Tuyên Quang: Hành trình phụ nữ vùng cao thay đổi "nếp nghĩ, cách làm" và tư duy sản xuất
Chị Nguyễn Thị Thủy, dân tộc Tày, thuộc HTX Cá nước lạnh, xã Thượng Lâm, đang kiểm tra, chọn lọc giống cá tầm
Những năm gần đây, phụ nữ dân tộc thiểu số khu vực vùng sâu, vùng xa tỉnh Tuyên Quang đã khắc phục khó khăn để tận dụng điều kiện tự nhiên sẵn có, mạnh dạn đầu tư, đưa nghề nuôi cá tầm trở thành hướng đi mới phát triển kinh tế, cải thiện đời sống.
Nuôi cá giữa đại ngàn
Tuyên Quang là tỉnh miền núi phía Bắc, được thiên nhiên ban tặng hơn 12 ngàn ha mặt nước, là điều kiện thuận lợi để nghề nuôi trồng thủy sản. Những năm gần đây, hàng trăm hộ dân, trong đó có nhiều hội viên, phụ nữ đã mạnh dạn đầu tư, đưa nghề nuôi cá trở thành hướng đi mới để phát triển kinh tế. Tại lòng hồ thủy điện Na Hang - nơi có không gian trong lành, mặt nước sạch, bao quanh là rừng già nguyên sinh - từng lồng cá không chỉ là sinh kế, mà còn là khát vọng vươn lên thoát nghèo của người dân địa phương.
Những người phụ nữ nơi đây đã và đang khẳng định vai trò quan trọng của mình trong phát triển kinh tế gia đình. Không chỉ là mô hình nông nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu, các mô hình nuôi cá còn là minh chứng cho sự thay đổi tư duy sản xuất của đồng bào vùng cao. Chị Nguyễn Thị Thủy, dân tộc Tày, thuộc Hợp tác xã (HTX) Cá nước lạnh, xã Thượng Lâm, cho biết: Từ năm 2022, nhận thấy điều kiện tự nhiên là lòng hồ thuỷ điện khá thuận lợi, gia đình chị quyết định thử nghiệm nuôi cá tầm.
Sau thời gian nỗ lực học hỏi không ngừng và vượt qua nhiều khó khăn thách thức, HTX đã sản xuất hơn 40 tấn cá tầm/năm, chủ yếu xuất cho thị trường Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Giá bán tùy thời điểm có thể dao động 130 ngàn đồng/kg. Qua đó, cũng tạo việc làm, tăng thu nhập thường xuyên cho nhiều lao động tại địa phương.
Vốn điều kiện vùng sâu, vùng xa, còn nhiều khó khăn, giữa núi rừng miền núi xã Thượng Lâm này, ít ai ngờ có một loài cá vốn chỉ quen với vùng ôn đới là cá tầm lại đang từng ngày sinh trưởng mạnh mẽ, mang lại hiệu quả kinh tế nổi bật trong cơ cấu kinh tế của địa phương. Nghề chăn nuôi cá đặc sản đã giúp nhiều hội viên, phụ nữ dân tộc thiểu số trong xã vươn lên làm giàu.
Nuôi cá lồng trên lòng hồ Na Hang (Tuyên Quang) giúp hàng trăm hộ gia đình thoát nghèo
Để có những thành quả bước đầu này, gia đình chị Nguyễn Thị Thủy mạnh dạn vay vốn, đầu tư hạ tầng, xây dựng trang trại nuôi cá tầm có quy mô hiện đại. Trước khi bắt tay vào nuôi cá, chị Thủy lặn lội sang mạn Sapa - Lào Cai và các tỉnh biên giới phía Bắc khác, tìm đến các hộ dân, HTX đã nuôi loại cá này để học hỏi kỹ thuật. Cùng với đó, ngày đêm tìm tòi thêm từ các nguồn tài liệu trên mạng Internet bổ sung vốn kinh nghiệm nuôi cá tầm. "Nhờ rút ra các bài học kinh nghiệm của những người đi trước, khi bản thân tôi phát triển mô hình cũng giảm bớt được những lần vấp ngã, thất bại và nâng cao được chất lượng sản phẩm", chị Thủy chia sẻ.
Hành trình không đơn độc
Điều khó khăn nhất của phụ nữ vùng cao, theo chị Nguyễn Thị Thủy, là phát triển mô hình kinh tế rất cần có tư duy quản lý, có được quy trình vận hành nhịp nhàng và khoa học. Với những người mới bắt tay vào làm, đôi khi phải tự mày mò, tự nghiên cứu và cảm thấy đơn độc trên hành trình này. Chị Thủy chia sẻ: "Mỗi lần thất bại, muốn bỏ cuộc, lại có người thân và các anh chị trong đoàn thể đến động viên, hỗ trợ để gia đình tôi lại tiếp tục cố gắng".
Đồng hành cùng chị em trên hành trình ấy, Hội LHPN xã đã có nhiều hoạt động nhằm tạo ra nguồn thu nhập ổn định, góp phần nâng cao tiêu chí thu nhập của người dân, thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu của xã. Bà Ngô Thị Minh, Phó Chủ tịch Uỷ ban MTTQVN xã, Chủ tịch Hội LHPN xã Thượng Lâm, cho biết: Toàn xã hiện còn hơn 400 hộ nghèo và cận nghèo, chiếm trên 19% tổng số hộ dân.
Hiện nay, việc hỗ trợ hội viên, phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ dân tộc thiểu số và miền núi còn nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do trình độ dân trí và năng lực sản xuất của người dân ở vùng sâu, vùng xa còn hạn chế; nhiều hộ chưa nắm vững kỹ thuật nên khi thiếu sự hướng dẫn của cán bộ thì hiệu quả giảm đi rõ rệt. Bên cạnh đó, chị em còn nhiều hạn chế trong việc mở rộng quy mô sản xuất, tiếp cận các nguồn vốn vay hay gặp phải những rủi ro do thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh…
Mô hình nuôi cá tầm nhìn từ trên cao
Thực hiện hiệu quả công tác giảm nghèo, bà Ngô Thị Minh chia sẻ: Hằng năm, Hội LHPN xã Thượng Lâm đều rà soát, phân loại từng hoàn cảnh, điều kiện của hộ nghèo, cận nghèo của hội viên, phụ nữ dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa để có sự giúp đỡ, hỗ trợ phù hợp như giúp đỡ xây, sửa nhà; đào tạo nghề gắn với giới thiệu việc làm, hướng dẫn mô hình, tập huấn kỹ thuật, tiếp cận vốn vay ưu đãi…
Tỉnh Tuyên Quang là một trong những địa phương đã đạt được nhiều dấu ấn trong thực hiện chương trình Mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững. Bên cạnh các chương trình, dự án hỗ trợ sản xuất, tạo sinh kế, nâng cao thu nhập cho hộ nghèo, hộ cận nghèo…, hàng loạt chính sách đặc thù được triển khai đồng bộ từ bảo tồn văn hóa, hỗ trợ sinh kế đến đầu tư hạ tầng, giáo dục, y tế… đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, tạo nên những đổi thay tích cực, bền vững.
Theo thông tin từ UBND tỉnh, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm bình quân 4,86%/năm, dự kiến đến cuối năm 2025 chỉ còn 18,83%.
