pnvnonline@phunuvietnam.vn
Căn cứ cách mạng "tuyệt mật" nơi chỉ huy chiến dịch giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước
10/04/2025 - 19:08
Di tích nhà và hầm D67 nằm ở phía Bắc nền điện Kính Thiên, thuộc Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long (quận Ba Đình, Hà Nội).
Di tích nhà và hầm D67 (nằm trong Trung tâm Hoàng thành Thăng Long, Hà Nội) được xem là căn cứ cách mạng “tuyệt mật”, là trung tâm của Tổng hành dinh, cơ quan đầu não - nơi đã diễn ra nhiều cuộc họp quan trọng của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương. Tại đây đã đưa ra nhiều quyết định lịch sử có tính chiến lược trong cuộc kháng chiến chống Mỹ và trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Di tích nhà và hầm D67 nằm ở phía Bắc nền điện Kính Thiên, thuộc Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long (quận Ba Đình, Hà Nội). Tên đầy đủ của di tích này là Phòng họp của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương (cơ quan Tổng hành dinh).
Nguyên do công trình được xây dựng là bởi kể từ năm 1966, Mỹ bắt đầu dùng không quân đánh phá Thủ đô Hà Nội. Trước mức độ đánh phá ngày càng ác liệt, để đảm bảo nơi làm việc của cơ quan Tổng hành dinh, Bộ Quốc phòng quyết định xây dựng một ngôi nhà trong khu A, Sở Chỉ huy, Bộ Quốc phòng (Hành cung thành Hà Nội thời Nguyễn, nay gọi là Hoàng thành Thăng Long). Công trình được thiết kế và xây dựng vào năm 1967, nên được gọi là nhà D67.
Kể từ khi xây dựng cho đến tháng 4/2004, nơi đây được xem như là trung tâm của Tổng hành dinh, cơ quan đầu não, căn cứ cách mạng “tuyệt mật” – nơi đã diễn ra nhiều cuộc họp quan trọng để ra các quyết sách chiến lược chỉ đạo sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1954 - 1975) và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
Nhà D67 nhìn bề ngoài giống như một ngôi nhà mái bằng bình thường, có kích thước (43,02 x 20,85m), chiều cao đỉnh mái 7,89m, nằm dưới lùm cây. Tuy nhiên ẩn sau vẻ ngoài ấy, công trình hoàn toàn được xây bằng những vật liệu bền vững, tốt nhất mà ta có thời điểm đó như: sắt, thép, gạch, cát, xi măng. Đặc biệt, khi có hiện tượng hư hỏng, công trình được sửa chữa kịp thời.
Tường của công trình dày 60cm, có hệ thống cách âm đảm bảo tuyệt đối bí mật. Cửa có 2 lớp, trong đó lớp cửa ngoài bằng thép tấm dày 1cm. Trên mái có 1 lớp cát dày, cản được mảnh đạn rốc két và mảnh bom thông thường. Hành lang thông với hai cửa xuống hầm ngầm (gọi là hầm D67).
Trong nhà D67 có: Phòng họp của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương; Phòng làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp; Phòng làm việc của Đại tướng Văn Tiến Dũng.
Phòng họp của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương có 4 cửa: phòng làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Đại tướng Văn Tiến Dũng có 2 cửa. Khi xảy ra sự cố, có thể nhanh chóng thoát ra ngoài hoặc xuống hầm ngầm. Bên trong không có hệ thống ghi âm, ghi hình, chống đột nhập.
Đặc biệt, tại căn phòng này, từ 18/12/1974 - 8/1/1975 đã diễn ra cuộc họp Bộ Chính trị mở rộng và đưa ra phương châm "nếu thời cơ đến vào đầu hoặc cuối năm 1975 thì lập tức giải phóng miền Nam trong năm 1975". Đây là quyết sách quan trọng cho sự nghiệp giải phóng miền Nam, đi đến thắng lợi của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.
Ngày nay, tại đây còn trưng bày các hiện vật là đồ dùng của các đồng chí trong Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng tham mưu đã sử dụng trong những năm kháng chiến chống Mỹ.
Từ nhà D67 có hai cầu thang nối thẳng xuống hầm D67 (hay còn gọi là hầm Quân ủy Trung ương). Đây là một trong những căn cứ cách mạng “tuyệt mật” nằm sâu trong lòng đất, nằm ở độ sâu khoảng 9m so với mặt đất, là địa điểm bí mật tuyệt đối. Đây là nơi họp của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương vào những thời điểm ác liệt khi máy bay Mỹ đánh phá Hà Nội.
Phòng họp dưới hầm D67 có hình chữ nhật toàn khối, dài 9,150m; rộng 3,88m; tường dày 0,47m bằng bê tông cốt thép mác cao.
Cửa chính thông ra hành lang, hai đầu nối lên hai cầu thang đến phòng làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Văn Tiến Dũng. Cửa ra vào làm bằng thép sơn xanh dày 12cm với hệ thống gioăng cao su có thể ngăn nước và khí độc.
Bên hông phòng họp là Phòng Trực ban - Thông tin, nơi làm việc của Ban Thư ký với hệ thống điện đài, máy móc được bài trí trong tủ kính. Vào thời điểm bấy giờ, trực ban thông tin là một bộ phận giúp việc cho các đồng chí trong Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương khi tổ chức các cuộc họp bí mật tại hầm D67.
Căn hầm có hệ thống thông hơi lọc độc, lọc sạch, thông gió tự nhiên đóng vai trò quan trọng đảm bảo lượng không khí cần thiết khi đóng cửa, chống thẩm thấu hơi độc từ ngoài vào và chống lọt khí từ trong ra. Tạo được áp suất dư bên trong. Đáng chú ý, với thiết kế này, sẽ ngăn không cho khí độc lọt vào, còn không khí sạch bên trong được tập trung và theo một lối ra duy nhất để tẩy rửa độc cho người và vũ khí.
Với thiết kế khá công phu và kiên cố, nhà và hầm D67 thiết kế đã khiến Mỹ thời điểm bấy giờ không thể thực hiện được âm mưu “đánh vào trung tâm chỉ huy” của quân và dân ta. Đặc biệt, trong cuộc Tổng tiến công mùa Xuân năm 1975, Tổng Tư lệnh Võ Nguyên Giáp thường xuyên có mặt tại Tổng hành dinh, chủ trì các cuộc giao ban. Nhiều lần đồng chí Bí thư thứ nhất BCH Trung ương Đảng Lê Duẩn, các đồng chí Phạm Văn Đồng, Trường Chinh đã có mặt tại Tổng hành dinh trực tiếp theo dõi tình hình chiến sự các chiến trường.
Đến trưa 30/4/1975, tại đây, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đọc tin báo chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, miền Nam hoàn toàn giải phóng, đất nước thống nhất trước Bộ Chính trị, Thường trực Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tư lệnh,…
Ngày nay, nơi đây trở thành khu vực phi quân sự và hiện là một di tích lịch sử cách mạng đặc biệt, là địa chỉ đỏ để nhân dân cả nước và du khách nước ngoài đến tham quan, ôn lại truyền thống hào hùng của dân tộc Việt Nam. Nhất là khi đất nước ta đang hướng tới dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).
Du khách tham quan di tích
Ý kiến của bạn
(*) Nội dung bắt buộc cần có