Tránh gây tâm lý tiêu cực khi xem xét dấu vết trên thân thể người bị hại là người chưa thành niên

Thảo luận về dự thảo Luật Tư pháp người chưa thành niên, sáng 23/10, một số đại biểu bày tỏ băn khoăn khi dự thảo vẫn còn một số điều khoản chưa đồng bộ với một số luật khác có liên quan. 

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - ĐBQH tỉnh Hải Dương - cho biết, dự thảo luật quy định "Người chấp hành biện pháp xử lý chuyển hướng gồm học sinh trường giáo dưỡng và người chấp hành biện pháp xử lý chuyển hướng tại cộng đồng".

Như vậy, tất cả học sinh trường giáo dưỡng đều là người chấp hành biện pháp xử lý chuyển hướng.

Tuy nhiên, học sinh trường giáo dưỡng còn bao gồm một số trường hợp người chưa thành niên có hành vi vi phạm pháp luật mà không phải là tội phạm. Nếu quy định như dự thảo thì nhóm này cũng là đối tượng người chấp hành biện pháp xử lý chuyển hướng.

Vì vậy, đại biểu Việt Nga cho rằng, cần có sự phân biệt giữa học sinh trường giáo dưỡng là đối tượng chấp hành biện pháp xử lý chuyển hướng và đối tượng chấp hành biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng theo Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Tiếp đó, tại Khoản 1 Điều 153 dự thảo quy định "Việc xem xét dấu vết trên thân thể của người chưa thành niên là bị hại phải có sự tham gia của người đại diện của họ", đại biểu Việt Nga cho rằng, điều này là rất cần thiết để đảm bảo quyền lợi của người bị hại là người chưa thành niên.

"Theo tôi, nên cân nhắc xem xét quy định thêm về sự đồng ý của chính người chưa thành niên là người bị hại nếu người đó ở độ tuổi đã có những nhận thức nhất định (có thể từ 13 tuổi trở lên) đối với việc xem xét dấu vết trên thân thể, đặc biệt đối với những khu vực, bộ phận nhạy cảm, riêng tư. Điều này thể hiện sự tôn trọng cũng như tránh gây những ảnh hưởng tâm lý tiêu cực đối với người bị hại là người chưa thành niên" - đại biểu Việt Nga nói.

Đối với việc thi hành án phạt tù của người chưa thành niên, đại biểu Việt Nga đề nghị bổ sung quy định "Ưu tiên cho người chưa thành niên chấp hành án phạt tù tại cơ sở giam giữ gần gia đình, địa phương cư trú". Điều này thể hiện tính nhân văn, tạo điều kiện cho gia đình thăm nom, gặp gỡ, động viên người chưa thành niên phạm tội, góp phần cải thiện tâm lý của người chưa thành niên theo hướng tích cực.

Lo ngại gia tăng việc sử dụng người dưới 18 tuổi đi đòi nợ thuê

Đại biểu Nguyễn Tạo - ĐBQH tỉnh Lâm Đồng - cho hay, dự thảo luật quy định các trường hợp không được áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng là tội giết người, hiếp dâm người dưới 16 tuổi, cưỡng dâm người 13-16 tuổi, sản xuất, tàng trữ, mua bán trái phép ma túy.

Đại biểu cho rằng, thời gian qua, tình hình tội phạm do người chưa thành niên có xu hướng ngày càng gia tăng, trong đó đối tượng có hành vi phạm tội ở độ tuổi 16-18 tuổi.

Thực tế, lợi dụng việc phát triển của không gian mạng, các nhóm đối tượng phát triển rất nhanh, kéo theo nhiều đối tượng tham gia phạm tội manh động. Trong khi đó, dự thảo luật chỉ quy định không áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng ở một số tội là chưa đầy đủ, trong khi dự báo tình hình tội phạm thời gian tới do người dưới tuổi thành niên thực hiện sẽ tiếp tục gia tăng.

"Nếu chỉ có một số tội này không áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng, tôi dự báo tình hình tội phạm trong thời gian tới do người dưới tuổi thành niên thực hiện tiếp tục gia tăng và có thể xuất hiện những băng nhóm chỉ sử dụng người dưới 18 tuổi thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật như đòi nợ thuê, cố ý gây thương tích, hủy hoại tài sản…", đại biểu Nguyễn Tạo lo ngại.

Trên cơ sở Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017, đại biểu đề nghị bổ sung thêm trường hợp không được áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng trong dự luật để tránh áp dụng không thống nhất đồng bộ, nhằm nâng cao công tác đấu tranh phòng chống tội phạm.

Về điều kiện áp dụng, đại biểu cũng đề xuất bổ sung điều kiện cần và đủ là tự nguyện sửa chữa, khắc phục hậu quả bồi thường thiệt hại, người bị thiệt hại hoặc người đại diện hợp pháp của người bị thiệt hại tự nguyện hòa giải và đề nghị áp dụng biện pháp xử lý chuyển hướng.

Thảo luận về biện pháp giám sát điện tử áp dụng với người chưa thành niên, một số ý kiến nhận định đây là biện pháp phù hợp với xu thế và đáp ứng yêu cầu giám sát chặt chẽ để phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử, vừa giúp người chưa thành niên không bị gián đoạn học tập, lao động. Tuy nhiên, để biện pháp này phát huy tính hiệu quả, phù hợp với người chưa thành niên của từng vùng, miền, các đại biểu cho rằng cần quy định sát thực tiễn hơn, đồng thời, trong quá trình áp dụng giám sát điện tử phải tôn trọng đời tư cá nhân của các thành viên khác của hộ gia đình.