Vẻ đẹp mê hoặc của núi lửa Chư Đăng Ya

Núi Chư Đăng Ya theo tiếng của đồng bào Jrai nghĩa là Núi củ gừng dại. Ngọn núi cách TP Pleiku (tỉnh Gia Lai) khoảng 30km về phía Nam, nằm ẩn mình giữa bốn bề núi non trùng điệp. So với những nơi khác ở tỉnh Gia Lai, nhiệt độ ở Chư Đăng Ya luôn cao hơn từ 1 đến 2 độ C do đất bazan núi lửa đã trải qua nhiều ngày khô hạn. Điều đặc biệt là vào mùa khô, ngay trên miệng ngọn núi này sự sống vẫn sinh sôi, nảy nở.

Theo nghiên cứu của các nhà khảo cổ học, Chư Đăng Ya là dấu tích của một miệng núi lửa điển hình còn sót lại trên cao nguyên Gia Lai. Ngọn núi được tạo thành bởi dòng nham thạch phun trào từ lòng đất cách đây hàng triệu năm. Nhìn từ xa, núi Chư Đăng Ya giống như một chiếc bát úp hay như hình cái nón cụt. Nhưng khi lên đến đỉnh, núi lại mở ra một thung lũng lòng chảo rộng lớn, có 3 miệng nối tiếp nhau.

Đến Tây Nguyên mùa này, du khách sẽ bị choáng ngợp bởi sắc vàng rực của hoa dã quỳ, mọc nhiều nhất ở ven đường, trên khắp những ngọn đồi và triền núi. Tại Chư Đăng Ya, hoa dã quỳ nở vào cuối tháng 10 đến hết tháng 12 hàng năm. Dã quỳ nở nhuộm vàng óng ả 2 bên đường dẫn tới chân đồi và trải dài miên man tới miệng núi lửa, tô điểm cho cảnh sắc thiên nhiên Chư Đăng Ya thêm ấn tượng hơn.

Khi leo lên đến miệng núi lửa, du khách như lạc vào một lòng chảo khổng lồ, một cái sân giác đấu của châu Âu thời Trung cổ với mặt sân phẳng lì và tròn vạnh, bao quanh là thành núi dựng đứng 45 độ nghiêng. Từ vòm núi lửa, du khách thỏa sức dõi mắt nhìn toàn cảnh phố núi Pleiku, về danh thắng Biển Hồ; đồng thời ngắm cảnh và chụp hình những dải hoa dã quỳ hữu tình nở rộ quanh miệng núi, dưới chân núi...

Lang thang qua miền núi lửa Chư Đăng Ya, du khách sẽ bắt gặp những viên nham thạch trên lối đi, trong những luống khoai lang hay rải rác trong rườm rượp dã quỳ. Những viên đá nhiều kích cỡ, hình dạng là chỉ dấu của ngọn núi lửa hàng triệu năm trước. Dòng nham thạch của núi còn tạo ra một vùng đất phì nhiêu. Mùa nào thức nấy, người dân luân phiên canh tác lúa, rau, dong riềng, khoai lang. Quanh năm, tứ phía và ngay trong lòng núi lửa Chư Đăng Ya được chia thành nhiều ô vuông với những mảng màu sống động tạo nên bức tranh kỳ thú níu chân du khách phương xa.

Nằm ngay dưới chân núi lửa Chư Đăng Ya huyền thoại là ngôi làng Ia Gri, với gần 100 nóc nhà nằm ẩn mình dưới những gốc cổ thụ quần tụ bên chân núi. Những năm gần đây, làng Ia Gri được biết đến như một địa chỉ du lịch của huyện Chư Păh bởi vẻ đẹp của loài hoa dã quỳ và ngọn núi lửa Chư Đăng Ya. Người làng vui mừng khi được đón du khách gần xa tới tham quan, tìm hiểu về cuộc sống cũng như văn hóa dân tộc Jrai. 

"Tôi là một đoàn viên thanh niên trong làng, khi khách du lịch đến thăm Chư Đăng Ya thì tôi dẫn khách đến thăm giọt nước, nhà mồ, nhà thờ cổ. Tôi giải thích theo vốn hiểu biết của mình những địa điểm đó để họ hiểu lịch sử hình thành, tập quán sinh hoạt của người Jrai nơi đây. Bên cạnh đó, người dân chúng tôi còn giới thiệu cho khách du lịch thêm nhiều sản vật mình làm ra như: chuối rừng, dong riềng; hay làm các món ăn của người Jrai như: cơm lam ống nước, gà nướng, rượu ghè", anh Pyưi - Bí thư Chi đoàn làng Ia Gri - cho biết.

Được biết, theo chương trình quy hoạch tổng thể phát triển du lịch năm 2019 và những năm tiếp theo, tỉnh Gia Lai đang xây dựng dự án "Làng du lịch Jrai nguyên tác khép kín" nằm ngay trên sườn núi lửa Chư Đăng Ya với diện tích 5ha, kinh phí khoảng 25 tỷ đồng. Theo đó, làng du lịch có hàng chục ngôi nhà sàn truyền thống. Bên trong có bếp lửa, nơi ủ rượu ghè tái hiện lại đời sống, sinh hoạt hàng ngày của người Jrai. Cùng với đó, làng du lịch giữ nguyên các bến nước, nhà mồ, nơi sản xuất, chăn thả gia súc, gia cầm. Mô hình này hướng tới hình thức du lịch cộng đồng, giúp du khách có thể cùng ăn, cùng ở, cùng sinh hoạt, cùng sản xuất để cảm nhận được nét đẹp trong đời sống của dân cư bản địa.