Phụ nữ phát triển bản thân nên lấy gốc từ giá trị truyền thống

Từ hy sinh đến phát triển cá nhân

+ Có ý kiến cho rằng, khoảng 20-30 năm qua, chuẩn mực về hạnh phúc và cuộc sống mơ ước của phụ nữ Việt Nam đã thay đổi. Bà có đồng tình với quan điểm này? Nếu có, theo bà vì sao lại có thay đổi như vậy?

Chuẩn mực hạnh phúc của phụ nữ Việt Nam đã thay đổi rất nhiều trong vòng 20-30 năm qua. Nếu thế hệ trước coi trọng việc hy sinh vì chồng con, lấy gia đình đầm ấm, con cái trưởng thành làm thước đo hạnh phúc, thì thế hệ phụ nữ ngày nay lại nhìn nhận khác. Hạnh phúc của phụ nữ hiện đại không chỉ nằm ở việc làm tròn bổn phận của một người vợ, người mẹ. Họ còn mong muốn được phát triển sự nghiệp, khẳng định bản thân, có tự do cá nhân và được tôn trọng trong lựa chọn cuộc sống. Dù vậy, điều đó không có nghĩa phụ nữ hiện đại quay lưng với gia đình. Họ chỉ thay đổi cách tiếp cận: không chấp nhận hy sinh toàn bộ mà tìm kiếm sự cân bằng.

Tôi cho rằng, sự dịch chuyển chuẩn mực hạnh phúc là kết quả của nhiều yếu tố. Thứ nhất là phong trào bình đẳng giới. Việt Nam là một trong những quốc gia có chỉ số bình đẳng giới trong giáo dục khá cao. Phụ nữ được học hành ngang bằng nam giới, có cơ hội nghề nghiệp và phát triển sự nghiệp. Thứ hai là sự tiến bộ về giáo dục và nghề nghiệp. Phụ nữ ngày nay có bằng cấp, công việc ổn định, khả năng độc lập tài chính. Điều này giúp họ tự tin, chủ động trong cuộc sống và không còn phụ thuộc vào nam giới. Thứ ba là ảnh hưởng từ truyền thông và công nghệ. Cả thế giới giờ là "ngôi làng chung". Hình ảnh người phụ nữ hiện đại, tự tin, độc lập ở khắp nơi truyền cảm hứng mạnh mẽ cho phụ nữ Việt Nam. Mỗi chiếc điện thoại thông minh đã mở ra kho tri thức và sự kết nối, giúp phụ nữ tự tin hơn vào giá trị của bản thân.

+ Theo bà, những thay đổi đó phản ánh sự tiến bộ của xã hội hay tạo thêm áp lực mới cho phụ nữ?

Rõ ràng, sự thay đổi này mang lại nhiều cơ hội nhưng đồng thời cũng đặt phụ nữ trước những áp lực mới. Một trong những thách thức lớn nhất là áp lực cân bằng giữa gia đình và sự nghiệp. Cân bằng là chìa khóa hạnh phúc nhưng rất khó để đạt được. Ở mỗi giai đoạn, phụ nữ phải biết chọn ưu tiên: khi còn trẻ, có thể tập trung phát triển sự nghiệp; khi có con nhỏ, dành thời gian cho gia đình; đến tuổi trung niên, cần chăm sóc bản thân.

Ngoài ra, mạng xã hội cũng tạo thêm áp lực đồng trang lứa. Những hình ảnh lung linh, những lời "khoe hạnh phúc" dễ khiến nhiều người so sánh và cảm thấy tự ti. Ai sống vì cái nhìn bên ngoài sẽ rất dễ mệt mỏi. Chỉ những người thật sự độc lập từ bên trong mới tránh được áp lực này.

+ Theo bà, những giá trị nào phụ nữ hiện đại nên giữ gìn từ truyền thống?

Tôi cho rằng, dù chuẩn mực hạnh phúc thay đổi thì phụ nữ hiện đại vẫn cần giữ gìn những giá trị truyền thống cốt lõi. Trước hết là tình yêu thương và lòng nhân ái. Người xưa có câu "đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm" và đến nay điều này vẫn đúng. Trong một xã hội nhiều áp lực, chính trái tim ấm áp của phụ nữ giúp giữ lửa gia đình và lan tỏa sự an yên.

Ngoài ra, những phẩm chất "kiên cường, bất khuất, trung hậu, đảm đang" vẫn là tài sản quý giá của phụ nữ Việt. Khác biệt nằm ở chỗ, phụ nữ hiện đại không còn chấp nhận hy sinh đến mức đánh mất bản thân. Họ sẵn sàng nhường nhịn, nhưng không từ bỏ khát vọng sống của mình.

Xu hướng tự do và tự chủ ngày càng phát triển

+ Nhìn về tương lai, bà dự đoán chuẩn mực hạnh phúc và cuộc sống mơ ước của phụ nữ sẽ tiếp tục thay đổi theo hướng nào trong 10-20 năm tới?

Là người trực tiếp giảng dạy, tiếp xúc với nhiều sinh viên - những người trẻ - tôi tin rằng chuẩn mực hạnh phúc trong 20-30 năm tới sẽ còn thay đổi mạnh mẽ hơn nữa. Các bạn trẻ hiện nay, cả nam lẫn nữ, đều đề cao sự tự do và độc lập. Họ có thể kết hôn muộn, thậm chí chọn không kết hôn, hoặc không sinh con. Đây là xu hướng tất yếu, vì họ chủ động trong mọi quyết định cuộc đời.

Một điểm nổi bật khác là sự đầu tư vào nội lực cá nhân, tức là phát triển toàn diện ba yếu tố: thể lực, trí lực và tâm lực. Phụ nữ trẻ chú trọng chăm sóc sức khỏe, tập luyện, giữ gìn sắc đẹp (thể lực). Họ có nhiều cơ hội học tập trong và ngoài nước, tiếp cận tri thức toàn cầu (trí lực). Ngày càng quan tâm đến sức khỏe tinh thần, chữa lành, quản lý cảm xúc (tâm lực). Đây là một bước tiến mới. Thế hệ trẻ đầu tư toàn diện cho bản thân, không chỉ học nhiều mà còn chú trọng sức khỏe và tinh thần. Điều này tạo ra một thế hệ phụ nữ hiện đại mạnh mẽ và độc lập hơn.

+ Vậy bà có lời khuyên nào với phụ nữ trẻ hiện nay để cân bằng giữa những chuẩn mực truyền thống và hiện đại?

Tôi cho rằng, điều quan trọng nhất là phụ nữ cần ưu tiên hạnh phúc cá nhân trước. Tôi nói điều này có thể sẽ có những tranh cãi nhưng đúng là chỉ khi phụ nữ hạnh phúc, họ mới có thể làm cho người khác hạnh phúc. Nếu bạn hy sinh bản thân quá nhiều, sớm muộn cũng kiệt sức và mất đi khả năng yêu thương. Chúng ta nên hiểu, phụ nữ phát triển cá nhân và tự do không đồng nghĩa với ích kỷ. Những phụ nữ có học thức và hiểu biết thường biết cách hài hòa giữa lợi ích cá nhân và hạnh phúc của gia đình, cộng đồng.

Phụ nữ hiện đại không thờ ơ với trách nhiệm làm vợ, làm mẹ, làm công dân. Nhưng họ có quyền lựa chọn. Nếu chưa gặp người phù hợp, họ không bị ép phải kết hôn. Nếu điều kiện không cho phép, họ có thể tạm gác một số vai trò. Quan trọng là sống thật với bản thân và biết cân bằng. Chuẩn mực hạnh phúc của phụ nữ hiện đại không còn gói gọn trong hai chữ "hy sinh", mà là hành trình tìm kiếm sự cân bằng giữa phát triển bản thân và gắn bó gia đình. Đó cũng là cách để phụ nữ vừa khẳng định giá trị cá nhân, vừa góp phần xây dựng những tổ ấm hạnh phúc, xã hội tiến bộ và nhân văn hơn.

+ Trân trọng cảm ơn bà!