Suy giáp có thể dẫn đến tình trạng vô sinh ở cả nam và nữ

Theo PGS.TS Vũ Bích Nga, Giảng viên cao cấp Trường Đại học Y Hà Nội, suy giáp là tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ hormone cần thiết cho cơ thể, khiến quá trình chuyển hóa bị chậm lại. Khi hormone tuyến giáp suy giảm, người bệnh thường cảm thấy mệt mỏi kéo dài, dễ bị lạnh, táo bón, nhịp tim chậm, yếu cơ, giọng nói khàn và giảm khả năng tập trung, ghi nhớ.

Tuyến giáp vốn giữ vai trò trung tâm trong việc điều hòa chuyển hóa, giúp cơ thể tạo năng lượng, duy trì thân nhiệt và chi phối hoạt động của nhiều cơ quan quan trọng như tim mạch, tiêu hóa và hệ thần kinh. Vì vậy, sự cân bằng hormone tuyến giáp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng: nếu hormone tăng quá mức sẽ gây cường giáp, còn khi giảm sẽ dẫn đến suy giáp.

Suy giáp là một bệnh lý khá phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp hơn ở phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trên 60 tuổi hoặc sau mãn kinh. Những người có tiền sử bệnh tuyến giáp như bướu cổ, từng phẫu thuật hay điều trị phóng xạ vùng cổ, ngực cũng có nguy cơ cao.

Ngoài ra, yếu tố gia đình có người mắc bệnh tuyến giáp, phụ nữ mang thai hoặc trong vòng sáu tháng sau sinh, người mắc đái tháo đường type 1, lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp hay hội chứng Turner cũng cần được lưu ý vì nguy cơ mắc suy giáp cao hơn so với cộng đồng chung.

Trên thực tế, các dấu hiệu của suy giáp thường diễn tiến âm thầm và chỉ trở nên rõ ràng khi bệnh đã ở giai đoạn nặng. Ở giai đoạn sớm, nhiều người hầu như không có triệu chứng đặc hiệu.

Một số chỉ cảm thấy luôn bị ớn lạnh, dù thời tiết nóng vẫn không thấy nóng, thậm chí bật quạt hay điều hòa lại thấy rét. Có người tăng cân nhẹ, rụng tóc hoặc mệt mỏi không rõ nguyên nhân nhưng rất dễ bỏ qua. Chính vì biểu hiện mơ hồ như vậy nên không ít trường hợp chỉ được phát hiện tình cờ khi đi khám vì những vấn đề khác, chẳng hạn rối loạn mỡ máu ở người trẻ tuổi. Khi tìm nguyên nhân, xét nghiệm hormone tuyến giáp mới cho thấy tình trạng suy giáp tiềm ẩn.

Ở trẻ em và thanh thiếu niên, suy giáp có thể biểu hiện bằng chậm lớn, tăng cân, giảm khả năng tập trung, học tập kém. Ở người trưởng thành, bệnh có thể gây rối loạn kinh nguyệt, khó có thai hoặc vô sinh ở cả nam và nữ, ngay cả khi suy giáp còn rất nhẹ và chưa gây ra các triệu chứng điển hình như tăng cân hay nhịp tim chậm.

Thực tế lâm sàng cho thấy không ít trường hợp điều trị vô sinh kéo dài không hiệu quả, đến khi kiểm tra mới phát hiện thiếu hormone tuyến giáp ở mức độ nhẹ. Việc bổ sung hormone kịp thời, với chi phí điều trị không cao, có thể giúp khả năng sinh sản được phục hồi và người bệnh mang thai, sinh con bình thường.

Ở người cao tuổi, suy giáp có xu hướng gia tăng theo tuổi và dễ bị nhầm lẫn với các biểu hiện lão hóa thông thường. Những triệu chứng như trầm cảm, rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, giảm trí nhớ nếu không được đánh giá đầy đủ có thể bỏ sót nguyên nhân từ tuyến giáp. Khi bệnh tiến triển nặng, suy giáp có thể gây tăng cân nhiều, chậm chạp, rụng tóc, nhịp tim chậm rõ rệt, tràn dịch màng tim, suy gan, suy thận, thậm chí hôn mê do suy giáp - một tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.

Chính vì những hậu quả nghiêm trọng đó, việc sàng lọc và phát hiện sớm suy giáp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, nhất là ở trẻ em. Thiếu hormone tuyến giáp trong giai đoạn bào thai và những năm đầu đời có thể ảnh hưởng nặng nề đến sự phát triển trí tuệ. Do đó, phụ nữ mang thai, đặc biệt trong ba tháng đầu, cần được kiểm tra hormone tuyến giáp để kịp thời bổ sung nếu thiếu hụt. 

Ở nhiều quốc gia, trẻ sơ sinh được sàng lọc suy giáp bẩm sinh ngay sau sinh để điều trị sớm, giúp trẻ phát triển hoàn toàn bình thường. Tại Việt Nam, việc sàng lọc chưa thể triển khai đại trà, song những nhóm có nguy cơ cao vẫn được khuyến cáo kiểm tra chủ động.