Phụ nữ kinh doanh online cần làm gì để thích ứng với những quy định thuế mới?

Khi "thu nhập vô hình" trở thành "hữu hình"

Mỗi sáng, chị Hải Yến, ở phường Bồ Đề, Hà Nội, thong thả mở máy tính, bắt đầu buổi dạy tiếng Trung trực tuyến tại nhà. Với chị, đây không chỉ là nguồn thu nhập 20-25 triệu đồng/tháng mà còn là giải pháp cân bằng gánh nặng kép. Khi quy định khấu trừ tại nguồn có hiệu lực, thu nhập của chị sẽ được nền tảng dạy học online tự động khấu trừ thuế trước khi tiền được chuyển về tài khoản.

Một câu chuyện khác, chị Vân Thùy ở phường Hà Đông, Hà Nội, là một nhân viên thiết kế kiêm bán quần áo trực tuyến mỗi tối. Khi Luật Thương mại điện tử được thông qua, chị Thùy sẽ phải định danh người bán qua VNeID và tuân thủ chặt chẽ hơn các quy định về chất lượng sản phẩm, nguồn gốc.

Đối diện với cơ chế mới, những người trong cuộc như chị Yến và chị Thùy bày tỏ sự băn khoăn. Chị Yến chia sẻ: "Tôi không ngại đóng thuế, nhưng tôi lo ngại quy trình sẽ phức tạp, tốn thời gian ảnh hưởng đến việc giảng dạy".

Còn với chị Thùy, người có thêm thu nhập từ việc bán hàng online, vấn đề lại nằm ở chỗ gánh nặng thuế kép có thể ảnh hưởng đến khả năng trang trải cuộc sống gia đình, đặc biệt là chi phí học hành cho con cái.

Phản hồi này cho thấy những lo lắng chính đáng của cộng đồng. Họ cần một cơ chế thực sự thuận lợi và công bằng, đặc biệt với phụ nữ đang phải gánh vác gánh nặng kép (kinh tế và gia đình).

Cơ chế mới tạo sự công bằng trong nghĩa vụ thuế

Tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV tới đây, hai dự thảo luật quan trọng là Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) và Luật Thương mại điện tử sẽ được Quốc hội xem xét và cho ý kiến. Các quy định mới này nhằm đưa kinh tế số vào khuôn khổ pháp luật, đồng thời kiểm soát những hệ lụy đã xảy ra trong thời gian qua.

Theo đó, Dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) đề xuất cơ chế "khấu trừ tại nguồn", chuyển trách nhiệm thu thuế từ cá nhân sang các nền tảng số. Quy định này được đánh giá là cần thiết để chống thất thu thuế trong nền kinh tế số. Thực tế cho thấy thời gian qua, các vụ việc đã phơi bày lỗ hổng lớn. 

Chỉ tính riêng năm 2023, cơ quan thuế đã rà soát và xử lý hàng chục ngàn trường hợp kinh doanh qua mạng, thu về ngân sách hàng ngàn tỷ đồng từ những nguồn thu "vô hình" này. Hay như mới đây, nhiều cá nhân nổi tiếng kinh doanh online đã bị xử phạt, có vụ việc thu hồi thuế và phạt lên tới hàng chục tỷ đồng vì không kê khai thu nhập từ hoạt động livestream hay bán hàng.

TS. Kiều Thị Thùy Linh, Học viện Phụ nữ Việt Nam, nhận định: "Cơ chế mới này tạo ra sự công bằng trong nghĩa vụ thuế, buộc mọi chủ thể kinh tế, dù hoạt động trên mạng hay ngoài đời, đều phải đóng góp".

Còn Dự thảo Luật Thương mại điện tử yêu cầu định danh người bán (qua VNeID) và quy trách nhiệm kiểm soát hàng hóa cao hơn cho các nền tảng. Yêu cầu này trực tiếp giải quyết các hệ lụy nghiêm trọng về chất lượng hàng hóa và bảo vệ người tiêu dùng.

ThS. LS. Phan Công Tiến - Giám đốc Công ty Luật TNHH Equity Law cho biết: "Việc định danh người bán là chìa khóa để ngăn chặn tình trạng hàng giả, hàng nhái tràn lan trên không gian mạng." Bởi đã có nhiều bài học đắt giá về sự thiếu minh bạch:

Hàng ngàn vụ vi phạm về sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng kém chất lượng đã bị cơ quan chức năng phát hiện và xử lý trong lĩnh vực thương mại điện tử. Tình trạng người bán sử dụng tài khoản ảo hoặc ẩn danh để trốn tránh trách nhiệm, khiến người tiêu dùng bị lừa đảo, không thể khiếu nại hoặc truy cứu.

Quy định định danh người bán và quy trách nhiệm cho nền tảng giúp cơ quan chức năng dễ dàng truy vết và xử lý vi phạm, từ đó bảo vệ những người kinh doanh chân chính và quyền lợi của người tiêu dùng.

Chủ động thích ứng để nắm bắt cơ hội

Nhìn nhận việc nộp thuế là đầu tư, TS. Kiều Thị Thùy Linh phân tích: Việc đóng thuế không chỉ mang lại sự công bằng mà còn giúp phụ nữ dễ dàng tiếp cận các dịch vụ tài chính, vay vốn để mở rộng kinh doanh, mua nhà. Hơn nữa, đó là sự đóng góp vào các chính sách an sinh xã hội, y tế, giáo dục... 

Còn luật sư Phan Công Tiến khuyến cáo: "Các cá nhân cần chủ động tìm hiểu và chuẩn bị cho việc này, như lưu giữ hồ sơ, kê khai thuế đúng thời hạn". 

Việc lưu giữ chứng từ, hóa đơn hay lịch sử giao dịch là "lá chắn pháp lý" giúp họ chứng minh nguồn gốc thu nhập, khẳng định uy tín kinh doanh. 

Bên cạnh đó, cần tận dụng thế mạnh công cụ số, phụ nữ cần làm quen và sử dụng thành thạo các công cụ hỗ trợ khai, nộp thuế trực tuyến như ứng dụng eTax Mobile hoặc Cổng thông tin điện tử của Cục thuế.

LS. Phan Công Tiến cũng kiến nghị rằng việc đơn giản hóa giao diện, tăng cường hướng dẫn sử dụng hệ thống là rất quan trọng để giúp người kinh doanh online dễ dàng thực hiện nghĩa vụ thuế.

Đồng thời, cần có thêm nhiều chính sách đồng bộ khác, như hỗ trợ phụ nữ tiếp cận các nguồn vốn và công nghệ, đặc biệt là các chương trình đào tạo kỹ năng số. Điều này giúp phụ nữ không chỉ là người lao động tự do mà thực sự trở thành những chủ thể bình đẳng, được công nhận và bảo vệ trong nền kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ.