Cần quan tâm bảo tồn, giữ gìn tiếng nói và chữ viết của đồng bào dân tộc thiểu số

Đại biểu Phạm Văn Hòa - ĐBQH tỉnh Đồng Tháp - cho biết, ông đánh giá cao Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cũng như Ban soạn thảo đã tiếp thu ý kiến tham gia đóng góp của các ĐBQH trong quản lý nhà nước về lĩnh vực văn hóa. Các chính sách của Nhà nước về di sản văn hóa được quy định rất rành mạch.

Tuy nhiên, đại biểu đặc biệt quan tâm đến văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là tiếng nói và chữ viết. Đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng, tiếng nói và chữ viết của đồng bào dân tộc thiểu số là di sản rất đặc biệt, đề nghị cần phải quan tâm bảo tồn, giữ gìn và phát huy.

Góp ý cụ thể vào một số nội dung của dự thảo Luật, đại biểu Thạch Phước Bình - ĐBQH tỉnh Trà Vinh - cho rằng, dự thảo Luật đã đưa ra các khái niệm cụ thể về di sản văn hóa phi vật thể và vật thể. Tuy nhiên, để đảm bảo tính bao quát, đề nghị làm rõ khái niệm "di sản văn hóa phi vật thể có nguy cơ mai một, thất truyền"; nguy cơ mai một cần được quy định cụ thể hơn, chẳng hạn như số lượng nghệ nhân giảm mạnh, không gian văn hóa liên quan bị xâm phạm hoặc biến mất… để tạo cơ sở vững chắc cho việc áp dụng các biện pháp bảo vệ khẩn cấp.

Về quyền và trách nhiệm của cộng đồng đối với di sản văn hóa, dự thảo Luật đã quy định rõ vấn đề này tại Điều 5. Tuy nhiên cần bổ sung các biện pháp hỗ trợ cộng đồng; đặc biệt là ở các vùng dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo, nơi có nhiều di sản văn hóa có nguy cơ bị mai một, thất truyền. Cộng đồng cần được hỗ trợ kinh phí, cơ sở vật chất và được tham gia vào các chương trình đào tạo nâng cao năng lực bảo vệ di sản.

Cân nhắc việc thành lập cơ quan thanh tra di sản văn hóa

Dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) đề xuất thành lập cơ quan thanh tra chuyên ngành về di sản văn hóa.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa - Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho biết, trên thực tế, một số vi phạm trong lĩnh vực di sản văn hóa xảy ra nhưng chưa được xử lý hoặc xử lý chưa thỏa đáng, vẫn còn có hiện tượng bị mất di vật, cổ vật; di sản bị xâm hại, làm sai lệch; địa điểm khảo cổ không được bảo vệ.

Việc xây dựng công trình phục vụ phát triển kinh tế - xã hội tại khu vực di tích gây ảnh hưởng xấu đến yếu tố gốc, cảnh quan thiên nhiên và môi trường sinh thái của di tích. Vì vậy, Chính phủ đề nghị quy định về thanh tra di sản văn hóa tại dự thảo luật Di sản văn hóa (sửa đổi). Trên cơ sở ý kiến của Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo chỉnh lý, tiếp thu quy định về thanh tra di sản văn hóa như dự thảo luật.

Góp ý về việc thành lập thanh tra di sản văn hóa, đại biểu Phạm Văn Hòa đặt câu hỏi: "Liệu rằng thành lập thanh tra thì có bảo vệ được cổ vật, tránh việc bị đánh cắp hay hư hỏng như thời gian qua không? Thời gian qua cổ vật bị mất mát, hư hại là do cơ quan thanh tra, chính quyền, cơ quan quản lý nhà nước quản lý lỏng lẻo. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có cơ quan thanh tra của Bộ, cần phát huy để thực hiện hiệu quả, không nhất thiết phải thành lập thêm cơ quan thanh tra di sản văn hóa".

Theo đại biểu Hòa, việc thành lập thêm cơ quan thanh tra sẽ làm tăng thêm biên chế. "Nên chăng giao Chính phủ. Chính phủ thấy cần thiết thì quy định, không thì không quy định chứ không nên ghi trong luật", đại biểu Hòa kiến nghị.