90% ca mắc lupus ban đỏ là nữ giới, bệnh có yếu tố di truyền cao

Mới đây, thông tin diễn viên sân Phương Trang (từng là diễn viên sân khấu kịch Hồng Vân) qua đời do bệnh lupus ban đỏ đã làm nhiều người bất ngờ khi cô còn rất trẻ, mới 24 tuổi. Cụ thể, Phương Trang qua đời vào ngày 12/2 sau một thời gian chiến đấu với căn bệnh này.

Nguyên nhân của bệnh lupus nói riêng và các bệnh lý tự miễn nói chung là do cơ thể có những sai lệch về đáp ứng miễn dịch, dẫn đến hệ miễn dịch chống lại chính những cơ quan trong cơ thể.

Thống kê của Hội da liễu TP.HCM cho thấy, trong số các bệnh nhân bị lupus ban đỏ, chiếm 90% là nữ giới với độ tuổi trung bình 30. Nam giới có mắc nhưng ít hơn (tỷ lệ 1 nam/8 nữ). Tại Mỹ, phụ nữ da đen mắc bệnh cao hơn da trắng.

Biểu hiện của bệnh

TS Y sinh học phân tử Bùi Chí Bảo cho biết, khi thấy có những dấu hiệu như nổi ban xuất huyết, đau khớp bạn phải đi khám ngay. Thông qua xét nghiệm máu, bác sĩ sẽ kết luận được bạn có bị lupus ban đỏ hay không. Bệnh có nguy cơ gây tử vong nhưng cũng thường bị nhầm với viêm khớp hoặc dị ứng thức ăn vì vậy bạn cần tìm đến cơ sở y tế uy tín để có chẩn đoán chính xác, tránh biến chứng.

Triệu chứng của lupus ban đỏ hệ thống có thể xuất hiện đột ngột hoặc từ từ sau nhiều tháng, nhiều năm. Biểu hiện trên da là dễ nhận thấy nhất đó là khi da xuất hiện những mảng màu hồng có dạng hình cánh bướm là một dấu hiệu rất đặc trưng của bệnh lupus, những thương tổn này thường xuất hiện ở những vùng hở như cổ, bàn tay... Chúng rất nhạy cảm với ánh nắng và có thể gây ra tóc vàng, dễ gãy và rụng nhiều. 

 Các cơ quan như tim, phổi, khớp, máu, tâm thần kinh cũng có các triệu chứng như: người bệnh sẽ cảm nhận được cơn đau ngực, khó thở, suy hô hấp, thiếu máu làm da nhợt nhạt. Nhất là với bệnh nhân có thể bị rối loạn phương hướng, giảm tri giác, mất trí nhớ dẫn đến gây đau đầu dữ dội hay co giật toàn thân. Ngoài ra, thực tế trên lâm sàng, phần lớn các bệnh nhân đến khám vì các biểu hiện không đặc hiệu như sút cân, mệt mỏi, chán ăn, sốt nhẹ âm ỉ, rụng tóc, viêm loét miệng kéo dài, đau các khớp nhỏ. Thậm chí nhiều trường hợp chỉ vì bị đau mỏi cơ, rối loạn kinh nguyệt.

Hiện nay, các nguyên nhân gây bệnh lupus ban đỏ vẫn chưa được chứng minh rõ ràng. Tuy nhiên, có một số yếu tố có vai trò nổi bật gây nên. "Trong đó, yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng. Cụ thể, nếu người có tiền sử gia đình anh chị em ruột bị mắc lupus ban đỏ hệ thống thì nguy cơ mắc cao hơn 20 lần so với người bình thường", TS Bùi Chí Bảo nhận định.

Ngoài ra, TS Bùi Chí Bảo cũng nhấn mạnh thêm, "các nhà nghiên cứu cũng cho rằng bệnh này còn có thể do yếu tố môi trường như nhiễm khuẩn, hoá chất, ánh nắng mặt trời". Cùng đó là yếu tố nội tiết ở nữ giới trong độ tuổi sinh sản. Ngoài ra, một số thuốc như hydralazine, procainamide, isoniazid, sulfonamide, phenytoin, penicillamine có thể gây bệnh giống như lupus nên dễ chẩn đoán nhầm với lupus thực sự. Đồng thời, các thuốc tránh thai cũng đã được ghi nhận là có vai trò trong việc khởi động hay làm bệnh nặng thêm.

Hiện chưa có phương pháp chữa khỏi hoàn toàn bệnh lupus ban đỏ nhưng có thể kiểm soát được nếu điều trị đúng cách ngay từ đầu. "Do đây là bệnh có yếu tố di truyền nên nếu có tiền sử gia đình có người bị lupus ban đỏ hệ thống thì nên làm xét nghiệm gene di truyền để kiểm tra khả năng mắc bệnh ở bản thân", TS Bùi Chí Bảo khuyên.

Bệnh nhân cần có lối sống lành mạnh, tránh các tác nhân từ môi trường để tránh bệnh tiến triển nặng hay dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Đặc biệt không được tự ý ngừng thuốc đột ngột khi không có chỉ định của bác sĩ.