Vụ nữ sinh mất tích rồi tử vong: Góc nhìn nghiệp vụ từ nguyên điều tra viên cao cấp

Liên quan vụ việc nữ sinh Bùi Bích Phương (22 tuổi, ở phường Đông Ngạc, TP Hà Nội) mất tích bí ẩn rồi được phát hiện tử vong tại tỉnh Ninh Bình, nhiều câu hỏi được dư luận đặt ra: Vì sao các vật dụng cá nhân của nạn nhân lại được tìm thấy ở nhiều nơi khác nhau? Và liệu cái chết của nữ sinh này có dấu hiệu một vụ án hình sự?

Trao đổi với PV Báo PNVN, Thượng tá Trịnh Kim Vân, nguyên điều tra viên cao cấp Công an TP Hà Nội, cho rằng, việc đặt câu hỏi là hoàn toàn chính đáng. Tuy nhiên, để xác định bản chất vụ việc, cần hiểu rõ quy trình điều tra mà cơ quan công an buộc phải thực hiện trong những trường hợp tử vong chưa rõ nguyên nhân.

Theo ông Vân, với các vụ mất tích, chết chưa rõ nguyên nhân hoặc chưa xác định được nhân thân, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) có trách nhiệm tiếp nhận thông tin từ nhiều nguồn – như trình báo của gia đình, người dân, báo chí – và tiến hành xác minh ban đầu theo đúng quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, dưới sự giám sát của Viện Kiểm sát.

Ngay khi tiếp nhận, cơ quan điều tra sẽ thu thập lời khai nhân chứng, người liên quan; khám nghiệm hiện trường, pháp y tử thi; trưng cầu giám định mẫu vật và giám định ADN để xác định danh tính, nguyên nhân tử vong.

Trong vụ nữ sinh Bùi Bích Phương, việc tìm thấy thi thể ở Ninh Bình – cách nơi phát hiện đồ vật cá nhân khoảng 120km theo đường sông là tình huống hoàn toàn có thể xảy ra nếu nạn nhân tử vong do đuối nước.

"Các yếu tố như dòng chảy, thời tiết, mưa gió… đều có thể khiến thi thể di chuyển rất xa vị trí ban đầu. Do đó, khoảng cách 120km không phải là dấu hiệu bất thường", ông Vân phân tích.

Một chi tiết khiến nhiều người thắc mắc là các vật dụng cá nhân của nạn nhân được phát hiện ở nhiều thời điểm, vị trí khác nhau. Theo ông Vân, điều này chưa thể hiện có sự can thiệp của bên thứ ba. Hiện trường sông nước vốn dễ bị xáo trộn bởi nhiều nguyên nhân – như người dân hiếu kỳ mở túi đồ, di chuyển xe đạp điện, hoặc do quá trình tìm kiếm, thu gom vật chứng.

Vì vậy, cần đối chiếu với thông tin từ gia đình nạn nhân. Cụ thể là việc kiểm tra xem tài sản có bị mất mát hay không. Nếu tài sản vẫn còn nguyên, đó là cơ sở loại trừ khả năng cướp – giết, giúp định hướng vụ việc theo hướng không có yếu tố hình sự.

Theo ông Vân, trong quá trình trưng cầu giám định pháp y tử thi, cơ quan điều tra luôn làm việc dưới sự giám sát của người nhà nạn nhân và đại diện Viện Kiểm sát. Kết quả giám định – được trả lời bằng văn bản – là căn cứ pháp lý quan trọng nhất để xác định nguyên nhân tử vong.

Theo ông, việc gia đình nghi ngờ có tác động từ bên ngoài là điều dễ hiểu về mặt tâm lý. Tuy nhiên, nếu kết quả giám định pháp y, khám nghiệm hiện trường và dữ liệu điều tra đều trùng khớp, thì có thể loại trừ dấu hiệu hình sự.

Từ kinh nghiệm nhiều năm điều tra các vụ án, ông Trịnh Kim Vân cho rằng vụ việc của nữ sinh Bùi Bích Phương nhiều khả năng không có dấu hiệu tội phạm, và kết luận tử vong do đuối nước là phù hợp với các dữ liệu hiện trường và kết quả giám định.

Chiều 11/9, chị Phương buồn chán vì mâu thuẫn với bạn nên bà Thủy (mẹ Phương) động viên con gái ra ngoài đi chơi cho khuây khỏa. Gần 15h cùng ngày, qua điện thoại, nữ sinh 22 tuổi báo với mẹ đang ở Lotte Mall Tây Hồ (phường Tây Hồ, Hà Nội).

Đến 17h, bà gọi cho con nhưng không thấy con bắt máy. Khoảng 3 tiếng sau, cảm thấy bất an, bà Thủy trình báo Công an phường Đông Ngạc.

Khoảng 22h ngày 12/9, người mẹ nhận được điện thoại từ một người dân ở khu vực đền Rừng (phường Bồ Đề, TP Hà Nội) báo tìm thấy giấy tờ tùy thân của chị Bùi Bích Phương ở gần mép sông Hồng. Sau khi đến lấy giấy tờ của con, bà Thủy tiếp tục trình báo Công an phường Đông Ngạc.

Đến trưa 14/9, bà Thủy quay lại khu vực trên thì bất ngờ phát hiện chiếc xe đạp điện của con gái. Mẹ của nữ sinh cho biết có 2 người dân kể rằng chiếc xe đạp điện được 2 thanh niên dắt đến và bỏ lại vào khoảng 17h ngày 11/9 - thời điểm chị Phương mất liên lạc.

Theo bà, dữ liệu camera xác nhận chị Phương có xuất hiện tại khu vực quận Long Biên (cũ) nhưng hình ảnh của nữ sinh này cũng như 2 thanh niên trên không được tìm thấy ở bất kỳ camera nào quanh khu vực đền Rừng.

Ngày 15/9, mẹ của nữ sinh đến trụ sở Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP Hà Nội trình báo lại. Cùng ngày, bà Thủy nhận được cuộc gọi của một người dân ở tỉnh Ninh Bình về việc phát hiện một thi thể trên sông có nhận dạng giống với chị Phương, được tìm thấy từ hôm 13/9.

Bà Thủy lập tức tới nhận dạng và xác nhận, thi thể này đúng là con gái mình, vì quần áo và vòng đeo tay rất giống. Tuy nhiên để chắc chắn bà vẫn chờ đợi kết quả giám định ADN. Ngày hôm sau, gia đình bà Thủy đã lập bàn thờ, thắp hương cho con gái.

Ngày 12/10, bà Thủy cho biết, thi thể được tìm thấy tại tỉnh Ninh Bình hôm 13/9 được xác nhận là chị Phương, khi kết quả ADN cho thấy trùng khớp.

Khoảng cách thi thể được tìm thấy với địa điểm cuối cùng ghi nhận của chị Phương là khoảng 120km, tính theo đường sông.

Kết quả giám định tử thi không phát hiện dấu hiệu bất thường nào, tuy nhiên, gia đình vẫn cho rằng chị Phương bị sát hại. Do đó, bà Thủy đã gửi đơn đề nghị điều tra làm rõ nguyên nhân tử vong của con gái tới Công an TP Hà Nội và Công an tỉnh Ninh Bình.