“Robot” phá hủy các mối quan hệ

Trong cuốn sách "Điều gì cảnh báo ly dị?", tiến sĩ John Gottman xác định 4 kiểu giao tiếp có vấn đề trong các mối quan hệ. Đó là khinh thường, thiếu tôn trọng đối với đối tác; chỉ trích đối tác; phòng thủ khỏi những lời chỉ trích bằng cách bào chữa hoặc đổ lỗi cho người khác; phớt lờ, khoanh vùng hoặc tỏ ra bận rộn. 

Trong 4 yếu tố này, Gottman nói, yếu tố dự báo lớn nhất cho một mối quan hệ thất bại là sự khinh thường. Nó như robot phá huỷ các mối quan hệ.

Khinh thường trông như thế nào?

Khinh thường hơn là chỉ trích hoặc nói điều gì đó tiêu cực. Đó là khi một đối tác khẳng định rằng họ thông minh hơn, có đạo đức hơn, là một con người tốt hơn đối phương. Đối tác cảm thấy không xứng đáng và không được yêu thương. 

Ví dụ, liên tục ngắt lời người khác là thiếu tôn trọng. Nhưng nó trở thành sự khinh miệt khi sự gián đoạn không phải là do quá háo hức muốn nói, mà là một tuyên bố rằng, đối tác không có gì thú vị hoặc quan trọng để nghe. 

Khi loại hành vi này trở nên thường xuyên đến nỗi không được nhận ra hoặc được thực hiện có chủ ý thì bất kỳ mối quan hệ nào đều đang gặp rắc rối.

Sự khinh thường phá hủy các mối quan hệ như thế nào?

Sự khinh miệt khiến các đối tác cảm thấy họ như đang ở hai chiến tuyến. Họ không bao giờ biết khi nào có thể bị tấn công. Điều này thường bắt nguồn từ việc các cá nhân cảm thấy rằng họ đang đứng lên bảo vệ chính mình. Nhưng vấn đề là họ đang tự bảo vệ mình chống lại đối tác của mình, cố gắng nâng mình lên trong khi hạ gục đối tác của họ. 

Sự khinh miệt không chỉ có hại cho các mối quan hệ mà còn có hại cho sức khỏe của chúng ta. Chúng ta cần nhau để tồn tại. Sự khinh miệt cắt đứt hoặc đe dọa những mối quan hệ.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng, những người sử dụng sự khinh miệt trong giao tiếp có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn, bao gồm ung thư, bệnh tim và các bệnh khác như cảm lạnh hoặc cúm.

Hai cách loại bỏ sự khinh miệt

1. Xác định và chia sẻ những cảm xúc tiêu cực

Khi chúng ta không biết cách đặt tên hoặc nói về những cảm xúc tiêu cực, chúng ta sẽ có xu hướng trút chúng lên người khác. 

Ví dụ: "Tôi không thể tin được là bạn hủy buổi hẹn hò tối nay của chúng ta để gặp gỡ bạn bè. Bạn là một kẻ ích kỷ. Bạn không bao giờ nghĩ về cảm xúc của tôi!". 

Để tránh giao tiếp thiếu tôn trọng, hãy nói rõ cảm xúc của bạn: "Tôi cảm thấy khó chịu và buồn vì tôi đã mong được dành thời gian cho nhau"; đồng thời yêu cầu: "Tôi muốn tránh điều này xảy ra trong tương lai bằng cách nói về nó trước khi thay đổi kế hoạch". 

Hoặc mời đối tác của bạn tham gia cuộc trò chuyện: "Bạn có nghĩ rằng chúng ta có thể làm điều đó không?".

2. Tạo văn hóa đánh giá cao

Thể hiện sự đánh giá cao giúp chúng ta chú ý nhiều hơn đến những phẩm chất tích cực của đối tác hơn là những tiêu cực. Lý tưởng nhất là chúng ta muốn những lời nói và cử chỉ tích cực của mình nhiều hơn những lời tiêu cực.

Theo dõi các mẫu giao tiếp của bạn trong một tuần. Bạn có thường xuyên tham gia các tương tác tiêu cực (ví dụ: cằn nhằn, chỉ trích, phớt lờ, đảo mắt) so với tương tác tích cực (ví dụ: khen ngợi, bổ sung, làm điều gì đó tốt đẹp cho đối tác) không? 

Tuần tiếp theo, hãy tương tác với đối tác của bạn bằng tỷ lệ 5 tích cực/1 tiêu cực xem bạn có cảm thấy khác không? Bạn cũng có thể thử lập danh sách 20 điều mà hai bạn yêu thích ở nhau. Hãy đọc to chúng và thử thách bản thân bằng cách thêm vào danh sách theo thời gian.