Bắc Ninh: Nâng cao quyền năng kinh tế của phụ nữ vùng dân tộc thiểu số

Báo Phụ nữ Việt Nam có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Phương Mai, Chủ tịch Hội LHPN tỉnh Bắc Ninh, về kết quả thực hiện Dự án 8 và định hướng giai đoạn 2026 - 2030.

PV: Xin bà cho biết những kết quả nổi bật mà Hội LHPN tỉnh Bắc Ninh đã đạt được trong quá trình nâng cao quyền năng, vị thế của phụ nữ, góp phần thay đổi nhận thức, xóa bỏ định kiến giới trong cộng đồng giai đoạn 2021-2025?

Bà Nguyễn Phương Mai: Sau sáp nhập, thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, tỉnh Bắc Ninh có diện tích tự nhiên là 4.718,6 km2, quy mô dân số hơn 3,6 triệu người; có 99 đơn vị hành chính cấp xã (33 phường và 66 xã); có 45 dân tộc, đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) tập trung sinh sống tại 32 xã thuộc vùng DTTS.

Trong giai đoạn vừa qua, Hội LHPN tỉnh Bắc Ninh đã triển khai đồng bộ nhiều hoạt động nhằm thay đổi "nếp nghĩ, cách làm", nâng cao nhận thức, xóa bỏ định kiến giới và khuôn mẫu giới. Hàng trăm lớp tập huấn, hội nghị truyền thông đã được tổ chức, với sự tham gia của hàng nghìn phụ nữ, nam giới và thanh thiếu niên ở cơ sở.

Bên cạnh đó, chúng tôi xây dựng và duy trì hàng trăm "Tổ truyền thông cộng đồng", hàng chục mô hình sinh kế do phụ nữ làm chủ, các Câu lạc bộ "Thủ lĩnh của sự thay đổi" và mô hình "Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng". Các hoạt động này đã góp phần tạo chuyển biến rõ nét trong  nhận thức, giúp phụ nữ vùng DTTS mạnh dạn hơn trong phát triển kinh tế, tham gia công tác xã hội và đời sống cộng đồng.

Có thể nói, Dự án 8 là một trong những dự án mang ý nghĩa sâu sắc, bởi đối tượng hướng tới là phụ nữ và trẻ em vùng DTTS, những nhóm thường chịu nhiều thiệt thòi trong tiếp cận cơ hội phát triển.

PV: Bà đánh giá thế nào về những tác động của Dự án 8 đối với đời sống phụ nữ và trẻ em vùng DTTS của tỉnh?

Bà Nguyễn Phương Mai: Hiệu quả rõ rệt nhất chính là sự thay đổi về nhận thức và hành vi. Nhiều phụ nữ DTTS trước đây còn e dè, ngại tham gia các hoạt động xã hội, nay đã tự tin hơn, dám nói lên tiếng nói của mình.

Các mô hình "Địa chỉ tin cậy tại cộng đồng" đã trở thành điểm tựa cho phụ nữ và trẻ em khi đối mặt với bạo lực gia đình, góp phần giảm đáng kể các vụ việc xâm hại, bạo hành. Trong khi đó, các "Tổ truyền thông cộng đồng" phát huy tốt vai trò nòng cốt, giúp lan tỏa thông điệp bình đẳng giới, vận động người dân xóa bỏ hủ tục.

Đặc biệt, các Câu lạc bộ "Thủ lĩnh của sự thay đổi" đã khơi dậy năng lượng tích cực ở thế hệ trẻ, những "hạt giống bình đẳng giới" tương lai. Các em được trang bị kiến thức, kỹ năng sống, kỹ năng tự bảo vệ và ứng xử lành mạnh, góp phần phòng ngừa bạo lực học đường và tảo hôn, những vấn đề từng rất nhức nhối ở vùng DTTS.

PV: Hội LHPN tỉnh Bắc Ninh đã triển khai việc nâng cao quyền năng kinh tế của phụ nữ DTTS ra sao, thưa bà?

Bà Nguyễn Phương Mai: Chúng tôi xác định nâng cao quyền năng kinh tế là "chìa khóa" để phụ nữ có vị thế thực chất trong gia đình và xã hội. Hội LHPN tỉnh đã phối hợp với các ngành chức năng, các ngân hàng hỗ trợ xây dựng và nhân rộng mô hình tổ hợp tác, hợp tác xã, tổ nhóm sinh kế do phụ nữ làm chủ hoặc đồng làm chủ; đồng thời tập huấn, hướng dẫn kỹ năng ứng dụng khoa học - công nghệ trong sản xuất, kinh doanh.

Không chỉ dừng ở tập huấn, Hội còn kết nối các nguồn lực, giúp phụ nữ tiếp cận vốn vay với lãi suất ưu đãi, trả chậm, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm, xây dựng thương hiệu địa phương. Một số mô hình sản xuất nông sản sạch, thủ công mỹ nghệ, dệt may truyền thống đã chứng minh hiệu quả, vừa giúp tăng thu nhập, giải quyết việc làm tại chỗ cho nhiều phụ nữ địa phương, đồng thời khơi dậy tinh thần tự chủ của phụ nữ DTTS.

PV: Theo bà, đâu là khó khăn lớn nhất trong quá trình triển khai? Nhìn lại chặng đường đã qua, bà rút ra bài học gì để triển khai hiệu quả trong giai đoạn tới?

Bà Nguyễn Phương Mai: Khó khăn lớn nhất là thay đổi nhận thức, điều không thể làm trong một sớm một chiều. Tư tưởng "trọng nam khinh nữ", định kiến giới, hay tâm lý e ngại thay đổi vẫn tồn tại ở một bộ phận người dân. Bên cạnh đó, nguồn lực hỗ trợ các mô hình phát triển sinh kế còn hạn chế. Việc nhân rộng điển hình còn gặp khó do phụ thuộc vào điều kiện địa phương.

Một vấn đề nữa là phụ nữ DTTS ít có cơ hội tiếp cận công nghệ và thông tin, khiến họ gặp rào cản trong khởi nghiệp, học nghề, tham gia các chương trình kinh tế số. Một số xã vùng DTTS vẫn còn nhiều hạn chế về cơ sở vật chất, hạ tầng và nguồn nhân lực.

Chúng tôi nhận thấy việc đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ cơ sở là yếu tố then chốt. Bởi họ chính là người trực tiếp triển khai, truyền cảm hứng và lan tỏa thông điệp đến phụ nữ vùng DTTS và cộng đồng.

Bài học lớn nhất là phải đặt phụ nữ ở vị trí trung tâm, không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà là chủ thể của sự thay đổi. Khi họ được lắng nghe, được trao cơ hội, họ sẽ tự tin và chủ động hơn trong mọi lĩnh vực. Ngoài ra, sự chỉ đạo sát sao của cấp ủy, sự phối hợp chặt chẽ với chính quyền, các đoàn thể và cộng đồng doanh nghiệp cũng rất quan trọng. Khi có sự vào cuộc đồng bộ, các mô hình mới thực sự phát huy hiệu quả, bền vững.

PV: Vậy trong giai đoạn 2026-2030, Hội LHPN tỉnh Bắc Ninh sẽ có những định hướng, giải pháp gì để tiếp tục nâng cao quyền năng kinh tế của phụ nữ DTTS?

Bà Nguyễn Phương Mai: Mục tiêu cao nhất là tạo cơ hội bình đẳng, nâng cao chất lượng cuộc sống và vị thế của phụ nữ DTTS, để họ không chỉ là người giữ gìn bản sắc văn hóa mà còn là nhân tố tích cực trong phát triển cộng đồng.

Trong giai đoạn tới, chúng tôi sẽ ưu tiên duy trì, nhân rộng những mô hình hiệu quả; đồng thời nghiên cứu, xây dựng các mô hình mới phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, với bối cảnh chuyển đổi số và phát triển kinh tế xanh. Hội sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bình đẳng giới bằng những hình thức linh hoạt, gần gũi; đồng thời mở rộng các hoạt động đào tạo nghề, hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, tiếp cận nguồn vốn ưu đãi.

Bên cạnh đó, chúng tôi sẽ tiếp tục phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội, góp phần bảo đảm tiếng nói của phụ nữ được lắng nghe trong quá trình xây dựng chính sách và thực hiện các chương trình, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.

PV: Xin trân trọng cảm ơn bà!