Tiểu thuyết của nhà văn Séc “chạm đến trái tim của cả thế giới” ra mắt độc giả Việt

Lời nguyện cầu cho Katerina là tiểu thuyết tâm lý viết về chủ đề Holocaust (diệt chủng Do Thái trong Chiến tranh thế giới lần thứ hai) của nhà văn Séc Arnošt Lustig. Tác phẩm được đánh giá "mang sức nặng tinh thần và đạo lý vượt thời gian".

Lấy cảm hứng từ những sự kiện có thật xảy ra vào năm 1943, tác phẩm kể lại câu chuyện của một nhóm thương nhân Do Thái giàu có bị phát xít Đức lừa gạt và giết hại, cùng hành trình phản kháng dũng cảm cuối cùng của Katerina Horovitzová, cô vũ công 19 tuổi.

Từ một cô gái ngây thơ, Katerina đã trưởng thành, ý thức sâu sắc nỗi đau của con người khi bị chà đạp nhân phẩm, bị thao túng, phản bội, bị tước đoạt mạng sống… Chính cô là người duy nhất dám phản kháng và chống lại tội ác của những kẻ đại diện nạn diệt chủng, dù phải trả giá bằng chính sinh mạng của mình…

Lời nguyện cầu cho Katerina không chỉ mô tả Holocaust như một thảm họa thể xác, mà còn là thảm họa của sự thao túng và phản bội niềm tin. Katerina là chứng nhân của nạn diệt chủng về tinh thần, đồng thời cô còn là hiện thân của khát vọng sống, của sự tôn trọng quyền làm người.

Arnošt Lustig là nhà văn có trải nghiệm trực tiếp là nạn nhân của Holocaust nên trong các tác phẩm của mình, dù nhân vật "vô ngôn" hay "kiệm lời", người đọc đều có thể cảm nhận sự trân trọng và đồng cảm sâu sắc của nhà văn.

Arnošt Lustig là nhà văn Séc được bạn đọc thế giới đặc biệt quan tâm. Đặc biệt, với chủ đề Holocaust, Arnošt Lustig "đã chạm đến trái tim của cả thế giới" và sáng tác của ông thuộc về di sản văn học thế giới.

Theo dịch giả Bình Slavicka, Lời nguyện cầu cho Katerina nằm trong danh sách các tác phẩm đọc bắt buộc trong trường trung học phổ thông tại Séc. Sách được xuất bản lần đầu năm 1964, được chuyển thể và dựng phim truyền hình vào năm 1965. Bộ phim truyền hình cùng tên được trao giải Nhất tại Liên hoan quốc tế phim truyền hình ở Monte Carlo năm 1966.

Tính đến năm 2024, sách được tái bản tới 14 lần, đã được dịch sang 16 ngôn ngữ, bản tiếng Việt được NXB Phụ nữ Việt Nam ra mắt tháng 10/2025 là bản chuyển ngữ mới nhất. Cuốn sách được xuất bản trong khuôn khổ lễ kỷ niệm 100 năm ngày sinh của tác giả Arnošt Lustig (1926-2026).

Arnošt Lustig (1926-2011) sinh ra trong một gia đình buôn bán nhỏ người Do Thái và lớn lên tại khu Liben ở Praha, Séc. Năm 1941, ông bị đuổi khỏi trường trung học vì lý do chủng tộc. Năm 1942, ở tuổi 16, ông bị đưa đi trại tập trung ở Terezín, sau đó bị chuyển đến Auschwitz và Buchenwald. Trong khi bị đưa đến Dachau, ông đã trốn thoát khi đoàn tàu bị không quân Mỹ tấn công. Ông sống ẩn náu ở Praha cho đến khi chiến tranh kết thúc. Mẹ và em gái ông sống sót sau chiến tranh, còn cha ông đã chết ở Auschwitz.

Những trải nghiệm khủng khiếp trong trại tập trung đã ảnh hưởng sâu sắc đến toàn bộ sự nghiệp sáng tác văn chương của Lustig. Các tác phẩm của ông hầu hết viết về đề tài Holocaust. Nhiều tác phẩm của ông đã được chuyển thể sang điện ảnh như Lời nguyện cầu cho Katerina, Kim cương của đêm, Đêm và hy vọng, Ngày xanh da trời, Dita Saxová…

Arnošt Lustig đã được trao nhiều giải thưởng văn học của Mỹ, nhiều lần được đề cử giải Nobel, giải Pulitzer và giải Man Booker. Năm 2008 ông được trao giải thưởng quốc tế Franz Kafka. Viện Hàn lâm Nghệ thuật và Văn học Hoa Kỳ cũng đã trao tặng ông giải thưởng Thành tựu trọn đời.