Trung Quốc căng thẳng, Canada vẫn “bình thản”
Ngay sau khi có thông tin bà Meng Wanzhou (Mạnh Vãn Chu, Giám đốc tài chính (CFO) của Huawei) bị bắt, Trung Quốc đã gia tăng áp lực buộc Canada phải trả tự do cho bà này nếu không muốn căn thảng quan hệ ngoại giao giữ Bắc Kinh và Ottawa leo thang.
Ngày 8/12, Trung Quốc đã triệu tập đại sứ Canada John McCallum để phản đối việc bắt giữ trên và kêu gọi Ottawa để trả tự do cho bà Meng ngay lập tức hoặc đối mặt với “hậu quả nghiêm trọng mà phía Canada phải chịu”.
Theo Tân Hoa Xã, nước này không ngần ngại gọi hành động giam giữ CFO Huawei của Canada là “vô lương tâm và hèn hạ”.
Sau đó, vào sáng 9/12, Tân Hoa Xã đã công bố một bài xã luận lên án mạnh mẽ vụ bắt giữ CFO Huawei. Trong một tuyên bố được Tân Hoa Xã trích dẫn, Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Le Yucheng (Lạc Ngọc Thành) khẳng định việc giam giữ bà Meng là hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền và lợi ích của bà với tư cách là một công dân Trung Quốc. Hành vi này đã bỏ qua luật pháp và là hành động “vô lý, vô lương tâm và hèn hạ”.
Mặc dù không chỉ đích danh Thủ tướng Canada Justin Trudeau, tuy nhiên trong bài, Tân Hoa Xã đã ám chỉ chính quyền Canada đã biết trước về việc bắt giữ bà Meng nhưng không đưa ra bất kỳ thông báo nào cho phía Trung Quốc trước khi hành động. Hành động bắt giữ CFO Huawei này đã hỗ trợ cho Mỹ và điều này làm tổn thương người dân Trung Quốc, theo Tân Hoa Xã.
Tờ People’s Daily (Nhân dân nhật báo) - cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc – cũng phát đi tuyên bố tương tự với ngôn từ mạnh mẽ, lên án Canada.
“Phía Canada phải nhận định một cách rõ ràng rằng không có sự mơ hồ giữa công lý và sự độc đoán. Canada phải sửa chữa những sai trái của mình và ngay lập tức ngăn chặn hành vi xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân Trung Quốc nhằm cho người dân Trung Quốc một câu trả lời đúng đắn để họ tránh phải trả một cái giá đắt”, tờ People’s Daily viết.
Trước đó, ngày 6/12, Thủ tướng Canada ustin Trudeau đã lên tiếng bảo vệ quyết định bắt giữ CFO Huawei của Canada và cho biết chính trị không đóng vai trò gì trong quyết định này.
Ngày 7/12, Bộ trưởng Ngoại giao Canada, bà Chrystia Freeland cũng khẳng định rằng mối quan hệ với Trung Quốc là quan trọng và có giá trị. Và đại sứ Canada tại Bắc Kinh đảm bảo rằng bà Meng sẽ được tiếp cận cơ quan lãnh sự.
Hậu quả đáng sợ Trung Quốc cảnh báo Canada là gì?
Mặc dù Trung Quốc không nêu rõ bất kỳ hành động trả đũa nào dành cho Canada nhưng những từ ngữ gay gắt cho thấy Trung Quốc có lẽ đã sẵn sàng kế hoạch trả đũa. Kế hoạch này có thể bao gồm từ việc đóng băng các trao đổi ngoại giao đến đình chỉ thương mại.
David Mulroney, cựu đại sứ Canada tại Trung Quốc, chia sẻ với Reuters vào ngày 7/12 rằng, có lẽ một trong các chuyến thăm cấp cao và các cuộc trao đổi giữa Trung Quốc và Canada sẽ bị đóng băng trong một khoảng thời gian. Thương mại tự do cũng sẽ có thể bị cùng đóng băng. “Nhưng chúng tôi sẽ phải sống với điều đó. Đó là cái giá để đối phó với một quốc gia như Trung Quốc”, ông Mulroney nói.
Shi Yinhong, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Mỹ của Đại học Renmin, Trung Quốc, cho biết việc bắt giữ CFO Huawei đã đặt Trung Quốc vào thế phải lựa chọn giữa sự cần thiết phải cứng rắn để bảo vệ công dân Trung Quốc hoạt động kinh doanh ở nước ngoài với việc giữ hòa khí với một nước công nghiệp tiên tiến như Canada.
Đặc biệt trong bối cảnh căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington, nếu Trung Quốc có hành động trả đũa mạnh mẽ Canada, nó có thể sẽ làm tổn thương mối quan hệ 2 nước. Đây là một vấn đề nan giải và rất khó để dự đoán điều gì sẽ xảy ra.
Bà Meng Wanzhou (46 tuổi) – Giám đốc tài chính, CFO Huawei và là con gái của người sáng lập tập đoàn Huawei, đã bị bắt tại Vancouver, Canada vào ngày 1/12 và phải đối mặt với việc bị dẫn độ sang Mỹ với cáo buộc bán thiết bị điện tử sang Iran bất chấp lệnh trừng phạt của Mỹ với Iran.
Trong phiên điều trần bị hoãn vào ngày 7/12, luật sư của Chính phủ Canada John Gibb-Carsley đã yêu cầu từ chối quyền tại ngoại của bà Meng và buộc bà tội âm mưu lừa đảo nhiều tổ chức tài chính. Vị luật sư này còn cho biết, nếu bị kết án, bà Meng sẽ phải đối mặt với hơn 30 năm tù.
Dự kiến, vào ngày 10/12, một phiên tòa xét xử về việc liệu bà Meng có nên được tại ngoại hay không sẽ được tiến hành.
Được biết, bà Meng Wanzhou bị bắt giữ vào đúng ngày diễn ra hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và người đồng cấp Trung Quốc Tập Cận Bình, nơi cả hai quyết định đồng ý thỏa thuận tạm ngừng trong “cuộc chiến” thuế quan.