Phụ nữ Cao Bằng tích cực bảo tồn và phát huy giá trị dân ca, dân vũ dân tộc thiểu số

Đông Khê được xem là một trong những xã có kho tàng di sản văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) khá phong phú. Bởi nơi đây có nhiều đồng bào dân tộc sinh sống với những nét văn hóa đặc sắc, độc đáo vẫn được bà con gìn giữ và phát huy. Trong đó, hát sli, lượn slương, hát then, đàn tính là một trong những làn điệu dân ca đặc sắc của đồng bào dân tộc Tày, Nùng.

Trước sự phát triển của đời sống xã hội và sự hội nhập, nguy cơ mai một bản sắc văn hóa dân tộc đang đe dọa sự mai một các làn điệu dân ca. Để hạn chế tình trạng này, xã Đông Khê đã yêu cầu các thôn, xóm thành lập các Câu lạc bộ (CLB) dân ca, dân vũ nhằm bảo tồn nét văn hóa độc đáo của DTTS.

Các buổi sinh hoạt CLB dân ca, dân vũ rất sôi động. Hát Then, đàn tính và lượn slương là một trong những làn điệu được các thành viên CLB lựa chọn để tập luyện nhiều nhất. Các thành viên trong CLB ngoài sưu tầm lại những bài hát dân ca cổ còn tự sáng tác các bài hát, điệu múa Then rất đa dạng phản ánh các mặt trong đời sống sinh hoạt phong phú.

Bà Hà Thị Mai, thành viên CLB dân ca Đức Xuân, xã Đông Khê chia sẻ: "Khi thành lập và ra mắt CLB dân ca, tôi và các thành viên trong CLB nỗ lực tuyên truyền cho bà con trong xã giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Trong đó, dân ca, dân vũ được coi như món ăn tinh thần gắn bó với cuộc sống sinh hoạt của đồng bào. Để giữ được nét văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, CLB thường xuyên tuyên truyền, vận động các bạn trẻ, các cháu học sinh cùng tham gia CLB để được truyền dạy các làn điệu dân ca nhằm giữ gìn bản sắc dân tộc".

Phong trào văn hóa, văn nghệ trong quần chúng nhân dân ở Cao Bằng không ngừng phát triển. Nhờ đó hiện nay, toàn tỉnh có hơn 800 đội văn nghệ quần chúng, hoạt động thường xuyên, hiệu quả; phát triển 10 chi hội bảo tồn dân ca các dân tộc trong tỉnh với 2.200 hội viên...

Bà Chu Thị Thảo, xóm Cà Mèng, xã Cốc Pàng cho biết: Đội văn nghệ của xóm thường xuyên tập luyện các bài hát dân ca, các điệu múa (múa trống đồng, múa dâng trà, múa mừng lúa mới)… để tham gia các hoạt động văn hóa, văn nghệ ở thôn, xóm, tham gia biểu diễn ở ngày hội văn hóa dân tộc Lô Lô.

Đây là những làn điệu dân ca, dân vũ mang đậm bản sắc của đồng bào dân tộc Lô Lô nên các thành viên trong đội luôn có ý thức tập luyện và truyền dạy cho các thế hệ từng động tác, nét mặt, dáng múa... Nhờ đó, giá trị văn hóa truyền thống của từng bài dân ca, dân vũ, dân nhạc được quan tâm bảo tồn, phát huy và trở thành nét đẹp trong các dịp lễ, tết, hội... tại địa phương.

Với tinh thần khơi dậy, bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc, những năm qua các cấp, ngành có nhiều giải pháp khác nhau trong bảo tồn và phát huy các giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc các đồng bào dân tộc trên địa bàn tỉnh.

Cách đây 5 năm, Tỉnh ủy Cao Bằng đã ban hành Chỉ thị số 36-CT/TU, ngày 1/4/2020 về bảo tồn và phát huy dân ca các dân tộc tỉnh; tiếp đó UBND tỉnh ban hành các văn bản về việc triển khai thực hiện Đề án "Bảo tồn, phát huy giá trị dân ca, dân vũ, dân nhạc các DTTS gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2022 - 2030". Từ đó, các cấp ủy Đảng, chính quyền, ban, ngành, địa phương ban hành các văn bản chỉ đạo, triển khai và cụ thể hóa các chương trình, kế hoạch phù hợp với tình hình thực tiễn địa phương, đơn vị trên địa bàn tỉnh.

Cùng với việc tuyên truyền, tỉnh tiến hành kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh; sau kiểm kê, hiện đang lưu giữ trên 2.000 di sản. Thông qua kiểm kê, lựa chọn lập hồ sơ trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đến nay, toàn tỉnh có 7 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; đặc biệt, di sản "Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái Việt Nam", trong đó có nghi lễ Then của người Tày Cao Bằng được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Toàn tỉnh được công nhận 1 Nghệ nhân nhân dân, 23 Nghệ nhân ưu tú, 1 Nghệ sĩ nhân dân và 5 Nghệ sĩ ưu tú. Tình cũng tiến hành nghiên cứu, điền dã, điều tra thực tế, kiểm kê thực trạng loại hình dân ca, dân vũ, dân nhạc các DTTS trên địa bàn tỉnh, từ đó lựa chọn nghệ thuật trình diễn dân gian Lượn Cọi của người Tày các xã Yên Thổ, Nam Quang, Quảng Lâm để đề nghị và được công nhận là Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.