Quyền lực không ngai của Đệ nhất phu nhân Zimbabwe

 

Quân đội Zimbabwe đã kiểm soát thủ đô Harare, ngay sau khi Tổng thống Mugabe sa thải Phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa (75 tuổi) với ý định trao quyền lực cho phu nhân Grace.

Rạng sáng 15/11, quân đội Zimbabwe đã tiến hành một cuộc chính biến. Họ điều hàng loạt xe tăng đến thủ đô Harare, tước vũ khí của cảnh sát, chiếm đóng đài truyền hình quốc gia và quản thúc vợ chồng Tổng thống Mugabe. Số phận của Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe và vợ đang ở trong tình thế 'ngàn cân treo sợi tóc' sau khi quân đội tiến hành các hoạt động quân sự chống lại các cá nhân xung quanh ông.

Giới quan sát cho rằng tham vọng chính trị của bà Grace Mugabe là nguyên nhân chính khiến Tổng thống Mugabe (93 tuổi) từ đỉnh cao quyền lực suốt từ những năm 1980 bỗng chốc tan tành mây khói.

 

Chính biến hôm 15/11 ở Zimbabwe đã làm phức tạp thêm những vấn đề đối với bà Grace Mugabe, phu nhân của Tổng thống Robert Mugabe. Đệ nhất phu nhân Zimbabwe được cho là sẽ trở thành lãnh đạo tiếp theo của nước này sau khi Tổng thống Robert Mugabe sa thải Phó Tổng thống Emmerson Mnangagwa - động thái được cho là mở đường cho bà kế nhiệm chồng.

 

Quyết định của ông Mugabe đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Tổng tham mưu trưởng quân đội Zimbabwe, tướng Constantino Chiwenga. Ông Chiwenga tuyên bố sẽ chấm dứt các cuộc thanh trừng trong đảng Zanu-PF của ông Mugabe. Động thái của quân đội ngày 15/11 đã nhận được sự ủng hộ của phong trào Thay đổi vì dân chủ (MDC) đối lập và Hội cựu chiến binh quốc gia, tổ chức rất có ảnh hưởng tại Zimbabwe.

Người phụ nữ thao túng quyền lực

Robert Mugabe là nhà lãnh đạo già nhất thế giới và đã cai quản đất nước này hơn 37 năm. Năm 2018, ông Robert dự định sẽ tiếp tục tranh cử bất chấp những lo lắng xoay quanh sức khỏe của ông.

Grace Mugabe là thư ký trong văn phòng tổng thống khi hai người bắt đầu mối quan hệ. Khi đó, ông Robert Mugabe đang trong cuộc hôn nhân với người vợ đầu tiên Sally Mugabe, người qua đời năm 1992. Bà Grace chia tay chồng và làm đám cưới với Tổng thống Robert Mugabe năm 1996. Grace sinh hạ 3 người con cho Tổng thống Mugabe với tên gọi lần lượt là Bona, Robert và Chatunga.

Ở tuổi 52, trong nhiều năm trước, bà Grace Mugabe xây dựng hình ảnh của mình là một nữ doanh nhân thành đạt và là nhà từ thiện nhiệt thành. Bà xây dựng một trại trẻ mồ côi bên ngoài thủ đô Harare và giúp đỡ trẻ em có hoàn cảnh khó khăn. Số tiền của quỹ này được cho là xuất phát từ các doanh nhân Trung Quốc.

Bà sở hữu bằng tiến sĩ tâm lý tại đại học Zimbabwe chỉ trong 2 tháng nhập học. Mặc dù vậy, luận văn của bà không bao giờ được nhìn thấy và cũng không được nộp cho giáo viên hướng dẫn. Bà thường xuyên sử dụng chức danh tiến sĩ trong các đợt vận động chính trị của mình.

 

Bà Grace trở thành một nhân vật lãnh đạo quan trọng trong đảng cầm quyền Zanu-PF. Bà cũng đóng vai trò là người loại bỏ giúp chồng những ứng viên tiềm năng có thể trở thành Tổng thống Zimbabwe. Đối thủ lớn nhất của chồng bà là phó Tổng thống Emmerson Mnagagwa, từng bị cáo buộc tội phản bội và bị sa thải hồi đầu tháng này.

 

Từng là một nhân vật rất kín tiếng, với quyền lực trong tay, bà Grace trở nên nổi tiếng với những bê bối về cách hành xử thô lỗ và thường dùng quyền miễn trừ ngoại giao để cư xử vô lối. Đầu năm nay, Đệ nhất phu nhân Zimbabwe gây chú ý khi một người mẫu Nam Phi cáo buộc bà đã đánh mình tại một phòng khách sạn ở Johannesburg (Nam Phi). Bà Grace Mugabe được Nam Phi cho phép miễn trừ ngoại giao bất chấp lời kêu gọi truy tố. Sau đó, bà cáo buộc người mẫu 20 tuổi này là kẻ gây hấn.

Năm 2009, bà Grace Mugabe cũng từng bị buộc tội tấn công một nhà báo người Anh chụp ảnh khi bà đang mua sắm tại Hồng Kông (Trung Quốc). 3 nam giới và 1 phụ nữ cũng bị bắt sau khi la ó phản đối bà Grace Mugabe trong một sự kiện của đảng cầm quyền.

Bà Grace được gọi là “Gucci Grace” vì lối sống xa hoa và việc tiêu xài hoang phí. Một ngày ở Paris (Pháp), bà có thể mua sắm ít nhất 100.000 USD. Tháng trước, bà Grace đã tới một tòa án ở Harare để thu hồi hơn 1 triệu USD tiền trả cho một người Lebanon để mua một chiếc nhẫn kim cương 100-cara. Chi tiêu xa xỉ trong bối cảnh nền kinh tế Zimbabwe chật vật bởi nạn tham nhũng, hơn 60% dân số Zimbabwe sống nghèo khổ khiến bà Grace Mugabe trở thành tâm điểm chỉ trích.

Dẫu luôn mang hình ảnh không mấy thiện cảm, Đệ nhất phu nhân khiến người dân khó chấp nhận khi bà luôn tác động tới các quyết định của chồng. Năm 2014, bà là người dẫn đầu việc sa thải Joice Mujuru - Phó Tổng thống và là người kế nhiệm tiềm năng cho vị trí Tổng thống Zimbabwe. Cũng trong năm đó, bà Grace Mugabe được bổ nhiệm làm Chủ tịch Liên đoàn phụ nữ đảng cầm quyền. Với việc bổ nhiệm này, bà Grace nghiễm nhiên giữ một ghế trong Bộ Chính trị quyền lực của Zimbabwe.

Bà Grace thể hiện tham vọng trở thành tổng thống khi nói rằng: "Tôi đã nói với tổng thống rằng ông ấy có thể để tôi phụ trách và tôi sẽ làm tốt”. Năm 2014, bà cũng tỏ rõ tham vọng thành tổng thống: “Họ nói tôi muốn trở thành tổng thống. Tại sao không? Tôi không phải công dân Zimbabwe à?”.