Các nguyên nhân gây ợ nóng không chỉ do trào ngược dạ dày thực quản

Ợ nóng là tình trạng gây ra cảm giác nóng rát ở ngực và cổ họng. Ợ nóng là triệu chứng điển hình của bệnh trào ngược dạ dày thực quản, nhưng đây cũng có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý khác, có thể có hoặc không liên quan đến tình trạng trào ngược dạ dày.

1. Viêm thực quản

Viêm thực quản xảy ra khi niêm mạc thực quản của bạn bị viêm. Trào ngược axit có thể gây viêm thực quản nhưng cũng có thể do các nguyên nhân khác như dị ứng, hen suyễn và một số loại thuốc.

Các triệu chứng viêm thực quản thường bao gồm: đau ngực, khó nhai và khó nuốt thức ăn, ợ nóng, trào ngược.

Các phương pháp điều trị và kiểm soát các triệu chứng của viêm thực quản bao gồm:

- Hạn chế ăn đồ béo, nhiều dầu mỡ, cay nóng

- Giảm hoặc bỏ thuốc lá hoặc sử dụng rượu

- Ngừng bất kỳ loại thuốc nào gây viêm thực quản

- Dùng thuốc kháng histamine hoặc thuốc ức chế bơm proton (PPI) như Nexium (esomeprazole) và Prilosec (omeprazole)

2. Liệt dạ dày

Liệt dạ dày là một rối loạn chức năng ảnh hưởng đến dây thần kinh và cơ dạ dày. Tình trạng này làm cho cơ dạ dày co bóp yếu hơn và chậm hơn mức cần thiết để tiêu hóa và di chuyển thức ăn từ dạ dày qua ruột non. Điều này dẫn đến thức ăn đọng lại quá lâu trong dạ dày.

Những người mắc bệnh tiểu đường có nhiều khả năng mắc chứng liệt dạ dày hơn những người khác. Bệnh tiểu đường có thể làm tổn thương dây thần kinh phế vị, dây thần kinh điều khiển cơ dạ dày.

Liệt dạ dày có thể gây ra các triệu chứng như: ợ hơi và ợ nóng, đầy hơi, cảm thấy no rất nhanh và no trong thời gian dài, buồn nôn, đau ở vùng bụng trên, ăn không ngon, táo bón.

Liệt dạ dày có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như sụt cân, suy dinh dưỡng và mất nước, bezoar và tắc nghẽn đường ra dạ dày, làm biến động đường huyết và có thể nguy hiểm cho người bị tiểu đường.

3. Thoát vị khe hoành

Thoát vị khe hoành xảy ra khi phần trên của dạ dày phình ra qua một lỗ hở trên cơ hoành. Tình trạng này có thể tác động đến cơ vòng thực quản dưới bằng cách tạo ra một khoảng trống giữa thực quản và dạ dày của bạn. Kết quả là axit dạ dày có thể thoát ra ngoài và gây ra chứng ợ nóng.

Thoát vị khe hoành là một tình trạng rất phổ biến, đặc biệt là khi bạn già đi. Thông thường, thoát vị khe hoành nhẹ không gây ra triệu chứng. Ngược lại, trường hợp nặng có thể gây ra các triệu chứng như: ho, khó nuốt, ợ nóng, buồn nôn, trào ngược.

Ngoài các điều trị y tế, chẳng hạn như sử dụng thuốc hay phẫu thuật đối với các trường hợp nặng, các thay đổi trong lối sống cũng có thể giúp giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của chứng trào ngược hay ợ nóng do thoát vị khe hoành. Chẳng hạn như cân đối chỉ số BMI, ăn bữa ăn nhỏ, ăn ít chất béo, ăn tối sớm hơn.

4. Thai kỳ

Các hormone sinh dục nữ estrogen và progesterone tăng cao khi mang thai. Nồng độ hormone cao có thể ảnh hưởng đến chức năng của cơ vòng thực quản dưới, tạo ra khoảng trống giữa thực quản và dạ dày. Axit dạ dày có thể rò rỉ vào cổ họng và gây ra các triệu chứng ợ nóng.

Chứng ợ nóng có thể trở nên trầm trọng hơn trong ba tháng thứ ba của thai kỳ khi tử cung gây áp lực lên dạ dày của bạn. Kết quả là axit dạ dày trào ngược lên cổ họng.

Một số biện pháp giúp kiểm soát chứng ợ nóng ở phụ nữ mang thai như:

- Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc cay

- Ăn 5 hoặc 6 bữa nhỏ trong ngày thay vì 3 bữa lớn

- Ăn sữa chua giúp giảm axit

- Không nằm xuống sau khi ăn

- Dùng thuốc kháng axit OTC hoặc dùng các loại thuốc được kê đơn như thuốc chẹn histamine, chẳng hạn như Pepcid (famotidine) và PPI. Tuy nhiên, phụ nữ mang thai nên tham khảo ý kiến của bác sĩ khi sử dụng thuốc.

5. Loét dạ dày

Loét dạ dày là tình trạng những vết loét xuất hiện trên niêm mạc dạ dày, có thể gây ra chứng ợ nóng như trào ngược dạ dày thực quản. Ngoài ợ nóng, loét dạ dày còn gây ra nhiều triệu chứng khác như ăn không ngon, ợ hơi, khó tiêu, buồn nôn, giảm cân. Các triệu chứng thường xuất hiện khi bụng đói.

Nguyên nhân gây loét dạ dày có thể bao gồm nhiễm vi khuẩn H. pylori, sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) kéo dài.

Loét dạ dày có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như chảy máu trong, thủng dạ dày, tắc nghẽn ruột non và nghiêm trọng hơn là để lâu ngày có thể phát triển thành ung thư.

6. Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc có thể khiến bạn ợ chua hoặc ợ nóng như:

- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), chẳng hạn như Motrin (ibuprofen) và Bayer (aspirin)

- Một số loại kháng sinh

- Thuốc kháng cholinergic, như AtroPen (atropine) và Cogentin (benztropine)

- Thuốc chẹn beta, chẳng hạn như Tenormin (atenolol) hoặc Lopressor (metoprolol)

- Thuốc giãn phế quản, chẳng hạn như Theo 24 (theophylline) hoặc Ventolin HFA (albuterol)

- Thuốc chẹn kênh canxi, bao gồm Verelan (verapamil) và Norvasc (amlodipine)

- Progestin, chẳng hạn như Aygestin, Camila, Plan B và các loại khác

- Thuốc an thần, chẳng hạn như Valium (diazepam) hoặc Ativan (lorazepam)

- Thuốc chống trầm cảm ba vòng, chẳng hạn như Elavil (amitriptyline)

7. Một số tình trạng gây đau giống như ợ nóng

Một số tình trạng gây đau ngực hoặc cổ họng có thể giống chứng ợ nóng và dễ bị nhầm lẫn với trào ngược dạ dày thực quản:

- Sỏi mật

Sỏi mật là những mảnh vật chất rắn hình thành trong túi mật, một cơ quan nhỏ dưới gan của bạn.

Túi mật của bạn lưu trữ và giải phóng mật, một chất lỏng được tạo ra trong gan, để giúp tiêu hóa. Mật cũng vận chuyển cholesterol và các chất thải như bilirubin (mà cơ thể bạn tạo ra khi phá vỡ các tế bào hồng cầu) ra khỏi gan. Những thứ này có thể hình thành sỏi mật khi chúng mất cân bằng.

Hầu hết thời gian, sỏi mật không gây ra triệu chứng. Tuy nhiên, sỏi mật cũng có thể gây ra các triệu chứng giống như ợ nóng nếu chúng chặn ống mật. Ngoài ra, khi xuất hiện triệu chứng, sỏi mật gây ra: nước tiểu sẫm màu, sốt, vàng da, hoặc vàng da và mắt, buồn nôn và ói mửa, đau bụng và đau ngực đột ngột, trầm trọng hơn khi nằm.

Nếu sỏi mật chặn dòng mật qua hệ thống mật của bạn, nó có thể ảnh hưởng đến bất kỳ hoặc tất cả các cơ quan trong hệ thống đó và gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy, hãy thăm khám sớm khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ sỏi mật.

- Đau tim

Các triệu chứng giống ợ nóng cũng có thể là dấu hiệu của cơn đau tim (nhồi máu cơ tim) khi cơ tim bắt đầu chết do lưu lượng máu bị tắc nghẽn. Cơn đau tim là một trường hợp cấp cứu y tế. Các triệu chứng đau tim bao gồm:

+ Đau ngực và khó chịu (được gọi là đau thắt ngực)

+ Chóng mặt hoặc cảm thấy muốn ngất xỉu

+ Đau ở hàm, cổ hoặc lưng

+ Đau hoặc khó chịu ở một hoặc cả hai vai

+ Khó thở, thở ngắn

Ngoài ra, các tình trạng như ung thư thực quản, hội chứng nhai lại, túi thừa thực quản, ung thư dạ dày,... cũng có thể gây đau giống như ợ nóng.

8. Khi nào cần tới gặp bác sĩ?

Bạn nên đến bệnh viện thăm khám sức khỏe nếu bạn có triệu chứng ợ nóng hơn 2 lần mỗi tuần, đặc biệt khi các triệu chứng không thuyên giảm khi thay đổi lối sống và dùng thuốc.

Ngoài ra, bạn cũng nên đến gặp bác sĩ nếu xuất hiện các triệu chứng như:

- Ho mãn tính hoặc thở khò khè

- Khó nuốt

- Giảm cân không rõ nguyên nhân

- Các triệu chứng xấu đi sau khi sử dụng các loại thuốc như thuốc kháng axit và thuốc chẹn histamine

Tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu bạn có các triệu chứng nghiêm trọng đột ngột, chẳng hạn như:

- Máu trong chất nôn

- Phân màu đen hoặc màu hạt dẻ

- Cảm giác nóng rát trong ngực