Phụ nữ sinh đủ 2 con được ưu tiên mua nhà ở xã hội

Ngại kết hôn, lười sinh con vì giá nhà, dịch vụ y tế - giáo dục cao

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết, dự thảo Luật Dân số cũng quy định phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết thì sẽ được ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội. Chính phủ quy định nội dung và mức hỗ trợ tối thiểu.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, trong 3 chính sách hỗ trợ để duy trì mức sinh thay thế mà dự thảo Luật đưa ra, chỉ chính sách ưu tiên mua, thuê nhà ở xã hội là chính sách dài hạn. Hai chính sách còn lại đều ngắn hạn.

Theo ông, khó khăn trong việc khuyến khích duy trì mức sinh thay thế hiện nay xuất phát từ yếu tố kinh tế xã hội có tính chất dài hạn như áp lực về nhà ở hoặc thị trường lao động cạnh tranh hoặc chi phí nuôi dạy con…

Vì thế, ông Tùng đề nghị nghiên cứu những biện pháp có tính tổng thể, căn cơ, toàn diện, mang tính chất hỗ trợ lâu dài để người dân yên tâm kết hôn, sinh đủ 2 con.

Đồng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải nêu thực tế hiện nay, không chỉ những người đã kết hôn ngại sinh con hay sinh ít, mà còn có hiện tượng ngại kết hôn và không có điều kiện tài chính để kết hôn. Nguyên nhân do giá nhà quá cao, chi phí giáo dục, y tế của con cái cũng rất cao…

Chủ nhiệm Nguyễn Thanh Hải cho rằng không chỉ cần chính sách hỗ trợ, khuyến khích đối với người sinh đủ 2 con mà còn cần có chính sách khuyến khích người trẻ kết hôn và sinh con. Bà đề nghị các chính sách hỗ trợ không chỉ áp dụng với phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi mà hỗ trợ cả những phụ nữ sinh con trước năm 30 tuổi.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật Dân số cũng đưa ra các chính sách hỗ trợ để duy trì mức sinh thay thế khác như tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai. Theo đó, phụ nữ được đề xuất nghỉ thêm 1 tháng, nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con.

Dự thảo cũng quy định cơ chế hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc ít người, phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi và phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp.

Để giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, dự thảo luật Dân số quy định việc đình chỉ người hành nghề y có hành vi công bố, thông báo, tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng, trừ trường hợp xác định giới tính phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền liên quan đến giới tính theo quy định của Bộ Y tế.

Trình bày báo cáo thẩm tra dự án luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, có ý kiến đề nghị bổ sung đánh giá tác động quy định tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai, bởi việc tăng quyền lợi về chế độ nghỉ thai sản cho các cặp vợ chồng có thể gây e ngại cho chủ sử dụng lao động khi tuyển dụng lao động nữ. Do vậy, cần có chính sách hay giải pháp để cân bằng, hài hòa lợi ích giữa các bên.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị nghiên cứu quy định hỗ trợ tài chính đối với phụ nữ sinh đủ 2 con theo hướng nhóm phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi ở mức hỗ trợ cao hơn, đồng thời làm rõ tiêu chí "địa phương có mức sinh thấp" là thấp dưới mức sinh thay thế hay ở mức nào.

Cần có sự giám sát của Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá, việc sinh đủ 2 con góp phần giảm áp lực già hóa dân số, phù hợp với quyền con người.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị cần phải tăng cường mức sinh thay thế theo chủ trương của Đảng nhằm giảm áp lực già hóa dân số. "Hiện nay đã có quy định cho phép cán bộ, công chức, viên chức sinh con thứ ba mà không bị thi hành kỷ luật", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, dự án Luật Dân số là bước tiến quan trọng, khắc phục nhiều bất cập của Pháp lệnh Dân số cũ, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, để sâu sắc hơn, Luật cần nhấn mạnh vai trò của Nhà nước, trong đó có cơ chế hỗ trợ và kiểm soát với quy định tài chính rõ ràng. Cần có sự giám sát của Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể, nhằm bảo đảm Luật đi vào cuộc sống, không chỉ giải quyết vấn đề dân số mà còn thúc đẩy công bằng xã hội, phát triển kinh tế xanh, hướng tới Việt Nam năm 2045.