Kháng kháng sinh là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới

Các chuyên gia y tế cảnh báo rằng kháng thuốc là một mối đe dọa "đáng gờm" với con người khi nghiên cứu cho thấy đây là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên khắp thế giới và đang giết chết khoảng 3.500 người mỗi ngày. Hơn 1,2 triệu người và có thể là hàng triệu người nữa đã chết vào năm 2019 do hậu quả trực tiếp từ nhiễm trùng do vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh, theo ước tính toàn diện nhất cho đến nay về tác động toàn cầu của tình trạng kháng kháng sinh (AMR).

Theo phân tích được xuất bản trên tạp chí y khoa The Lancet với phạm vi hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ, AMR đang giết chết nhiều người hơn cả HIV/AIDS và sốt rét. Nghiên cứu tiết lộ hàng trăm nghìn trường hợp tử vong đang xảy ra do các bệnh nhiễm trùng thông thường vì vi khuẩn trở nên kháng thuốc trong khi những trường hợp này trước đây có thể điều trị được. "Những dữ liệu mới này tiết lộ quy mô thực sự của tình trạng kháng thuốc kháng sinh trên khắp thế giới và là một tín hiệu rõ ràng cho thấy chúng ta phải hành động ngay lập tức để chống lại mối đe dọa này", Giáo sư Chris Murra thuộc Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe tại Đại học Washington và là đồng tác giả của phân tích cho biết.

Tỷ lệ tử vong do kháng thuốc cao hơn cả HIV/AIDS và sốt rét vào năm 2019

Báo cáo Nghiên cứu Toàn cầu mới về Kháng thuốc (Gram) được công bố hôm thứ Tư trên tạp chí The Lancet đã ước tính các trường hợp tử vong liên quan đến 23 mầm bệnh và 88 sự kết hợp giữa mầm bệnh và thuốc uống trên 204 quốc gia và vùng lãnh thổ với 471 triệu hồ sơ riêng lẻ vào năm 2019.

Phân tích cho thấy AMR là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến khoảng 1,27 triệu ca tử vong trên toàn thế giới và liên quan đến khoảng 4,95 triệu ca tử vong vào năm 2019. Trong khi đó, HIV/AIDS và sốt rét được ước tính gây ra lần lượt 860.000 và 640.000 trường hợp tử vong trong cùng năm. Trong số 23 mầm bệnh được nghiên cứu, 6 mầm bệnh chiếm 73,4% số ca tử vong là do vi khuẩn kháng thuốc: E. coli, Staphylococcus aureus, K. pneumoniae, S pneumoniae, Acinetobacter baumannii và Pseudomonas aeruginosa. Theo các nhà nghiên cứu, đối với những ca tử vong do kháng thuốc kháng sinh, E. coli là nguyên nhân gây ra nhiều ca tử vong nhất trong năm 2019.

Các nhà nghiên cứu ước tính trong số 21 khu vực trên thế giới, châu Đại Dương có tỷ lệ tử vong do kháng thuốc thấp nhất, với 6,5 trường hợp tử vong trên 100.000 người và 28 trường hợp tử vong trên 100.000 người do có liên quan. Tử vong do AMR trực tiếp gây ra được ước tính là cao nhất ở khu vực cận Sahara châu Phi và Nam Á, lần lượt là 24 và 22 trường hợp tử vong trên mỗi 100.000 người. Ở các nước có thu nhập cao, AMR là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến 13 trường hợp tử vong trên 100.000 và liên quan đến 56 trường hợp tử vong trên 100.000 người. Ở khu vực Tây Âu, bao gồm cả Vương quốc Anh, hơn 51.000 người đã chết do hậu quả trực tiếp từ AMR.

Mặc dù AMR đe dọa con người ở mọi lứa tuổi, nhưng trẻ nhỏ có nguy cơ đặc biệt cao, với 1/5 trường hợp tử vong do AMR xảy ra ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Một đại dịch trong bóng tối

Báo cáo từ nghiên cứu nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết trong việc mở rộng phạm vi hành động để ngăn chặn AMR và đưa ra các hành động tức thì để giúp bảo vệ hệ thống y tế. Chúng bao gồm tối ưu hóa việc sử dụng các loại thuốc kháng sinh hiện có, thực hiện nhiều hành động hơn để theo dõi và kiểm soát nhiễm trùng, đồng thời cung cấp thêm kinh phí để phát triển các loại thuốc kháng sinh và phương pháp điều trị mới.

Đặc phái viên của Vương quốc Anh về kháng thuốc, Dame Sally Davies, cho biết AMR là "một trong những thách thức lớn nhất mà nhân loại phải đối mặt". Bà nói thêm: "Đằng sau các con số này là những gia đình và cộng đồng đang phải chịu gánh nặng của một đại dịch AMR thầm lặng. Chúng ta phải sử dụng dữ liệu này như một tín hiệu cảnh báo để thúc đẩy hành động ở mọi cấp độ".

Ramanan Laxminarayan, người sáng lập và giám đốc Trung tâm Động lực học Dịch bệnh, Kinh tế & Chính sách ở Washington, DC cũng có chung quan điểm. Ramanan viết trong một bài xã luận được xuất bản cùng với nghiên cứu trên tạp chí The Lancet rằng khi đại dịch Covid-19 hoành hành, đại dịch kháng kháng sinh tiếp tục "ẩn trong bóng tối" và cần phải đạt được những lợi ích đáng kể trong việc ngăn chặn điều này ngay từ đầu.

Theo các chuyên gia khác, Covid-19 đã chứng minh tầm quan trọng của những cam kết toàn cầu đối với các biện pháp kiểm soát và lây nhiễm, chẳng hạn như rửa tay và giám sát, cũng như đầu tư nhanh chóng vào các phương pháp điều trị. Tim Jinks, người đứng đầu chương trình nhiễm trùng kháng thuốc tại Wellcome Trust, cho biết: "Đại dịch Covid-19 đã nêu bật tầm quan trọng của sự hợp tác toàn cầu: Từ các nhà chính trị, cộng đồng chăm sóc sức khỏe đến những khu vực tư nhân và cộng đồng cùng làm việc để giải quyết mối đe dọa sức khỏe toàn cầu".