Đái tháo đường là một bệnh mạn tính không lây và đang ngày một gia tăng. Hiện nay, việc điều trị bệnh muộn khiến cho nhiều bệnh nhân, trong đó có nhiều phụ nữ phải cắt chân, để lại gắng nặng cho bệnh nhân cũng như xã hội.
Phải cắt chân do…đi chân đất
Mới đây, Phân khoa Nội tiết - BV Đại học Y Dược TPHCM tiếp nhận bệnh nhân Nguyễn Thị Soa (58 tuổi, quê ở Tiền Giang) bị đái tháo đường nhiều năm nay nhưng điều trị không thường xuyên. Theo lời kể của bệnh nhân, bà có thói quen đi chân đất, do giẫm phải gai nhọn nên bị thương ở bàn chân.
Tuy nhiên, bà Soa lại không đi khám bác sĩ mà tự ý điều trị bằng cách đắp thuốc vào vết thương. Cách điều trị này làm cho vết thương ngày một nặng hơn, lan rộng đến cổ chân.
Tại bệnh viện, bác sĩ chẩn đoán bà Soa bị nhiễm trùng rất nặng, nghi ngờ bị nhiễm trùng máu, đe dọa đến tính mạng. Với tình trạng trên, các bác sĩ đành phải đoạn chi (cắt bàn chân) kết hợp với điều trị nội khoa tích cực để cứu mạng người bệnh.
Một trường hợp khác là bệnh nhân Trương Thị Điệp (65 tuổi ,ngụ tại TPHCM) thì may mắn hơn khi được đưa đến bệnh viện kịp thời. Bà Điệp bị đái tháo đường nhiều năm và đã có biến chứng thần kinh ngoại biên, thường xuyên bị nóng rát ở 2 bàn chân.
Nhiều phụ nữ phải cắt chi do biến chứng đái tháo đường
Do nghe theo lời khuyên của mọi người nên bà đã đi cắt lễ và ngâm chân vào nước muối. Tuy nhiên, chân của bà Điệp không những không khỏi mà còn bị nhiễm trùng hai chân lan rộng. May mắn cho bệnh nhân là người nhà phát hiện sớm và đưa vào bệnh viện kịp thời. Do vậy, chỉ phải nằm viện điều trị một thời gian rồi được cho về nhà.
Đái tháo đường là một bệnh mạn tính không lây và đang ngày một gia tăng trên toàn thế giới. Đái tháo đường thường diễn tiến âm thầm và dẫn đến các biến chứng mạn tính trong nhiều năm sau đó. Ước tính, hiện nay ở nước ta có khoảng 3 triệu người bị đái tháo đường. Đặc biệt, trong số đó có tới trên 60% chưa được phát hiện bệnh.
Cần chăm sóc bàn chân kĩ lưỡng
BS.Trần Minh Triết, Phân khoa Nội tiết - BV Đại học Y Dược TPHCM cho biết, biến chứng bàn chân đái tháo đường là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đoạn chi mà không do chấn thương. Người bệnh đái tháo đường lâu năm nếu không được kiểm soát tốt, đường huyết tăng cao thường xuyên sẽ dẫn đến biến chứng trên động mạch ngoại biên và thần kinh ngoại biên. Từ đó, bàn chân dễ bị tổn thương và nhiễm trùng gây nên biến chứng bàn chân đái tháo đường, làm gia tăng tỉ lệ nhập viện và đoạn chi do đái tháo đường.
Trên thế giới, cứ 20 giây sẽ có một người bị đoạn chi do đái tháo đường. Biến chứng bàn chân đái tháo đường làm gia tăng chi phí chăm sóc và điều trị cho người bệnh.
Tỉ lệ biến chứng bàn chân đái tháo đường dao động trong khoảng 1 -10%, tùy theo từng quốc gia và thường gặp nhiều hơn ở những nước đang phát triển, có điều kiện kinh tế xã hội kém, có những nơi ghi nhận tỉ lệ này lên đến 20%. Trung bình khoảng 50% người bệnh có biến chứng bàn chân đái tháo đường cần phải nhập viện và 20% trong số đó cần phải đoạn chi để điều trị bệnh.
Chăm sóc bàn chân cho bệnh nhân đái tháo đường
BS.Trần Minh Triết cho hay, chăm sóc bàn chân đái tháo đường là một trong những vấn đề quan trọng trong việc điều trị đái táo đường bên cạnh việc kiểm soát đường huyết và các biến chứng khác. Người bệnh cần được thăm khám, đánh giá tầm soát biến chứng bàn chân đái tháo đường định kỳ bởi các bác sĩ chuyên khoa nội tiết.
Tuy nhiên, vấn đề quan trọng nhất là người bệnh cần biết cách tự chăm sóc và phát hiện sớm các biến chứng trên bàn chân của mình. Bên cạnh đó, người bệnh cần giữ một chế độ dinh dưỡng và tập luyện thể lực hợp lý để giúp kiểm soát đường huyết ổn định.
“Người bệnh cần rửa sạch và quan sát bàn chân mình mỗi ngày trước khi đi ngủ, luôn mang giày dép thích hợp, không đi chân đất ngay cả khi đi trong nhà, trước khi mang giày cần xem có vật nhọn gì trong giày hay không, cắt móng chân nên cắt ngang, không nên cắt khoé, tuyệt đối không ngâm chân trong nước nóng hay nước muối... và phải đến khám bác sĩ chuyên khoa ngay khi có bất thường”, BS Triết khuyến cáo.
Bệnh đái tháo đường có nguyên nhân quan trọng là do các hành vi nguy cơ như dinh dưỡng không hợp lý, thiếu hoạt động thể lực, hút thuốc và lạm dụng rượu bia. Đái tháo đường nằm trong số 10 nguyên nhân gây tử vong và tàn phế hàng đầu ở cả hai giới, gây ra các biến chứng nặng nề về tim mạch, tổn thương thần kinh, suy thận, nhiễm trùng và gây tổn thương bàn chân có thể dẫn đến phải cắt cụt chi.
