Phụ nữ Tày góp phần xây dựng nông thôn mới từ phát triển du lịch cộng đồng

Những năm gần đây, thôn Nà Tông, xã Thượng Lâm, tỉnh Tuyên Quang được biết đến như một điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Với lợi thế cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hóa đặc trưng của người Tày, địa phương đã từng bước khai thác tiềm năng sẵn có để vừa nâng cao đời sống, vừa gìn giữ giá trị truyền thống.

Trong hành trình ấy, gia đình bà Triệu Thị Xướng ở thôn Nà Tông, là hộ đầu tiên mạnh dạn làm du lịch cộng đồng với homestay Hoàng Tuấn, khởi đầu hướng đi mới cho phụ nữ Tày nơi đây phát triển kinh tế. 

PNVN đã trao đổi với bà Triệu Thị Xướng quanh việc góp phần xây dựng nông thôn mới từ du lịch cộng đồng:

+ Cơ duyên nào đưa bà đến với mô hình du lịch cộng đồng homestay, thưa bà?

Năm 2014, Ban Quản lý du lịch của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tuyên Quang đưa một số đoàn khách đến thôn Nà Tông và chọn gia đình tôi làm điểm đón tiếp. Lúc đó, nhà tôi mới dựng được vài năm, chưa chỉnh trang gì nhiều. Thời điểm ấy, xã cũng đang trong giai đoạn phấn đấu về đích nông thôn mới. Chính quyền mạnh dạn chọn gia đình tôi làm thí điểm, mong muốn có mô hình gắn phát triển du lịch với xây dựng quê hương. 

Ban đầu, tôi băn khoăn lắm, vì nghĩ làm du lịch phải có vốn lớn. Nhưng khi trực tiếp đón khách, thấy tiềm năng và được động viên, tôi bắt đầu quảng bá qua Zalo, Facebook, rồi chỉnh trang nhà cửa, tập trung phát triển du lịch cộng đồng.

+ Bà đã gặp những khó khăn gì trong những ngày đầu bắt tay vào thực hiện mô hình?

Cơ sở vật chất gần như chưa có. Nhà vệ sinh, nhà tắm chỉ phục vụ gia đình, khi đón khách mới phải đầu tư thêm. Vốn liếng hạn chế, tôi chọn cách "lấy ngắn nuôi dài": Khách đến đến đâu, đầu tư đến đó, không dám làm quá sức. Lúc đó bà con trong thôn cũng chưa hình dung rõ du lịch cộng đồng là gì. Tôi vừa làm vừa học, từ việc nhỏ nhất như gấp chăn màn, dọn buồng phòng đến kỹ năng nấu ăn, pha chế… Sau dần dần, mọi thứ đi vào nề nếp. 

Tôi nghĩ đây không chỉ là việc của gia đình mình, mà còn là góp phần để làng bản thay đổi diện mạo trong xây dựng nông thôn mới.

Homestay của gia đình bà Triệu Thị Xướng có nhiều khu, đáp ứng nhu cầu đa dạng của du khách

+ Hiện tại homestay của bà có thể đáp ứng quy mô như thế nào?

Nhà sàn lớn có thể đón 60 khách, nhà nổi trên hồ nước khoảng 10 người, khu bungalow khép kín 6 phòng cho khoảng 20 khách. Gia đình tôi cũng đầu tư 3 thuyền đưa khách tham quan lòng hồ sinh thái Na Hang - Lâm Bình. Các trải nghiệm gồm giã bánh giày, làm cơm lam, xôi ngũ sắc, gói bánh chưng, tham quan làng bản, dệt thổ cẩm, hay thưởng thức hát Then của người Tày. 

Cuối tuần hầu như kín phòng, khách chủ yếu từ Hà Nội, Hải Phòng, TP Hồ Chí Minh, còn khách quốc tế thường đến từ tháng 9. Sự ổn định này giúp tôi tự tin tiếp tục đầu tư và gắn bó với du lịch lâu dài.

+ Gia đình bà tổ chức phục vụ khách ra sao?

Ẩm thực được chuẩn bị theo đơn đặt, nguyên liệu tự cung tự cấp từ bà con trong bản, đảm bảo an toàn. Lao động làm việc tại homestay khoảng 15 người, trong đó có 4-5 đầu bếp, ngoài ra còn có 3 lái thuyền, trả công theo ngày. Khách không đều, chủ yếu tập trung vào cuối tuần, nên bà con có thể tranh thủ việc nhà, khi có khách thì đến hỗ trợ. 

Nhờ vậy, nhiều hộ có thêm thu nhập, không phải đi làm ăn xa, ổn định cuộc sống ngay tại địa phương.

Du khách trải nghiệm văn hóa, ẩm thực bản địa tại homestay

+ Bà nhìn nhận vai trò của mô hình du lịch cộng đồng này trong xây dựng nông thôn mới thế nào?

Trước đây, bà con chủ yếu làm nông nghiệp, đời sống khó khăn, nhiều người trẻ phải đi làm xa. Khi du lịch cộng đồng phát triển, không chỉ tạo thêm sinh kế mà còn khiến diện mạo thôn xóm thay đổi: Nhà cửa chỉnh trang sạch đẹp, đường làng gọn gàng, các hộ quan tâm giữ gìn vệ sinh môi trường. Nghề dệt thổ cẩm được khôi phục, chị em phụ nữ có thêm việc làm. Từ chỗ chỉ có gia đình tôi làm, nay thôn có khoảng 15 hộ tham gia, nhiều hộ làm rất tốt. Có thể nói, du lịch cộng đồng đã trở thành động lực để thôn Nà Tông đạt tiêu chí nông thôn mới một cách bền vững.

+ Trong quá trình làm, bà nhận được sự hỗ trợ gì từ chính quyền địa phương?

Tôi được hỗ trợ vay vốn ưu đãi để đầu tư cơ sở vật chất. Hội LHPN xã còn kết nối, vận động chị em tham gia phát triển du lịch, thành lập tổ hợp tác dệt thổ cẩm để gắn bảo tồn văn hóa với phát triển kinh tế. Chính quyền địa phương thường xuyên tổ chức cho chúng tôi đi tham quan, học hỏi mô hình hay ở các nơi khác. Điều đó giúp bà con tự tin hơn và dần dần thay đổi tư duy, từ chỗ chỉ quen sản xuất nông nghiệp sang biết kết hợp làm du lịch.

+ Sau khoảng 10 năm gắn bó, điều gì khiến bà tâm đắc nhất với mô hình này?

Làm du lịch vừa cho thu nhập, vừa giữ được bản sắc. Mỗi món ăn, điệu hát, nếp nhà sàn đều là một phần văn hóa mà chúng tôi tự hào. Tôi thấy rõ bà con đã thay đổi, có ý thức hơn trong việc giữ gìn bản sắc, gìn giữ cảnh quan, đồng thời biết tính toán phát triển kinh tế. Tôi cho rằng đó cũng chính là tinh thần của nông thôn mới, phát triển bền vững trên nền tảng văn hóa truyền thống.

+ Xin cảm ơn bà!

Bà Nguyễn Thị Kiệm - Ủy viên Ban Thường vụ Hội LHPN xã Thượng Lâm - cho biết: Hội LHPN xã chú trọng tuyên truyền, hướng dẫn chị em cách chỉnh trang, sắp xếp nhà cửa, không gian để đón tiếp du khách, đồng thời giúp chị em tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi để phát triển mô hình, có thêm thu nhập. Tại thôn Nà Tông, có nhiều chị em làm homestay tốt như nhà chị Nga, chị Thùy, chị Loan… Sau một thời gian phát triển du lịch cộng đồng, gia đình các chị em có đời sống tốt hơn.