"Bộ sưu tập báo chí" của phụ nữ đầu thế kỷ 20

Cuốn sách Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn sưu tầm, tuyển chọn các bài viết của các nữ nhà báo, nhà văn đăng báo Phụ nữ tân văn - tờ báo thứ 2 ở Nam Kỳ do phụ nữ sáng lập, và được xem là tờ báo bằng chữ quốc ngữ thành công nhất Việt Nam đầu thế kỷ 20.

Tuần báo này thảo luận về các vấn đề của phụ nữ buổi đầu biết đến bình quyền. Các tác giả trong sách là các nữ nhà văn, nhà báo đóng vai trò các cây bút chủ lực, cũng là bộ biên tập của tòa báo Phụ nữ tân văn. Có thể kể đến: Mme Nguyễn Đức Nhuận, Đạm Phương nữ sĩ, Cao Thị Ngọc Môn, Hướng Nhựt, Vân Đài, Phan Thị Nga và đặc biệt là Manh Manh nữ sĩ Nguyễn Thị Kiêm, người có khối lượng bài viết chiếm nhiều nhất trên diễn đàn báo chí nổi tiếng này.

Phụ nữ tân văn được ghi nhận là diễn đàn báo chí nổi bật với các hoạt động có chủ đích rõ ràng và bền bỉ: Vì sự nghiệp giải phóng phụ nữ, khuyến khích học và sử dụng chữ quốc ngữ, kêu gọi phụ nữ tham gia các hoạt động công ích vì sự phát triển toàn diện của xã hội mới, sự tân tiến của quốc gia. Cách thực hiện chủ trương cụ thể và gần gũi với nhiều tầng lớp phụ nữ từ thành thị đến nông thôn, từ quý tộc đến bình dân.

Diễn đàn này khuyên chị em giữ nếp cũ tốt đẹp và học theo cái mới ích lợi; đả phá các hủ tục trói buộc người phụ nữ như tam tòng, tảo hôn... cũng như các thói rởm đời mới như hợm của, đua đòi... Đồng thời khuyến khích phụ nữ tham gia các hội đoàn, luyện tập thể thao, mạnh dạn lên diễn đàn bày tỏ ý kiến của mình; cung cấp thông tin rộng rãi, phong phú về các địa phương trên cả nước cũng như các bước tiến của phụ nữ nước ngoài, ngõ hầu mở mang dân trí phụ nữ, cổ vũ họ nghĩ và làm, bước ra xã hội chứ không còn nem nép xó nhà dưới trướng đàn ông...

Ngoài ra, theo dòng lịch sử, Phụ nữ tân văn trở thành một nguồn tư liệu quý giá giúp hình dung về sự hình thành phát triển của báo chí và văn học phụ nữ Việt Nam những năm tháng mở đầu, với việc sử dụng toàn bộ và khá thuần thục chữ quốc ngữ trong các trước tác đăng báo của mình.

Cuốn sách Phụ nữ bàn về vấn đề phụ nữ trên Phụ nữ tân văn do NXB Phụ nữ Việt Nam xuất bản tháng 6/2025, được biên soạn và giới thiệu bởi nhà nghiên cứu phê bình văn học Đoàn Ánh Dương.