Tái hiện hành trình Chủ tịch Hồ Chí Minh “đi tìm hình của nước” bằng tiểu thuyết

Ngày 1/2, Hội đồng Lý luận, Phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương tổ chức cuộc trao đổi về tập 2 bộ tiểu thuyết "Nước non vạn dặm" với tên gọi "Lênh đênh bốn biển" của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ.

Bộ tiểu thuyết "Nước non vạn dặm" của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ khắc họa hình tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh ở 3 giai đoạn quan trọng của Người: Tuổi ấu thơ và tuổi thanh niên (1890 - 1911); 30 năm Người "đi tìm hình của nước", thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (1911 - 1941); Những năm tháng Người về nước, cùng Đảng ta, nhân dân ta đấu tranh giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, hạnh phúc cho nhân dân, đưa Việt Nam trở thành biểu tượng của khát vọng đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, là lương trị, phẩm giá của loài người (1941 - 1969).

Tập 1 của bộ tiểu thuyết có tên gọi "Nợ nước non" đã ra mắt độc giả vào tháng 5/2022. Tập 2 "Lênh đênh bốn biển" được giới thiệu với công chúng đúng vào dịp kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam 3/2.

Với hơn 220 trang sách của tập 2, người đọc sẽ có cái nhìn thấu đáo và có tính hệ thống, tính logic về những bước biến chuyển trong nhận thức, tư duy, tư tưởng của một con người vĩ đại, theo cách giản dị nhất. Giản dị như cách mà Người đã sống trong suốt cả cuộc đời mình.

So với tập 1 "Nợ nước non" thì khối lượng tư liệu, nhất là tính tư tưởng của tác phẩm, của nhân vật, sự kiện ở tập 2 "Lênh đênh bốn biển" lớn hơn, rộng hơn rất nhiều. Dưới ngòi bút của nhà văn Nguyễn Thế Kỷ, thấy rõ hơn những năm ở trời Tây, Nguyễn Ái Quốc vừa vất vả lao động kiểm sống, vừa khao khát tìm kiếm con đường cứu nước, cứu dân.

Người nhận rõ một sự thật đầy đau xót, căm hận: Chính chủ nghĩa tư bản, bè lũ đế quốc thực dân là những kẻ gây ra mọi áp bức, bóc lột, đau khổ cho công nhân, nông dân và các tầng lớp khác ở các thuộc địa và ở ngay cả chính quốc.

Đánh giá về 2 tập sách đã xuất bản, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam Nguyễn Quang Thiều cho biết: "Tôi thấy cảm xúc, ngôn ngữ và tính biểu tượng được nhà văn Nguyễn Thế Kỷ thể hiện mang đậm chất sử thi. Cách viết ấy phù hợp hơn tất cả khi để nói về một con đường lịch sử của một nhân vật lịch sử là Hồ Chí Minh. Cách viết đó làm cho người đọc rung lên trong cảm xúc và càng nhận ra sự vĩ đại của người Anh hùng dân tộc Hồ Chí Minh.

Một điều chắc chắn rằng: nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã nghiên cứu tất cả những tư liệu liên quan đến năm tháng hoạt động của nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc ở nước ngoài. Tất cả những tư liệu đó vừa mang lại thuận lợi cho nhà văn nhưng cũng vừa thách thức nhà văn. Nếu nhà văn bị tất cả mọi câu chuyện, mọi sự kiện trong những tư liệu ấy cuốn đi thì nhà văn sẽ rơi vào sự chênh vênh giữa một nhà sử học và một nhà văn. Nhưng tất cả những tư liệu đó chỉ mang tới cho nhà văn những mốc thời gian, những vùng không gian và những sự kiện cơ bản. Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ đã chọn lựa những câu chuyện và những sự kiện nhiều thông điệp nhất để dựng lên nhân vật lịch sử của mình. Sau mỗi câu chuyện, mỗi sự kiện ấy là một khoảng trống mênh mông mà nhà văn phải lấp đầy. Đấy chính là sự sáng tạo. Và đấy thực sự là thách thức lớn nhất trong sự sáng tạo về một nhân vật lịch sử đối với mọi nhà văn đặc biệt là một nhân vật lịch sử vĩ đại là Hồ Chí Minh".

Tiếp theo tập 2 "Lênh đênh bốn biển", tập 3 với tựa đề "Người về" dự kiến hoàn thành và ra mắt vào cuối năm 2023, đầu năm 2024. Sau khi xuất bản trọn vẹn, "Nước non vạn dặm" sẽ là bộ tiểu thuyết đầu tiên phản ánh đầy đủ, sâu sắc và sinh động về thân thế, sự nghiệp Chủ tịch Hồ Chí Minh, đặc biệt là hình tượng Hồ Chí Minh, con người Hồ Chí Minh, con đường cách mạng Hồ Chí Minh của văn học Việt Nam đương đại.

Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ hy vọng với bộ sách này, chân dung Hồ Chí Minh một lần nữa được khắc họa rõ nét hơn, sâu sắc, chân thật và sinh động - một con người giản dị và vĩ đại, cao đẹp mà lão thực, Người luôn bên ta, trò chuyện cùng ta, cùng ta đi về phía tương lai. Người sống thật hơn, đẹp hơn, gần gũi hơn trong "Nước non vạn dặm" và trong những cuốn sách mà văn học Việt Nam đã từng có.

Nhà văn Nguyễn Thế Kỷ cho biết, cùng với bộ tiểu thuyết 3 tập, sẽ có 3 vở sân khấu cùng tên song hành, đã và sẽ ra mắt công chúng Hà Nội, Nghệ An, TP Hồ Chí Minh, TP Huế và một số địa phương khác.