Tết Hàn thực: Giữa “rừng” bánh sắc màu, bánh trôi bánh chay truyền thống vẫn có sức hút riêng

Ngày 3/3 âm lịch hàng năm là ngày Tết Hàn thực, còn được gọi là Tết bánh trôi, bánh chay. Vào ngày này, theo tục lệ truyền thống, các gia đình thường nặn bánh trôi, bánh chay cúng với ý nghĩa con cháu hướng về tổ tiên, nguồn cội.

Bánh trôi và bánh chay truyền thống được làm từ bột gạo nếp thơm, có lớp vỏ trắng bọc bên ngoài và nhân đường phên hoặc đậu xanh bên trong. Ở mỗi vùng miền khác nhau, bánh trôi, bánh chay cũng được làm và thưởng thức theo những cách riêng. Ví dụ, ở miền Bắc, bánh trôi thường được nặn theo từng viên nhỏ, nhân đường phên và rắc vừng rang lên trên; bánh chay có nhân đậu xanh, thả vào trong nước bột sắn ướp hoa bưởi. Ở miền Nam, chè trôi nước có kích cỡ to, nhân đậu, ăn cùng nước đường sên với gừng.

Theo nhu cầu tiêu dùng hiện đại, vài năm trở lại đây, bên cạnh cách làm truyền thống, nhiều chị em còn sáng tạo làm bánh trôi, bánh chay ngũ sắc với nhiều hương vị mới trong ngày Tết Hàn thực. Được tạo thêm các màu từ rau củ thiên nhiên như màu xanh từ lá dứa, màu vàng từ quả dành dành, màu đỏ từ quả gấc, màu tím từ lá cẩm…, những chiếc bánh trôi, bánh chay trắng trong được "khoác" thêm một lớp áo mới nhiều màu sắc, sống động hơn. Bên cạnh đó là những món bánh được tạo hình độc đáo, như bánh trôi liên hoa, bánh hình con vật ngộ nghĩnh…

Nhiều người vẫn ưu tiên chọn bánh truyền thống

Vào dịp Tết Hàn thực, các set bột nặn bánh trôi, bánh chay ngũ sắc được bán tràn ngập tại các cửa hàng, các chợ online với mức giá dao động từ 50.000 đồng đến 95.000 đồng/set đã bao gồm bột bánh, nhân bánh, các nguyên liệu đi kèm. Với những set nguyên liệu bánh ngũ sắc đã trộn sẵn này, người mua dễ dàng tạo hình theo ý thích.

Tuy vậy, giữa những món bành sắc màu, hiện đại, những chiếc bánh trôi, bánh chay trắng trong, mượt mà với màu sắc và cách làm theo kiểu truyền thống của ông bà xưa vẫn có sức hút riêng và được người tiêu dùng lựa chọn.

Bánh trôi, bánh chay theo kiểu truyền thống vẫn có sức hút riêng

"Tôi cũng thử mua set bánh trôi đủ màu sắc về làm bánh, nhưng vẫn thích những chiếc bánh màu trắng nguyên sơ, thơm vị dẻo thơm của bột nếp hơn. Cuộc sống càng hiện đại, những món ăn mang giá trị truyền thống càng nên trân trọng", chị Hoàng Thanh Trang (quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) chia sẻ quan điểm.

Bà Nguyễn Thị Liên (quận Ba Đình, Hà Nội) chia sẻ: "Gần 30 năm nay, gia đình tôi luôn mua bột và các nguyên liệu để tự làm bánh trôi, bánh chay tại nhà. Theo các cụ truyền lại, bánh trôi, bánh chay nguyên bản là màu trắng, hình tròn đầy thể hiện cho khát vọng về những điều tốt đẹp, viên mãn, tinh khiết trong cuộc sống. Những chiếc bánh bột trắng trong được viên tròn thể hiện rõ nhất sự khéo léo của người nội trợ. Dù hiện nay, tại các chợ luôn bán bánh đã nặn và luộc sẵn, nhưng tôi vẫn muốn con cháu quây quần nặn bánh để trân trọng truyền thống của cha ông và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm".

"Gia đình tôi có nghề làm bún, xay gạo quanh năm nên dịp 3/3 âm lịch tôi luôn làm thêm cả bột để phục vụ nhu cầu làm bánh trôi, bánh chay tại nhà của các gia đình. Vào các ngày trước Tết Hàn thực (mùng 1, 2 tháng 3 âm lịch), mỗi ngày tôi bán được khoảng 1, 2 tạ bột. Đến ngày 3/3, tôi chuẩn bị khoảng 3 tạ bột kèm theo các loại nguyên liệu như đường phên, đỗ xanh sên sẵn, vừng rang, dừa nạo… Mọi nguyên liệu đều làm và bán trong ngày, đảm bảo tươi mới cho khách hàng. 

Để bánh được ngon, gạo làm bánh trôi, bánh chay phải là gạo nếp cái hoa vàng. Cứ 9 phần gạo nếp cho 1 hoặc gần 2 phần gạo tẻ ngâm, xay và lọc lấy bột, bột sẽ dẻo, thơm. Hiện, các loại bột nếp ướt dùng để nặn bánh có giá từ 25.000 đồng – 30.000/kg; đường phên khoảng 20.000 - 25.000 đồng/kg, đỗ xanh giá 25.000 đồng/túi 500g. Chỉ với khoảng 50.000 đồng, đã có thể chuẩn bị một mâm đầy đủ bánh trôi, bánh chay trong ngày Tết Hàn thực", chị Trần Thị Mai (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho biết.