Suy thận gia tăng ở người trẻ, chuyên gia nêu 4 bí quyết bảo vệ "bộ lọc" của cơ thể
Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ bệnh thận mạn gia tăng mạnh
Nhiều nghiên cứu và báo cáo y tế cho thấy Việt Nam nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ bệnh thận mạn gia tăng mạnh. Ước tính có đến gần 9% dân số đang đối mặt với nguy cơ suy giảm chức năng thận. Đáng nói hơn, nhóm tuổi mắc bệnh này không còn bó hẹp ở người trung niên hay cao tuổi, mà người trẻ mắc bệnh đang có xu hướng gia tăng.
"Bộ lọc" đang quá tải ở người trẻ
Ở Bệnh viện Bạch Mai, mỗi ngày khoa Thận - Tiết niệu tiếp nhận tới 30 - 40 bệnh nhân mới, trong đó không ít người dưới 30 tuổi. Một bộ phận lớn thanh niên hiện nay duy trì thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh: ăn mặn, uống ít nước, mất ngủ kéo dài, lạm dụng rượu bia, thuốc giảm đau, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc… Tất cả khiến bộ lọc của cơ thể phải làm việc quá sức và dần xuống cấp.
Điều nguy hiểm nhất là bệnh thận giai đoạn đầu hầu như không có triệu chứng rõ rệt. Nhiều người chỉ thấy mệt mỏi, chán ăn, tiểu đêm - những dấu hiệu mơ hồ dễ bị bỏ qua. Khi phát hiện bệnh, đa số đã ở giai đoạn nặng, buộc phải lọc máu định kỳ hoặc ghép thận.
Trước thực trạng này, việc chăm sóc thận từ sớm và duy trì thói quen sống lành mạnh trở thành yếu tố quyết định. Thay vì chạy theo các xu hướng "detox thải độc" lan truyền trên mạng xã hội, các chuyên gia khuyến cáo người dân nên tập trung vào những giải pháp bền vững và khoa học.
Chăm sóc thận chỉ cần duy trì 4 điều đơn giản mỗi ngày
Theo TS. Lê Thị Hương Giang, Trưởng khoa Dinh dưỡng - Bệnh viện 19-8, thận là cơ quan kỳ diệu nhưng cũng rất dễ tổn thương trước lối sống thiếu kiểm soát. Bà nhấn mạnh: "Muốn thận khỏe, không cần những phương pháp detox cầu kỳ, dài ngày. Chỉ cần duy trì bốn thói quen rất đơn giản, nhưng hiệu quả lại bền vững".
TS. Lê Thị Hương Giang, Trưởng khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện 19-8
1. Uống đủ nước - bí quyết dễ nhất nhưng hay bị quên nhất
Hầu hết người trẻ đều biết "uống nhiều nước tốt cho sức khỏe", nhưng thực tế ít ai uống đúng lượng nước khuyến nghị, tức 2–3 lít mỗi ngày tùy thể trạng.
TS Giang cho rằng uống nước đầy đủ là điều kiện quan trọng để thận hoạt động trơn tru. Nước giúp hòa tan và đào thải các chất cặn bã. Thiếu nước khiến nước tiểu đặc lại, tăng gánh nặng cho thận và làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.
Bà gợi ý một cách kiểm tra đơn giản: hãy nhìn màu nước tiểu.
Vàng nhạt, trong: cơ thể đủ nước.
Vàng sậm, mùi nồng: dấu hiệu mất nước, thận đang "khát".
Ngoài nước lọc, có thể bổ sung xen kẽ nước dừa, nước ép trái cây, nước canh rau củ hoặc nước giàu điện giải. Tuy nhiên, lượng nước nên chia đều trong ngày để cơ thể hấp thu tốt nhất.
2. Ăn đa dạng và cân bằng - chìa khóa nuôi dưỡng thận từ bên trong
Một chế độ ăn đa dạng, cân bằng là điều kiện tiên quyết giúp thận duy trì vai trò lọc thải và điều hòa nội môi. TS Giang khuyên nên ưu tiên:
Rau xanh, trái cây nguyên vỏ (giàu vitamin, chất xơ, khoáng chất).
Ngũ cốc nguyên hạt, gạo lứt, khoai lang.
Nguồn đạm chất lượng: thịt nạc, cá, trứng, đậu phụ.
Trong số các thực phẩm được khoa học chứng minh là tốt cho thận, đáng chú ý có:
Rau họ cải (bông cải xanh, cải xoăn) chứa sulforaphane - hoạt chất chống oxy hóa mạnh.
"Ăn đa dạng nhưng phải cân bằng, không nên ăn quá nhiều một nhóm thực phẩm. Hãy lắng nghe cơ thể và xây dựng chế độ ăn phù hợp với thể trạng".
Trái cây họ cam quýt, cung cấp vitamin C, hỗ trợ phân giải độc tố.
Các thực phẩm giàu prebiotic như chuối, yến mạch, sữa chua - giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột, từ đó hỗ trợ quá trình thải độc tự nhiên.
3. Ngủ đủ giấc - sự phục hồi âm thầm nhưng vô giá
Giấc ngủ không chỉ đơn thuần là nghỉ ngơi. Với thận, đó là thời điểm để cơ quan này phục hồi và điều hòa nhịp hoạt động.
Khi ngủ đủ, cơ thể điều hòa hormone tốt hơn, giảm căng thẳng và giúp cầu thận lọc máu hiệu quả hơn. Ngược lại, thiếu ngủ kéo dài có thể làm tăng huyết áp, tăng sản xuất hormone gây co mạch - những yếu tố trực tiếp làm tổn thương thận.
Trong bối cảnh nhiều người trẻ thức khuya vì công việc, điện thoại, hay giải trí, lời nhắc "Hãy ngủ đủ" trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
4. Vận động đều đặn và kiểm soát stress - 2 lá chắn bảo vệ thận
Thận rất nhạy cảm với thay đổi của huyết áp và tuần hoàn máu. Vận động giúp cải thiện tuần hoàn, hỗ trợ đào thải độc tố qua mồ hôi và giảm gánh nặng cho thận.
Không cần những bài tập nặng nề - chỉ cần đi bộ 30 phút mỗi ngày, đạp xe, yoga hoặc bơi lội nhẹ nhàng.
Bên cạnh đó, stress kéo dài là kẻ thù của thận. Cơ thể căng thẳng tạo ra hormone làm mạch máu co lại, tăng huyết áp và khiến các mạch máu nhỏ trong thận tổn thương. Nếu kéo dài, chức năng lọc của thận có thể bị suy giảm, dẫn đến xơ hóa cầu thận.
"Chăm sóc thận là hành trình dài hạn, không phải chiến dịch ngắn ngày. Sống đúng, ăn đúng và nghỉ ngơi đúng – đó mới là 'detox' tốt nhất cho cơ thể".
TS. Lê Thị Hương Giang
TS Giang khuyến nghị mỗi người nên học cách thư giãn: hít thở sâu, thiền, nghe nhạc, hoặc dành thời gian cho sở thích cá nhân. Một tinh thần bình an chính là món quà tốt nhất cho thận.
Trước gánh nặng ngày càng lớn của bệnh thận mạn, việc phòng ngừa thông qua lối sống khoa học là giải pháp thiết thực nhất. Không cần tới các liệu pháp đắt đỏ, không cần "detox" kéo dài - chỉ với bốn thói quen đơn giản mỗi ngày, chúng ta đã có thể nuôi dưỡng thận khỏe mạnh.
Thận khỏe chính là nền tảng cho một cuộc sống khỏe mạnh, bền vững. Và điều đó bắt đầu từ những điều rất nhỏ, ngay hôm nay.
