Tranh sơn mài về Bác Hồ được công nhận Kỷ lục Guinness Thế giới

Chiều 11/10/2025, tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cùng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bảo tàng Hồ Chí Minh, gia đình họa sĩ Chu Nhật Quang tổ chức Lễ đón nhận Kỷ lục Guinness Thế giới cho tác phẩm Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập, được ghi nhận là "Bức tranh sơn mài liền khối lớn nhất thế giới". Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính dự và chúc mừng sự kiện.

Bức tranh Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập dài 7,2 mét, cao 2,4 mét, diện tích 17,34 m², tái hiện không khí Quảng trường Ba Đình ngày 2/9/1945, thời khắc Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập. Tác phẩm đã được giới thiệu với công chúng trong triển lãm Mùa xuân độc lập tại Bảo tàng Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.

Được biết, ý tưởng về bức tranh khổ lớn bắt nguồn từ ký ức của họa sĩ Nguyễn Thanh Tùng - anh rể và cũng là người truyền cảm hứng cho họa sĩ Chu Nhật Quang. Họa sĩ Nguyễn Thanh Tùng kể, thuở nhỏ anh thường đi qua những tấm pano khổng lồ vẽ hình Bác Hồ ở Hà Nội, hình ảnh ấy in sâu trong tâm trí cậu bé 10 tuổi, khơi dậy ước mơ được vẽ chân dung Bác thật lớn, thật bền màu với thời gian. Sau này rẽ hướng công việc, giấc mơ ấy được anh gửi gắm cho người em vợ của mình.

Sinh năm 1995, Chu Nhật Quang là con của NSƯT Chu Lượng và cháu nội Nghệ nhân Nhân dân Chu Mạnh Chấn. Anh sớm bộc lộ năng khiếu hội họa, đặc biệt là với chất liệu sơn mài truyền thống. Sau khi du học Mỹ (2012-2019) và tốt nghiệp ngành Thiết kế ứng dụng tại Đại học RMIT Việt Nam, anh trở về nước sáng tác và tổ chức triển lãm.

Họa sĩ Chu Nhật Quang nhớ lại: "Khi anh Tùng gợi ý thực hiện dự án tranh sơn mài khổ lớn trên một tấm liền, tôi thực sự phấn khích. Bởi hầu hết tranh khổ lớn trước đây đều phải ghép từ nhiều tấm nhỏ. Làm trên một tấm duy nhất, mọi đường nét, ý đồ nghệ thuật sẽ liền mạch, xuyên suốt và trọn vẹn hơn".

Tuy nhiên, việc thực hiện tranh sơn mài liền tấm là thách thức lớn về kỹ thuật. Theo nghệ nhân Trần Văn Giả, người có hơn 40 năm làm nghề sơn mài ở làng Duyên Thái - Hà Nội, chế tác tấm vóc sơn mài (phần nền của tranh) là công đoạn cầu kỳ bậc nhất, trải qua hàng chục bước thủ công như chọn gỗ, trộn mùn cưa, đất thó, phủ sơn ta, mài phẳng, phơi khô… Trong đó, với tranh khổ lớn, yêu cầu về độ phẳng, độ bền và khả năng chịu thời tiết càng khắt khe hơn.

Để giải quyết bài toán này, hai họa sĩ vừa làm nghệ thuật, vừa "nghĩ như kỹ sư". Nguyễn Thanh Tùng đã tìm hiểu nhiều nguồn tư liệu, từ cấu trúc cánh máy bay gỗ ở Mỹ đến kỹ thuật đóng tàu truyền thống ở Việt Nam, nhằm nghiên cứu cách gia cố gỗ và kiểm soát độ giãn nở tự nhiên. Cuối cùng, họ chế tạo thành công tấm vóc đa lớp từ vật liệu tái chế, thân thiện với môi trường, có khả năng giữ độ phẳng và bền màu theo thời gian.

Niềm tự hào của mỹ thuật Việt Nam

Phát biểu tại buổi lễ, bà Mai Thị Ngọc Oanh, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Mỹ thuật Việt Nam, cho biết: "Việt Nam từng có nhiều danh họa sơn mài được quốc tế biết đến, nhưng đây là lần đầu tiên một tác phẩm sơn mài Việt Nam được Guinness công nhận kỷ lục thế giới. Điều đặc biệt là Guinness cũng lần đầu tiên xác lập kỷ lục cho thể loại tranh sơn mài".

Theo bà Oanh, thành công này không chỉ ở kích thước mà còn ở tinh thần sáng tạo, bản lĩnh và khát vọng vượt giới hạn của nghệ sĩ Việt. Bức Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập là sự kết nối giữa lịch sử, văn hóa và nghệ thuật đương đại, góp phần khẳng định vị thế của mỹ thuật Việt Nam trên trường quốc tế.