Ứng dụng công nghệ là "lá chắn số" trong phòng, chống tham nhũng

Chiều 18/11, Quốc hội đão thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Phòng chống tham nhũng (sửa đổi). Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (đoàn Lâm Đồng) chia sẻ, hiện nay, công tác kiểm soát tài sản vẫn phụ thuộc chủ yếu vào bản kê khai thủ công và hồ sơ giấy, dẫn đến quá tải, phân tán và chậm trễ trong việc phát hiện biến động bất thường. 

Nữ đại biểu cho rằng việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý tài sản, thu nhập là việc cần thiết. Đề nghị Quốc hội xem xét bổ sung quy định giao Chính phủ xây dựng lộ trình phù hợp nhằm từng bước liên thông Cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản, thu nhập với các cơ sở dữ liệu sẵn có như dân cư, đất đai, thuế, ngân hàng, chứng khoán.

"Việc này là cấp thiết, đã được quy định tại điều 52 Công ước Liên hợp quốc về phòng, chống tham nhũng, khung chính phủ điện tử của Tổ chức Ngân hàng thế giới và đã được chứng minh hiệu quả trên thế giới", đại biểu Trịnh Tú Anh nói. Bà lấy ví dụ, từ năm 2016, Hàn Quốc đã liên thông hệ thống thông tin tài sản với khoảng 47 cơ sở dữ liệu, giúp cơ quan chức năng thực hiện kiểm tra và đối chiếu chéo hồ sơ một cách nhanh chóng, tiết kiệm nguồn lực và thời gian xác minh.

Đặc biệt, theo đại biểu, ứng dụng CNTT cho phép chúng ta thay đổi triết lý kiểm soát, chuyển từ việc "chờ cán bộ kê khai và giải trình" sang "hệ thống tự động phát hiện dấu hiệu rủi ro".

Từ đó, đại biểu đề nghị giao Chính phủ nghiên cứu, thí điểm ứng dụng các công nghệ hiện đại này trong việc hỗ trợ phát hiện sớm các biến động tài sản bất thường, đồng thời tiến hành thí điểm trước ở một số bộ, ngành, địa phương.

Nhấn mạnh công khai tài sản là "vaccine phòng chống tham nhũng", nữ đại biểu đề nghị Quốc hội xem xét mở rộng dần hình thức công khai bản kê khai trên Cổng thông tin điện tử quốc gia.

Đề xuất giao Chính phủ quy định về giá trị tài sản, thu nhập tăng thêm phải kê khai bổ sung

Dự thảo đề xuất tăng giá trị tài sản thu nhập phải kê khai bổ sung khi có biến động tăng trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng, phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội và giá cả hiện tăng nhiều so với năm 2018.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) bày tỏ đồng tình với đề xuất tăng giá trị tài sản, mức thu nhập phải kê khai và kê khai bổ sung để phù hợp với tình hình thực tiễn. Song theo ông Hòa, trong thời gian tới, khi điều kiện phát triển kinh tế xã hội thay đổi, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức cao hơn chắc chắn sẽ phải thay đổi quy định cụ thể.

"Không lẽ lúc đó lại phải sửa đổi luật", ông Hòa nêu và đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định giao Chính phủ quy định về giá trị tài sản, thu nhập tăng thêm phải kê khai bổ sung.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Đoàn TPHCM) cho rằng, ngưỡng 1 tỷ đồng là phù hợp bối cảnh kinh tế nhưng nếu chỉ quy định theo ngưỡng tuyệt đối, sẽ xuất hiện tình trạng chia nhỏ giao dịch, chuyển dịch tách lẻ, dẫn đến cơ quan kiểm soát khó phát hiện. 

"Tôi đề nghị luật hóa nguyên tắc: Mọi biến động tài sản bất thường, không phù hợp thu nhập, dù dưới 1 tỷ đồng, đều phải giải trình. Đây là cơ chế quan trọng để ngăn chặn các "kỹ thuật né kê khai" vốn rất phổ biến thời gian qua", đại biểu Nguyễn Tâm Hùng nói.

Giải trình sau đó, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nêu rõ dự luật quy định tăng giá trị kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng và giá trị tài sản, thu nhập bổ sung biến động trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng. "Tôi xin nhắc lại biến động trong năm, chứ không kế thừa số dư của năm trước chuyển sang năm sau", ông Phong nói.

Việc tăng này, theo ông Phong, căn cứ vào 2 yếu tố chủ yếu. Thứ nhất, từ năm 2018 đến nay có 3 lần tăng lương. Hai là, do điều kiện kinh tế - xã hội phát triển gấp gần 3 lần, nhất là giá cả trên thị trường có nhiều biến động tăng so với năm 2018.