2 nữ sinh viên với sáng chế hỗ trợ bệnh nhân tiểu đường và ung thư cổ tử cung
Tháng 9 này, Zoey Chan (trái) được vinh danh “Quán quân quốc gia”, còn Gunika Jain trở thành “Á quân quốc gia” tại Giải thưởng James Dyson 2025.
Mới chỉ hơn 20 tuổi, Zoey Chan và Gunika Jain đã tự tin bước vào cuộc chiến hỗ trợ các bệnh nhân chống lại 2 căn bệnh đã và đang cướp đi sức khỏe của hàng triệu người trên thế giới: Tiểu đường và ung thư cổ tử cung. Những sáng chế đầy tính thực tiễn này được vinh danh tại “Giải thưởng James Dyson 2025”.
Không xuất thân từ ngànhY, cũng chưa từng có hàng năm trời nghiên cứu trong phòng thí nghiệm nhưng 2 nữ sinh viên ngành thiết kế Zoey Chan và Gunika Jain đến từ Singapore và Ấn Độ đã chứng minh rằng sự đồng cảm và sáng tạo có thể mở ra những giải pháp mới cho cộng đồng.
Nỗi đau cá nhân biến thành động lực sáng chế
Zoey Chan, 23 tuổi, sinh viên ngành thiết kế công nghiệp của Đại học Quốc gia Singapore (NUS) được chẩn đoán mắc “tiểu đường tuýp 1” từ 3 năm trước. Việc phải tiêm insulin nhiều lần mỗi ngày khiến cô nhiều lúc rơi vào bế tắc.
Cô chia sẻ: “Lúc đầu, tôi không chấp nhận được. Tôi không nói với bạn bè. Thật khó để giải thích rằng tôi đã nghỉ học một tuần và trở lại với bệnh tiểu đường. Tôi cảm thấy rất xấu hổ".

Zoey Chan thường chạy vào nhà vệ sinh trước hoặc sau bữa ăn để lén tiêm insulin. Cô không muốn bị coi là bệnh tật và cần được chăm sóc hay quan tâm đặc biệt.
Đái tháo đường tuýp 1 là một bệnh tự miễn, do sự kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường, khiến cơ thể sản xuất ít hoặc không sản xuất insulin. Người mắc bệnh này thường cần tiêm ít nhất ba mũi insulin mỗi ngày, nếu không lượng đường trong máu của họ sẽ nhanh chóng tăng cao, khiến họ yếu ớt, chóng mặt hoặc ngất xỉu. Theo thời gian, bệnh tiểu đường không được kiểm soát có thể gây mù lòa, suy thận và các biến chứng nghiêm trọng khác, Chan giải thích.
Nhưng Chan rất sợ những mũi tiêm này, thường được thực hiện ở vùng bụng, mặc dù chúng có thể được tiêm vào tay, đùi hoặc mông.
"Nếu tiêm nhầm dây thần kinh hoặc tiêm chéo thay vì tiêm thẳng, sẽ rất đau. Và mỗi lần tiêm, tôi lại tự nhắc nhở mình rằng mình sẽ mắc bệnh tiểu đường suốt đời".
Việc lỉnh kỉnh với kim tiêm trong nhà vệ sinh chật hẹp cũng đã khiến mỗi lần tiêm thuốc, cô thật sự căng thẳng. “Khi mở hộp, tôi sợ kim tiêm sẽ rơi ra. Có lần tôi còn tiêm nhầm bằng kim cũ. Đôi khi tôi làm rơi nắp đậy kim tiêm insulin xuống bồn cầu, hoặc tự đâm vào mình khi cố đậy nắp kim tiêm lại. Thật bực bội và đáng sợ”.

Nido cho phép người dùng dễ dàng vặn kim vào bút tiêm và đậy nắp kim sau khi tiêm. (Ảnh: Giải thưởng James Dyson)
Cô đã chia sẻ về bệnh tiểu đường của mình với bạn bè và khảo sát ý kiến của 15 người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1. Trong số đó có một người phải thường xuyên tiêm insulin khi đang di chuyển và một cậu bé bảy tuổi sợ tiêm insulin vì sợ bị bắt nạt và trêu chọc.
Chính họ đã truyền cảm hứng cho cô sáng tạo ra Nido, viết tắt của "Gói insulin hàng ngày" - chiếc hộp insulin nhỏ gọn có thể chứa bốn kim tiêm, cho phép người bệnh tiêm insulin thuận tiện, an toàn ngay cả khi di chuyển. Sáng chế này giúp người bệnh không còn loay hoay trong không gian chật chội, đồng thời cũng hạn chế nguy cơ khiến bệnh nhân bị thương ngoài ý muốn. Nó cũng có một khe nhỏ để bỏ kim đã qua sử dụng.
Thách thức định kiến để bảo vệ sức khỏe phụ nữ
Khác với Chan, động lực của Gunika Jain, 21 tuổi, sinh viên năm cuối ngành thiết kế sản phẩm của Trường Cao đẳng Nghệ thuật LASALLE đến từ Ấn Độ, đã tình cờ phát hiện ra một con số đáng báo động: Cứ tám phút lại có một phụ nữ Ấn Độ tử vong vì ung thư cổ tử cung - một “kẻ giết người thầm lặng” vốn thường được phát hiện ở giai đoạn muộn.
Đi sâu tìm hiểu, cô nhận ra rằng nhiều phụ nữ ở vùng nông thôn Ấn Độ thậm chí còn không biết đến sự tồn tại của ung thư cổ tử cung. Ngay cả khi biết, họ cũng từ chối đi tầm soát vì những định kiến xã hội đã ăn sâu bén rễ.

Jain hy vọng bộ dụng cụ tự xét nghiệm Chhavi của cô sẽ giúp tăng cường phát hiện sớm ung thư cổ tử cung ở vùng nông thôn Ấn Độ. (Ảnh: Giải thưởng James Dyson)
Jain cho biết: “Ở nông thôn Ấn Độ, nếu bạn mắc ung thư cổ tử cung, nhiều người tin rằng bạn bị ma ám. Họ thậm chí đưa bạn đến đền thờ để trục xuất linh hồn”.
Một lý do khác là vì một số phụ nữ mắc ung thư cổ tử cung cũng có thể gặp phải các vấn đề về khả năng sinh sản hoặc nguy cơ sảy thai cao hơn - càng làm gia tăng áp lực lên những người phụ nữ ở vùng nông thôn Ấn Độ, nơi đề cao thiên chức làm mẹ và vô sinh có thể dẫn đến kỳ thị hoặc thậm chí là ly hôn, Jain nói thêm.
Sự kỳ thị khiến nhiều phụ nữ cảm thấy “xấu hổ” và thà chịu đựng cơn đau còn hơn đi khám sàng lọc. Họ cũng lo sợ rằng việc chẩn đoán có thể khiến họ bị cô lập khỏi làng. Để tháo gỡ rào cản ấy, Jain đã sáng chế “Chhavi” - bộ kit dụng cụ tự xét nghiệm HPV tại nhà, cho kết quả nhanh chỉ sau vài phút, tương tự như kit test COVID-19.

Chhavi được thiết kế để giúp phụ nữ sàng lọc ung thư cổ tử cung mà không cần phải đến bệnh viện hoặc phải chịu sự khó chịu của dụng cụ soi mỏ vịt. (Ảnh: Giải thưởng James Dyson)
Bộ dụng cụ tự xét nghiệm bao gồm một que tăm bông mà phụ nữ có thể sử dụng thoải mái và riêng tư tại nhà để lấy mẫu tế bào. Bộ kit này giúp phụ nữ chủ động kiểm tra, giữ được sự riêng tư, đồng thời có thể gửi mẫu đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm sâu hơn nếu cần.
Khi thiết kế trở thành tiếng nói cộng đồng
Tháng 9 này, Zoey Chan được vinh danh “Quán quân quốc gia”, còn Gunika Jain trở thành “Á quân quốc gia” tại Giải thưởng James Dyson 2025. Chan sẽ nhận 8.400 đô la Singapore để tiếp tục phát triển sản phẩm. Cả 2 hy vọng sắp tới sẽ lọt Top 20 toàn cầu với giá trị giải thưởng chung cuộc lên tới 50.700 đô la Singapore sẽ được công bố vào ngày 5/11 tới.
Giải thưởng James Dyson - bệ phóng cho sáng chế trẻ
Giải thưởng James Dyson là cuộc thi thiết kế quốc tế thường niên, được sáng lập bởi nhà phát minh người Anh James Dyson. Cuộc thi khuyến khích sinh viên và những nhà sáng chế trẻ tìm giải pháp thực tiễn cho các vấn đề của xã hội, trong các lĩnh vực như kỹ thuật, thiết kế sản phẩm, thiết kế công nghiệp.
Mỗi năm, cuộc thi thu hút hàng nghìn ý tưởng từ hơn 30 quốc gia và vùng lãnh thổ. Người thắng giải quốc tế sẽ nhận khoản tài trợ 50.700 đô la Singapore, cùng cơ hội tiếp cận các quỹ đầu tư, doanh nghiệp và phòng thí nghiệm để biến ý tưởng thành sản phẩm thương mại.