiếng đến thế. Không giống các quán ốc khác bán đủ loại, ở đây chỉ có ốc luộc, giá cả cũng khá cao, lại chỉ bán giới hạn trong thời gian và số lượng ốc nhất định. Tuy nhiên, do chọn được ốc ngon, pha nước chấm khéo nên vị cay nồng ấy cứ vương vấn mãi trên môi và cả trong ký ức người ăn. Chả trách mà nhiều người không quản mưa gió, xa xôi, khi thèm ốc cứ phải đến tận đây thưởng thức. Thậm chí, cả những người Hà Nội đã định cư ở nhiều nơi trên thế giới vẫn cứ thèm vị ốc nơi đây, để mỗi khi tháng mười đến, có dịp về Hà Nội thể nào cũng nhắn nhủ bạn bè dành chút thời gian bận rộn tụ tập đôi ba lần đi ăn cho "đã nhớ".

Có lẽ ốc là một trong những loại quà vặt phổ biến nhất ở Hà Nội. Cũng giống như trà đá, có cửa hàng cũng được mà không cửa hàng cũng chẳng sao, chỉ cần vài cái ghế, chiếc bếp than, mấy chiếc bát, thêm kệ để hàng nho nhỏ, thế là tạo thành quán ốc. Ngồi trên vỉa hè, góc phố, ghé vào mái hiên của một ngôi nhà nào đó, quán đã có thể đỏ lửa. Không cứ gì các phố to, khắp các ngõ nhỏ, thậm chí cả các con ngách ngoằn ngoèo, loắt ngoắt, cứ chỗ nào khách có nhu cầu là có hàng ốc. Người "có điều kiện" thì chọn đến các quán ốc ruột như Ốc Cay ở bên hồ Giảng Võ, Ốc Vi phố Gia Ngư, quán ốc số 2 phố Hoàng Ngọc Phách, Ốc Ken ở Đội Cấn, ốc xào dừa Lương Định Của, ốc xào sả ớt phố Hàng Bông... Các quán ốc này đa phần mang hương vị của miền Nam , chế biến kiểu cách, đồ ăn kèm cũng rất phong phú, đa dạng. Còn giới sinh viên, dân công sở thì có khi "tiện đâu ăn đấy", các quán ốc gần nhà trọ, gần cơ quan được ưu tiên hàng đầu. Các quán ốc này cũng mang đặc trưng của ốc xứ Bắc hơn, nhiều cay, nhiều gừng sả, ít ngọt, đồ ăn kèm gần như bất di bất dịch là sung muối, dưa chuột, củ đậu. Các cửa hàng ốc ở phố Nguyễn Quý Đức thì được gắn liền với món ăn kèm là trứng cút lộn. Trời tháng mười hanh hao, vừa ăn ốc cay rộp môi xong, vị tanh tanh còn đọng đầu lưỡi, tráng miệng bằng bát nước ốc nóng đậm đà vị gừng sả, thêm vài miếng củ đậu giòn thanh, mát hết cả ruột, để khi đứng lên rồi, chỉ thấy no bụng chứ chưa thấy chán.

Ốc hồ Tây ngon nổi tiếng từ xưa, vì thế xung quanh hồ Tây có cả những "con đường ốc" với các quán "đặc sản" ốc san sát. Không chỉ bán ốc luộc, ở đây còn bán cả những loại hải sản khác, vì thế, chưa chắc được ăn ốc hồ Tây "chính hiệu" nhưng các bạn trẻ vẫn chuộng nơi này bởi không chỉ được ăn trong không gian thoáng đãng, rộng rãi mà còn có thể chơi, chụp ảnh, ngắm hồ mờ xa lãng đãng khói sương với thời tiết đẹp nhất trong năm của Hà Nội.

Mỗi người có một "địa chỉ ruột" của riêng mình, như một "điểm hẹn" ẩm thực thân quen, để mình thêm thân thuộc hơn với mảnh đất mình sinh ra, lớn lên hay làm ăn, gắn bó. Để một lúc nào đó, nếu phải xa nơi đây, trong muôn vàn nỗi nhớ về Hà Nội, có một chút ngọt, chút cay của ốc Hà thành đằm sâu trong ký ức.