Thanh tra chỉ ra sai phạm của loạt ngân hàng: Sacombank rót gần 50% vốn tự có vào một dự án

Thông báo kết luận thanh tra số 1361 ngày 15/6/2023 của Thanh tra Chính phủ về trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các tổ chức tín dụng trong việc thực hiện Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng và Đề án xử lý nợ xấu giai đoạn 2013 - 2017 đã chỉ ra những dấu hiệu vi phạm của một số ngân hàng thương mại.

Sacombank thiếu sót trong thẩm định điều kiện cho vay vốn

Theo báo cáo của Sacombank, tại thời điểm 31/12/2017, nợ xấu của ngân hàng này là 9.468 tỷ đồng, tương ứng với tỷ lệ 4,28% tổng dư nợ cho vay khách hàng, nếu tính cả nợ bán cho Công ty Quản lý Tài sản (VAMC) chưa xử lý thì tỷ lệ nợ xấu là 19,71%, tương ứng 51.945 tỷ đồng. Đến 30/6/2018, nợ xấu là 8.137 tỷ đồng, tương ứng với tỷ lệ 3,3% (trong đó là các khoản nợ xấu chưa đủ điều kiện bán nợ cho VAMC theo Đề án Tái cơ cấu là 6.141 tỷ đồng).

Tuy nhiên, nếu tính cả nợ bán cho VAMC chưa xử lý thì tại thời điểm 30/6/2018, tỷ lệ nợ xấu của Sacombank là 17,18%, tương ứng với giá trị là 49.465 tỷ đồng. Ngoài ra, một số khoản nợ nhóm 1 (nợ đủ tiêu chuẩn), nhóm 2 (nợ cần chú ý) được cơ cấu gia hạn thời gian trả nợ, tiềm ẩn chuyển thành nợ xấu là 1.819 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ đã kiểm tra hồ sơ cấp tín dụng 16 khách hàng của Sacombank với tổng dư nợ đến 31/12/2017 là 15.372 tỷ đồng, dư nợ tại thời điểm 31/8/2018 là 15.218 tỷ đồng.

Các vi phạm được Thanh tra Chính phủ chỉ ra đối với Sacombank là thiếu sót trong việc thẩm định điều kiện cho vay vốn (theo Điều 7 Quy chế cho vay kèm theo Quyết định 1627 và Thông tư 39 của Ngân hàng Nhà nước) phương án vay vốn không đảm bảo tính khả thi đối với Công ty TNHH Đầu tư và phát triển bất động sản Office 85, Công ty cổ phần đầu tư Long Biên, Công ty cổ phần Đồng Tâm. Khả năng tài chính để trả nợ chưa đảm bảo đối với Công ty cổ phần đầu tư và phát triển Bất động sản Dấu ấn Sài Gòn, Công ty TNHH Vina Alliance, Công ty TNHH bất động sản Trí Đức.

Sacombank cho Công ty CP Đầu tư và Phát triển BĐS Dấu ấn Sài Gòn; Công ty TNHH sản xuất thương mại Soài Rạp, Công ty TNHH Vina Alliance, Công ty TNHH BĐS Trí Đức vay để thực hiện dự án nhưng chậm tiến độ, làm phát sinh lãi vay lớn, ảnh hưởng đến hiệu quả phương án đầu tư kinh doanh đã được ngân hàng phê duyệt và nguồn trả nợ theo phương án vay.

Cho 9 doanh nghiệp được vay gần 50% vốn tự có

Theo Thanh tra Chính phủ, Sacombank đã cho 9 khách hàng vay với dư nợ tính đến 31/8/2018 là 9.262 tỷ đồng. Số vốn cho vay này chiếm 48,52% vốn tự có của ngân hàng. Mục đích vay của 9 khách hàng này là để nhận chuyển nhượng và đầu tư cùng 1 dự án Khu đô thị Sài Gòn Bình An, trong khi điều kiện pháp lý của dự án chưa đầy đủ.

Cụ thể 9 doanh nghiệp đã vay 48,52% tổng vốn tự có của Sacombank là: CTCP Him Lam Thủ Đô, CTCP Đầu tư Hồng Bàng, CTCP Đầu tư xây dựng Bảo Lộc, CTCP Đầu tư TMDV Nam Thắng, CTCP Thương mại xây dựng Công Phúc, CTCP Hạ tầng Bảo Tín, CTCP Đầu tư xây dựng Việt Phú Mỹ, CTCP Việt Hà và CTCP Hiệp Ân.

"Sacombank chưa kiểm soát chặt chẽ việc một số khách hàng (CTCP Him Lam Thủ Đô, CTCP Đầu tư Hồng Bàng…) cùng vay vốn tại Sacombank và ngân hàng khác để giải ngân cho hợp đồng nhận chuyển nhượng phân khu thuộc dự án Khu đô thị Sài Gòn Bình An của Công ty CP SDI. Việc kiểm tra sau khi cho vay chưa ghi nhận, đánh giá đầy đủ tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh, khó khăn về pháp lý của dự án; cho vay để thực hiện dự án nhưng dự án chậm tiến độ làm phát sinh chi phí lãi vay lớn", Thanh tra Chính phủ nêu rõ.

Trong kết luận Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra bất cập trong xác định tính pháp lý của tài sản đảm bảo dùng thế chấp cho khoản vay của 9 doanh nghiệp là toàn bộ quyền tài sản/lợi ích thu được từ dự án Khu đô thị Sài Gòn Bình An trong điều kiện dự án chưa có đầy đủ hồ sơ pháp lý về quyền sở hữu dự án.

Kiến nghị xem xét, xử lý trách nhiệm của Sacombank

Thanh tra Chính phủ kiến nghị xem xét, xử lý trách nhiệm của Sacombank về vi phạm trong việc không giữ hồ sơ gốc tài sản đảm bảo của khoản nợ xấu bán cho VAMC đối với nhóm khách hàng Diệp Mỹ Xuyên, Hứa Thụy Ngân Anh, Đoàn Lê Phát, Lưu Tuấn Khương, Công ty TNHH Ngân Thạnh. Sacombank còn có trách nhiệm trong việc bán đấu giá tài sản đảm bảo khi chưa có ủy quyền của khách hàng, đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật.

Cơ quan thanh tra còn kiến nghị xem xét, xử lý trách nhiệm của Sacombank và lãnh đạo, cán bộ Cục Thanh tra giám sát ngân hàng TP.HCM có liên quan đối với các vi phạm, khuyết điểm trong việc Sacombank không trích lập bổ sung dự phòng (2.403,8 tỷ đồng) đối với 77 khoản nợ trước khi bán nợ cho VAMC.

Bên cạnh đó, Sacombank phải giám sát chặt chẽ tiến độ thực hiện dự án của khách hàng vay vốn, yêu cầu CTCP Đầu tư và Phát Triển BĐS Dấu Ấn Sài Gòn cam kết bổ sung vốn tự có, bảo đảm nguồn vốn theo tiến độ thực hiện dự án.

Kiểm soát chặt chẽ khoản vay của Công ty CP Đồng Tâm và tình hình tài chính của khách hàng đối với khoản vay tại Chi nhánh Trung Tâm; đôn đốc khách hàng có biên pháp khắc phục tình trạng mất cân đối về tài chính. Trường hợp khách hàng không có biện pháp khắc phục tình trạng nêu trên, kiến nghị thu hồi nợ trước hạn.

(Còn nữa)