Bảo vệ bản thân trong “thời” cá nhân hóa trải nghiệm

Cá nhân hóa và siêu cá nhân hóa

Cá nhân hóa (Personalization) là việc sử dụng thông tin chi tiết mà doanh nghiệp đã tìm hiểu và thu thập được về khách hàng để tạo ra các hoạt động quảng bá hướng đến đối tượng mục tiêu. Siêu cá nhân hóa (Hyper - Personalization) tiến thêm một bước với các đặc điểm là sử dụng machine learning hoặc trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo ra nội dung "được cá nhân hóa" cao, sử dụng dữ liệu thời gian thực kết hợp hành vi trong quá khứ với hành vi hiện tại để dự đoán hành vi trong tương lai, từ đó đưa ra các đề xuất cho sản phẩm.

Một số công ty đã áp dụng hiệu quả điều này như: 

Target - dự đoán chính xác việc mang thai. Năm 2012, Target, một website thương mại điện tử của Mỹ cung cấp nhiều mặt hàng khác nhau như thực phẩm, quần áo, phụ kiện, giày dép, đồ điện tử, điện lạnh, đồ nội thất, đồ gia dụng, đồ chơi trẻ em đã dự đoán chính xác một nữ sinh trung học mang thai trước khi người nhà biết chuyện.

Adidas - cá nhân hóa trải nghiệm dựa trên giới tính. Hãng giày nổi tiếng này luôn có 2 nhóm đối tượng khách hàng chính là nam giới và phụ nữ. Thay vì gửi một email chung chung cho tất cả các khách hàng với tất cả các kiểu giày của mình, Adidas phân loại danh sách dựa trên giới tính. Sau đó, hãng giày sẽ gửi email có mẫu giày nam mới và nổi bật cho khách hàng nam, trong khi khách hàng nữ sẽ nhận được email giới thiệu những đôi giày nữ tính và phù hợp hơn với phái đẹp.

Apple - theo dõi chu kỳ kinh nguyệt trên HealthKit. Năm 2014, Apple phát hành HealthKit - ứng dụng cho phép mọi người theo dõi một lượng lớn dữ liệu sức khỏe và thể dục, bao gồm mọi thứ từ nồng độ cồn trong máu cho đến nhiệt độ cơ thể nhưng không thể theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của phụ nữ. Sau khi bị chỉ trích là phớt lờ các vấn đề sức khỏe của phụ nữ, năm 2015, trên phiên bản iOS 9, Apple đã cập nhật thêm tính năng mới này, giúp người dùng là nữ có trải nghiệm theo dõi sức khỏe sinh sản mà không cần sử dụng một ứng dụng riêng.

Bumble - chỉ nữ giới được bắt chuyện trước. Năm 2014, Bumble - ứng dụng hẹn hò tương tự Tinder - được ra mắt với "concept" mới mẻ và hy vọng mang đến trải nghiệm tốt hơn cho phụ nữ. Các cơ chế cơ bản của Bumble hoạt động giống như của Tinder: Người dùng có thể vuốt sang phải đối với người mà họ quan tâm và vuốt sang trái đối với người mà họ không thích. Tuy nhiên, với Bumble chỉ phụ nữ mới có quyền được bắt chuyện trước, tính năng này được tạo ra để ngăn việc phụ nữ bị tấn công bởi các tin nhắn từ nam giới. Ngoài ra, các lời mời cũng sẽ tự động biến mất sau 24 tiếng đồng hồ nếu phụ nữ không mở lời, nam giới sẽ phải trả phí nếu muốn kéo dài thời gian chờ đợi thêm 24 tiếng đồng hồ nữa.

Bảo vệ bản thân bằng cách nào?

Hiện nay, với xu hướng siêu cá nhân hóa, thông tin và dữ liệu cá nhân có thể bị thu nhập và phân tích nhiều hơn. Đứng trên phương diện những nhà cung cấp dịch vụ, các doanh nghiệp và nền tảng, cần làm rõ liệu vấn đề mất quyền riêng tư từ phía người dùng có cần thiết để đạt được các mục tiêu kinh doanh của họ hay không. Bao nhiêu và các loại dữ liệu nào thực sự cần thiết? Quyền riêng tư và cá nhân hóa là một nấc thang đánh đổi cần được xem xét cẩn thận, trao đổi một cách minh bạch.

Về phía người sử dụng, chúng ta thường khó có thể trực tiếp ngăn chặn việc khai thác dữ liệu tác động từ cá nhân hóa hay siêu cá nhân. Tuy nhiên, có nhiều điều chúng ta có thể làm để gián tiếp bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền riêng tư của mình như:

- Sử dụng trình duyệt tập trung vào quyền riêng tư với các tiện ích bổ sung bảo vệ quyền riêng tư.

- Giải quyết tất cả các rò rỉ nghiêm trọng, chẳng hạn như rò rỉ WebRTC có thể tiết lộ địa chỉ IP riêng tư.

- Đăng xuất khỏi các dịch vụ web hoặc mạng xã hội khi không sử dụng, điều này giúp ngăn chặn việc liên kết chéo dễ dàng trên các nền tảng khác nhau.

- Chặn cookie và trình theo dõi quảng cáo của bên thứ 3.

- Hạn chế sử dụng các dịch vụ thu thập dữ liệu, siêu cá nhân hóa, nếu có thể.

- Hạn chế thông tin (ngoài những yếu tố thực sự cần thiết của dịch vụ) mà chúng ta đồng ý cung cấp.