Cần có sự kiểm soát Rap Việt gắt gao hơn

Những tác phẩm hay xứng đáng được lan toả

Sự ra đời của 2 cuộc thi "Rap Việt" và "King of Rap" đã tạo sự bùng nổ của Rap trong giới trẻ. Các cuộc thi này đã tạo "bàn đạp" cho nhiều nghệ sĩ trẻ có cơ hội tỏa sáng với những ca khúc mang đậm dấu ấn văn hóa Việt. Có thể kể đến ca khúc "Nam quốc sơn hà" do ca sĩ Erik và Phương Mỹ Chi thể hiện, phần lời do DTAP, Hành Or, RTee viết, biểu diễn tại chương trình "The Heroes".

Ca khúc dựa trên nội dung của bài thơ "Nam quốc sơn hà" nhưng cũng không thiếu tính thời sự với câu Rap đã làm lay động nhiều người nghe khi lan tỏa được niềm tự hào dân tộc. Hay nhắc đến Rapper Đen Vâu là khán giả nhớ đến những ca khúc, ngôn từ về lịch sử, sinh học và những thông điệp về sự tử tế. Mới đây, ca khúc "Mang tiền về cho mẹ" với thông điệp về lòng hiếu thảo của Đen Vâu đã tạo nên "cơn sốt" trong công chúng, thu hút gần 30 triệu lượt xem chỉ sau 1 tuần ra mắt.

Tuy nhiên, với một dòng nhạc có cách sử dụng ngôn ngữ khá thoáng, Rap đã "tiếp tay" cho hàng loạt ca khúc có nội dung phản cảm ra đời. Trong 2 năm qua, nhiều tranh cãi đã nổ ra xung quanh các ca khúc nhạc Rap không phù hợp với thuần phong mỹ tục. Đơn cử như ca khúc "Mẩy thật mẩy" của Big Daddy, "Censored" của Chị Cả hay "Cypher" của nhóm Rap Nhà Làm.

Trong đó, gây tranh cãi hơn cả là bài "Thích Ca Mâu Chí" đăng trên kênh của nhóm Rap Nhà Làm. Cũng vì ca khúc này, các thành viên trong nhóm Rap Nhà Làm đã phải tới trụ sở Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam để sám hối và xin tha thứ. Hay nhắc đến cái tên Bình Gold là khán giả nhớ đến hàng loạt ca khúc về chủ đề ăn chơi, câu từ táo bạo như "Bốc bát họ", "Ông bà già tao lo hết", "Trơn", "Quan hệ rộng", "Lái máy bay"...

Nhìn nhận về vấn đề này, tiến sĩ Ngôn ngữ học Đoàn Tiến Lực cho rằng, Rap là thể loại âm nhạc độc đáo, mang đến "món ăn tinh thần" hấp dẫn cho công chúng. Rap vào Việt Nam cần làm sao cho phù hợp với văn hóa và thị hiếu của khán giả. Những tác phẩm Rap hay và có giá trị ngôn từ sâu sắc xứng đáng được lan tỏa và ngược lại, Rapper và người chơi nhạc cần chịu trách nhiệm pháp lý trước những tác phẩm có ngôn từ phản cảm và thô tục.

"Người làm văn hóa không thể thiếu phông văn hóa"

Với một môi trường nghệ thuật ngày càng phát triển, không thể phủ nhận Rap Việt đang có sức ảnh hưởng lớn đến giới trẻ. Trong bối cảnh dịch Covid-19 khiến nhiều dự án âm nhạc bị "đóng băng" thì Rap lại đang nổi lên như một "cứu cánh" cho âm nhạc Việt. Nhưng để loại hình âm nhạc này đi đúng quỹ đạo, đáp ứng các yếu tố văn hóa Việt là một câu chuyện dài.

Hoạt động nhiều năm trong cộng đồng Rap Việt, Rapper DVD cho rằng, Rap là một phần của Hiphop và xuất phát từ đường phố, không phải từ học viện. Vì vậy, nó gần gũi với lời ăn, tiếng nói hàng ngày của mọi người. Nhưng không phải vì vậy mà nói cứ nhạc Rap là phải mạnh bạo, phải thô tục.

Rapper DVD phân tích, nhạc Rap có nhiều thể loại và công chúng của Rap cũng có sự phân vùng cụ thể. Các Rapper có những sản phẩm riêng "trong nhà" và những sản phẩm dành cho công chúng. Trong cộng đồng có sự trộn lẫn giữa âm nhạc chính thống và không chính thống nên không thể tránh khỏi những ý kiến trái chiều. Chính vì vậy, bản thân người chơi Rap cần định hình bản thân bởi hiện nay thể loại này đang nhận được sự quan tâm rất lớn của công chúng. Không phải tất cả mọi người đều sống đúng với chuẩn mực xã hội đặt ra mà có thể họ đang sống trong một phạm vi, một thói quen nào đó của chính mình.

"Các nghệ sĩ Rap cũng vậy, họ quen sử dụng những ngôn ngữ biểu đạt của chính họ, họ không cố làm cho Rap thô tục hơn. Để có một sản phẩm hay, chân thật và nhiều xúc cảm thì các Rapper phải viết theo sở thích, theo lối sống của chính các bạn", Rapper DVD bày tỏ.

Còn dưới góc độ một người sáng tác, nhạc sĩ Tú Dưa bày tỏ: "Ai cũng muốn thể hiện cái tôi và tôi không khắt khe với việc đó. Nhưng tôi nghĩ cần có ý thức vì người làm văn hóa không thể thiếu phông văn hóa".

Nhạc sĩ Tú Dưa cũng băn khoăn, các nền tảng cần có sự kiểm duyệt gắt gao hơn. "Con tôi cũng đang ở độ tuổi tiểu học, hay mò vào YouTube, TikTok và nghe trộm những lúc tôi không để ý. Trẻ con chưa đầy đủ nhận thức nên dễ học theo những ca từ không hay. Đôi khi con học theo và nói những điều chưa được phép nói ở độ tuổi đó. Đây là một bất cập. Do đó, tôi nghĩ rất cần sự kiểm duyệt gắt gao hơn", nhạc sĩ nói.

Trải qua gần 2 thập kỷ, Rap Việt bắt đầu có những bước tiến mạnh mẽ. Nhưng để tìm được hướng đi đúng đòi hỏi người nghệ sĩ chân chính phải luôn nỗ lực để vừa có những sản phẩm hay, phù hợp với văn hóa Việt Nam vừa không làm mất đặc trưng của Rap. Những ca khúc dung tục, phản cảm sẽ khó lòng tìm được chỗ đứng, thậm chí sẽ bị chính khán giả phản đối. Một Rapper muốn vươn tầm ra thế giới thì việc đầu tiên phải chinh phục khán giả nước nhà.