Thành phố Hồ Chí Minh: Du lịch giáo dục - nhiều tiềm năng phát triển

Du lịch giáo dục hay du lịch trải nghiệm giáo dục là loại hình không mới trên thế giới cũng như ở Việt Nam.

Nhiều địa phương trên cả nước đã phát triển và khai thác các sản phẩm du lịch gắn với giáo dục, tìm hiểu văn hóa, lịch sử, sinh thái...

Tuy nhiên, hiện nay nhiều mô hình du lịch giáo dục vẫn chưa phát huy hết tiềm năng, cần được xây dựng, đầu tư khai thác bài bản hơn để đạt được cả yếu tố học thuật, giáo dục truyền thống, trải nghiệm văn hóa cũng như hiệu quả kinh tế.

Loại hình du lịch nhiều ý nghĩa

Phó Giáo sư Nguyễn Đức Thắng, Tổng Thư ký Liên chi hội Đào tạo Du lịch Việt Nam cho rằng, du lịch giáo dục là loại hình du lịch đóng vai trò quan trọng để du khách được trải nghiệm cuộc sống, học thuật, khoa học, đồng thời kiểm nghiệm tri thức của chính bản thân.

Việt Nam có rất nhiều thuận lợi để phát triển mạnh loại hình du lịch này bởi người dân Việt Nam nổi tiếng có truyền thống hiếu học. Đất nước ta có lịch sử lâu đời, có cộng đồng các dân tộc sinh sống đoàn kết, chứa đựng nhiều di sản văn hóa, di tích lịch sử, các danh nhân...; góp phần rất quan trọng hình thành sản phẩm du lịch giáo dục, học tập.

Từ thực tế xây dựng, khai thác các sản phẩm du lịch giáo dục được nhiều đoàn du khách là học sinh, sinh viên chọn điểm đến trải nghiệm, bà Đoàn Thị Mỹ Nhu, quản lý Nông trại Hải Vân - sân chim Vàm Hồ (xã Mỹ Chánh Hòa, tỉnh Vĩnh Long) chia sẻ, những năm gần đây ở Đồng bằng sông Cửu Long, Nông trại Hải Vân - sân chim Vàm Hồ nằm bên dòng sông Ba Lai hiền hòa đã trở thành điểm đến, không gian tham quan, du lịch gắn với giáo dục, trải nghiệm, thư giãn giúp du khách về với thiên nhiên, rèn luyện các kỹ năng sống, ý thức bảo vệ môi trường và hiểu thêm về văn hóa địa phương.

Không chỉ có cảnh quan thiên nhiên trong lành, phù hợp cho các hành trình học tập, khám phá thiên nhiên, nông trại còn có rất nhiều hoạt động du lịch giáo dục, trải nghiệm có thể gọi là “STEAM miệt vườn” (giáo dục STEAM là khái niệm đề cập hoạt động dạy học kết hợp giữa nghệ thuật với các môn học khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học).

Theo đó, nhiều sản phẩm du lịch giáo dục được thiết kế phù hợp với lứa tuổi của từng đoàn học sinh hoặc theo yêu cầu riêng của từng trường, song đều có điểm chung là gần gũi thiên nhiên, gợi mở tính sáng tạo, tìm hiểu hệ sinh thái sông nước, miệt vườn, khám phá văn hóa, lịch sử Nam Bộ.

Mỗi năm, Nông trại Hải Vân - sân chim Vàm Hồ đón hơn 10.000 lượt du khách đến tham quan trải nghiệm; trong đó có nhiều du khách là học sinh, sinh viên, các nhà nghiên cứu.

Trong khi đó, đại diện Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Cà Mau cho biết, dù chưa thực sự đa dạng song trên địa bàn tỉnh đã có một số sản phẩm du lịch giáo dục, nhất là du lịch giáo dục với những trải nghiệm về văn hóa, lịch sử địa phương.

Các sản phẩm giúp du khách không chỉ giải trí thuần túy mà còn là dịp học hỏi và trải nghiệm, mang lại kiến thức, niềm vui... Ví dụ: điểm du lịch Khu lưu niệm nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ và nhạc sĩ Cao Văn Lầu ở phường Bạc Liêu được nhiều du khách là học sinh, sinh viên, chuyên gia, nhà nghiên cứu theo các chương trình du lịch do cơ sở giáo dục phối hợp với các công ty lữ hành xây dựng hoặc tự tổ chức đến tham quan, trải nghiệm.

Đến đây, nhiều du khách lần đầu được làm quen với các loại nhạc cụ truyền thống như: đàn đáy, đàn tranh, đàn nguyệt, đàn bầu... Trong không gian nghệ thuật truyền thống, du khách được hướng dẫn tìm hiểu tiểu sử, đóng góp của nhạc sĩ Cao Văn Lầu - một trong những bậc tiền nhân đã làm rạng danh nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ.

Nâng cao giá trị trải nghiệm

Du lịch giáo dục giúp chuyến du lịch không chỉ mang tính giải trí, thư giãn mà còn trở thành cơ hội học hỏi và trải nghiệm, giúp người tham gia hoàn thiện nhiều kỹ năng, mở rộng tầm nhìn, kiến thức.

Tuy nhiên, bên cạnh những sản phẩm du lịch giáo dục thực sự đạt chất lượng, hiệu quả như mong muốn, vẫn còn những sản phẩm chưa đảm bảo cả yêu cầu về giáo dục, thư giãn và trải nghiệm an toàn.

Theo Tiến sỹ Nguyễn Thị Phượng, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh, phát huy tốt loại hình du lịch giáo dục từ các di tích lịch sử, văn hóa là một trong những giải pháp để có những sản phẩm hấp dẫn.

Song muốn thực sự thu hút du khách, các địa phương cần đa dạng trong các trải nghiệm, sản phẩm du lịch; đồng thời có sự kết hợp giữa tham quan di tích với các hoạt động trải nghiệm văn hóa, ẩm thực, văn hóa cộng đồng địa phương sẽ tạo sự hấp dẫn cho sản phẩm du lịch.

Phó Chủ tịch Liên chi hội Lữ hành Việt Nam Phùng Quang Thắng cho rằng, tăng cường các hoạt động trải nghiệm trong du lịch giáo dục sẽ góp phần tạo động lực và hứng thú cho du khách, kích thích sự tò mò khám phá, mở rộng kiến thức.

Các điểm đến có thể bổ sung các hoạt động trải nghiệm thực tế bằng các hoạt động mang tính thực hành, tương tác, trò chơi, kể chuyện, cùng biểu diễn nghệ thuật, thưởng thức đặc sản...

Các hoạt động tương tác giữa du khách và cộng đồng, nhà khoa học, chuyên gia sẽ tạo cơ hội cho du khách hiểu sâu hơn về điểm đến, đảm bảo cho sản phẩm du lịch giáo dục thực sự hấp dẫn, đồng thời còn có thể thiết lập mối quan hệ mới phát triển trong tương lai.

Bà Đoàn Thị Mỹ Nhu, quản lý Nông trại Hải Vân - sân chim Vàm Hồ (xã Mỹ Chánh Hòa, tỉnh Vĩnh Long) thông tin, để làm giàu thêm trải nghiệm cho du khách, trong đó có đối tượng du khách loại hình du lịch giáo dục, nông trại liên tục tìm tòi, làm mới sản phẩm trải nghiệm từ các giá trị văn hóa bản địa như: tổ chức thêm các trò chơi dân gian, thi đọc thơ, tìm hiểu các tác phẩm nổi tiếng của các nhà văn, nhà thơ quê hương Vĩnh Long...

Cùng với đó, doanh nghiệp tăng cường kết nối hoặc giới thiệu để tổ chức đưa du khách đến trải nghiệm ở nông trại và đến tham quan nhiều di tích lịch sử, văn hóa, danh nhân... cùng trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long như: Di tích quốc gia đặc biệt mộ và khu tưởng niệm Nguyễn Đình Chiểu, Di tích quốc gia đặc biệt Đồng Khởi Bến Tre, Khu lưu niệm nữ tướng Nguyễn Thị Định, Khu mộ và đền thờ nhà giáo lỗi lạc Võ Trường Toản...

Từ góc độ du khách, đồng thời là phụ huynh có con từng tham gia một số chuyến du lịch giáo dục, chị Hà Tường Vy (phường Hiệp Bình, Thành phố Hồ Chí Minh) tâm sự, gia đình chị có con đang ở lứa tuổi học sinh trung học cơ sở. Do đó, chị luôn động viên con tham gia những chuyến du lịch hay dã ngoại, tham quan mang tính trải nghiệm, tìm hiểu lịch sử, văn hóa các vùng miền của đất nước.

Theo chị Vy, những chuyến đi đó sẽ giúp các học sinh hiểu về truyền thống, khám phá vẻ đẹp của quê hương, đất nước. Tuy nhiên, hiện nay ở một số địa phương vẫn còn tình trạng điểm đến du lịch, tham quan chưa đủ năng lực, cơ sở vật chất phục vụ những đoàn khách đặc thù, số lượng lớn như học sinh, sinh viên...

Nếu tất cả điểm đến đều đảm bảo cung ứng tốt các sản phẩm trải nghiệm, các dịch vụ thiết yếu cho du khách, các sản phẩm du lịch giáo dục, trải nghiệm sẽ có “chỗ đứng” bền vững./.