Virus hợp bào hô hấp gây nguy hiểm cho cả người già và trẻ nhỏ

Hội Hô hấp Việt Nam vừa phối hợp với Pfizer Việt Nam tổ chức hội nghị khoa học "Sứ mệnh tiên phong, lặp vòng bảo vệ", tại TPHCM.

Theo ý kiến chuyên gia, virus hợp bào hô hấp (RSV) là nguyên nhân phổ biến gây nhiễm trùng đường hô hấp dưới, ước tính ảnh hưởng khoảng 64 triệu người và gây 160.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu.

Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chịu ảnh hưởng nặng nề từ RSV, chiếm gần 50% trong 3,6 triệu ca nhập viện và gần 45.700 ca tử vong ở trẻ em dưới 0-6 tháng tuổi trên toàn cầu. Các biến chứng của nhiễm RSV ở trẻ nhũ nhi có thể bao gồm viêm phổi, viêm tiểu phế quản nặng, suy hô hấp. Trẻ bị nhiễm RSV có thể diễn tiến nặng với các biểu hiện như thở nhanh, khò khè, tím tái. Nhiều trường hợp cần nhập viện, vào đơn vị chăm sóc đặc biệt (ICU) để theo dõi và điều trị. Không chỉ dừng lại ở các biểu hiện cấp tính, nhiễm RSV trong những năm đầu đời có thể để lại di chứng lâu dài như hen suyễn, khò khè mạn tính và suy giảm chức năng phổi.

GS.BS Nguyễn Thị Ngọc Phượng, Chủ tịch Hội Nội tiết sinh sản và Vô sinh TPHCM, Phó Chủ tịch Hội Phụ sản Việt Nam, chia sẻ, mối nguy này càng đáng lo ngại khi RSV chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và miễn dịch sau nhiễm không bền do đặc tính virus làm suy giảm đáp ứng miễn dịch, dẫn đến nguy cơ tái nhiễm nhiều lần.

Theo giáo sư Ngọc Phượng, việc bảo vệ trẻ từ những ngày tháng đầu đời là cần thiết. Hệ miễn dịch trẻ sơ sinh còn non nớt, phần lớn sự bảo vệ của trẻ khỏi các bệnh truyền nhiễm ở giai đoạn này đến từ kháng thể thụ động mà trẻ nhận từ mẹ trong thai kỳ. Việc quan tâm chăm sóc từ thai kỳ tới giai đoạn sau sinh, bao gồm theo dõi sức khỏe, chăm sóc hô hấp, vệ sinh và tuân thủ hướng dẫn y tế không chỉ giúp giảm nguy cơ trẻ bị biến chứng nặng hoặc tử vong, mà còn đặt nền móng cho một hệ hô hấp khỏe mạnh lâu dài, góp phần bảo vệ trẻ trong những ngày tháng đầu đời.

Ở nhóm người lớn tuổi, đặc biệt từ 60 tuổi trở lên, RSV thường biểu hiện nhẹ ở giai đoạn đầu nhưng tiềm ẩn nguy cơ tiến triển nặng. Tại hội thảo, PGS.TS.BS Lê Khắc Bảo, Phó Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM, chia sẻ, người cao tuổi mắc RSV có thể khiến khởi phát hoặc làm trầm trọng thêm các bệnh nền như hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hay các biến cố tim mạch như rối loạn nhịp tim, suy tim, thiếu máu cục bộ, nguy cơ độ quỵ cao hơn. Dữ liệu quốc tế ước tính, cứ 10 người lớn tuổi nhiễm RSV thì có 1 người phải vào khoa hồi sức tích cực, đồng thời tỷ lệ trở nặng tăng cao ở những người có bệnh lý mạn tính kèm theo.

Ảnh hưởng lâu dài của RSV ở người lớn tuổi cũng rất đáng lưu ý. Một nghiên cứu trên những người từ 60 tuổi trở lên nhập viện vì RSV cho thấy virus có thể ảnh hưởng khả năng tự chăm sóc bản thân. Sau khi xuất viện, khoảng 1/3 người gặp khó khăn hơn trong việc thực hiện các sinh hoạt hàng ngày, bao gồm mặc quần áo, đi vệ sinh và các hoạt động cơ bản khác. Ngoài ra, di chứng nhiễm RSV ở người lớn còn bao gồm suy giảm chức năng hô hấp, tái nhập viện.

Cộng hưởng các yếu tố nguy cơ cùng xu hướng già hóa nhanh tại Việt Nam, RSV trở thành vấn đề cấp bách về sức khỏe cộng đồng, đòi hỏi nâng cao nhận thức và triển khai các biện pháp dự phòng.

Tại hội thảo, các chuyên gia thống nhất, để vận hành "vòng lặp bảo vệ" trước virus hợp bào hô hấp, cần đồng thời kết hợp biện pháp dự phòng cá nhân như rửa tay, che miệng khi ho, hắt hơi, vệ sinh bề mặt, chăm sóc y tế chủ động và nâng cao nhận thức cộng đồng.