"Bài toán" khó với các đơn vị tự chủ trong thực hiện chế độ tiền lương mới

Bài 1: "Chúng tôi chưa biết lấy đâu ra nguồn thu để bù chi"

Cầu cứu ngân sách

Tháng 6/2023, UBND tỉnh Quảng Nam ban hành quyết định phê duyệt phương án tự chủ tài chính cho đơn vị sự nghiệp y tế công lập giai đoạn 2023 - 2025. Trong đó, tỉnh Quảng Nam giao quyền tự chủ tài chính cho 32 đơn vị. Số đơn vị tự đảm bảo chi thường xuyên (nhóm 2) là 9 cơ sở, 21 cơ sở tự đảm bảo một phần chi thường xuyên (nhóm 3) và 2 đơn vị do Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên. 

Tuy nhiên, hầu hết cơ sở y tế đều đối diện với khó khăn do thu không đủ bù chi. Điều đó dẫn đến nhiều cơ sở chậm lương của nhân viên. Đơn cử, tại Trung tâm Y tế thành phố Tam Kỳ, nhân viên y tế ở đây liên tục chịu cảnh chậm lương. Với mức độ tự chủ 61%, đơn vị này luôn trong tình trạng thu không đủ chi. 

Tình hình tương tự cũng xảy ra tại Bệnh viện Y học cổ truyền Quảng Nam hay Trung tâm Y tế huyện Tiên Phước. Ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Tiên Phước, cho biết: Nguồn thu của năm ngoái chỉ đạt hơn 50% và đến thời điểm hiện tại, đơn vị đang gặp rất nhiều khó khăn do nguồn thu từ khám chữa bệnh rất ít. 

"Là đơn vị tự chủ mức 3, năm 2023, chúng tôi nợ lương cán bộ nhân viên đến 4 tháng và tỉnh phải hỗ trợ. Với việc cải cách tiền lương từ ngày 1/7 tới, chắc chắn đơn vị sẽ không thể lo được, thiếu đến đâu xin Nhà nước bù đến đó".

Bà Lê Thị Quyết, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Đông Giang, cho biết, là đơn vị tự chủ 100% và cũng như các Trung tâm Y tế khác, Trung tâm Y tế huyện Đông Giang cũng gặp rất nhiều khó khăn khi mỗi năm chỉ thu được 9 tỷ (tương đương 60%-70%). 

Vì thu không đủ bù chi nên cán bộ Trung tâm phải sống trong cảnh chậm lương. Dù cố gắng lắm Trung tâm Y tế huyện Đông Giang cũng chỉ đủ để trang trải được lương, còn các khoản phúc lợi khác vẫn chậm. 

"Từ ngày 1/7/2024 tăng lương nhưng hiện tại, chúng tôi cũng chưa biết phải tăng nguồn thu từ đâu và chắc chắn phải trông chờ vào sự hỗ trợ từ UBND tỉnh Quảng Nam. Hiện trung tâm có 60 cán bộ công nhân, viên chức. 

Tuy nhiên, do dân số ở Đông Giang ít, người khám bệnh ít nên chúng tôi chưa biết lấy đâu ra nguồn thu để bù vào chi. Trong khi đó, chuyên môn của Trung tâm chỉ khám chữa bệnh thông thường, ở mức bệnh viện hạng 3 nên khi có bệnh, người dân lên tuyến trên khám, chữa trị.

Chúng tôi đã đề xuất lên cấp trên, trước mắt là phải bù hụt thu cho đơn vị, còn về lâu dài, chúng tôi kiến nghị UBND tỉnh Quảng Nam bỏ cơ chế tự chủ cho chúng tôi. Việc tăng 30% lương sắp tới đơn vị chúng tôi càng gặp khó. Cán bộ ở đây ngoài chuyên môn thì không có nguồn thu khác. Đó cũng là lý do mà hiện nhiều cán bộ đơn vị vẫn chưa có chế độ từ năm ngoái và những năm trước", bà Quyết cho biết.

Cuối năm 2023, UBND tỉnh Quảng Nam phải bổ sung kinh phí cho Sở Y tế tỉnh để chi hoạt động thường xuyên cho các cơ sở y tế điều trị tuyến tỉnh và hoạt động khám chữa bệnh tại Trung tâm Y tế trực thuộc Sở Y tế, với số tiền hơn 28,4 tỷ đồng. Ngân sách Nhà nước cấp ngày càng giảm theo lộ trình, buộc các bệnh viện và Trung tâm Y tế phải tự tìm giải pháp cân đối nguồn thu, đây là "bài toán" không dễ dàng.

Lo ngại "lương tăng nhưng tổng thu nhập giảm"

Câu chuyện lương tăng đáng ra sẽ nhận được những tín hiệu tích cực từ phía người lao động, thế nhưng, không ít trường hợp đang công tác tại các đơn vị tự chủ về tài chính lại lo ngại "lương tăng nhưng tổng thu nhập sẽ giảm".

"Trước kia, tổng thu nhập của tôi được khoảng 15 triệu đồng. Lần điều chỉnh mức lương cơ sở hồi tháng 7/2023, dù mức lương cứng có tăng nhưng ngược lại, mức phụ cấp lại bị giảm, khiến tổng thu nhập của tôi có tăng nhưng không đáng kể. 

Từ thời điểm đầu năm đến nay, cuộc họp giao ban nào cũng thấy các lãnh đạo than khó khăn về kinh tế và có thể sẽ phải cắt một số khoản phụ cấp khiến tôi rất lo lắng", chị N.N.T., điều dưỡng của một bệnh viện ở Hà Nội, chia sẻ.