Cập nhật phiên bản "Mẹ thời 4.0"

Tôi vẫn nhớ ngày hôm đó, tôi ngồi cắm hoa trong phòng khách, trong lúc cậu con trai tuổi teen vừa ăn trái cây vừa xem livestream game với bạn bè, mắt dán vào màn hình điện thoại. Con gái lớn thì nằm trên ghế sofa, đeo tai nghe bluetooth, tay lướt điện thoại liên tục, lâu lâu bật cười hoặc nhấn thả cảm xúc vào video trên mạng xã hội TikTok. 

Chồng tôi, như thường lệ, đang đi vòng vòng trong nhà, hỏi cái điều khiển tivi "biến đi đâu rồi" trong khi nó đang ở ngay… trước mặt. Giữa cảnh tượng như rất "xa nhau" ấy, tôi tự hỏi: "Mình có đang trở nên lạc lõng trong gia đình?". 

Nhưng rồi tôi bật cười nhận ra, không phải tụi nhỏ xa cách mà là thế giới của chúng đã thay đổi, nhanh đến mức nếu không chủ động cập nhật, người mẹ như tôi sẽ thành… người ngoài cuộc. 

Tôi bắt đầu học, không phải học một nghề mới mà là học cách giao tiếp với tâm thế và thế giới quan mới. Điều này càng thử thách hơn khi tôi bước vào tuổi trung niên, thời điểm mà sức khỏe bắt đầu báo hiệu những giới hạn, công việc nhiều áp lực hơn, còn nỗi lo về tương lai thì ngày một lớn. 

Nhưng tôi vẫn chọn "cập nhật", không để trở thành một người mẹ siêu nhân mà để giữ sự kết nối tốt nhất với con trong thời đại số.

Hành trình "cập nhật" đầu tiên đến từ một điều quen thuộc của con, đó là chuyện học hành. Khi con trai tôi nói: "Con học toán trên YouTube được rồi, không cần gia sư nữa đâu", tôi phản ứng theo kiểu: "Học vậy thì nghiêm túc sao được?". 

Nhưng tôi đã chọn thử ngồi cùng con để xem một buổi học online. Bất ngờ là giáo viên giảng chậm rãi, có hình ảnh sinh động, ví dụ hấp dẫn và gần gũi. Tôi nhận ra đây không chỉ là học mà là học theo cách thế hệ của con tiếp nhận thông tin nhanh, gọn, trực quan và sinh động. 

Sau đó, tôi thử "lấn sân" sang vùng đất của tụi nhỏ là mạng xã hội TikTok, Instagram… để hiểu. Tôi nhờ con gợi ý cho mình vài kênh học nấu ăn đang "hot". Từ những món truyền thống như cá kho, canh chua, tôi bắt đầu học thêm cách làm món theo xu hướng mà con tôi thích.

Tôi tập quay video ngắn, thêm nhạc nền, chỉnh sáng… ban đầu vụng về, sau thành thạo hơn. Tôi cũng tranh thủ "nhờ vả" ChatGPT gợi ý thêm nội dung, công thức món ăn đang thịnh hành để có thêm ý tưởng làm video hấp dẫn, bắt kịp xu hướng. 

Một lần, tôi đăng clip món ăn lên mạng xã hội, nhận được cả trăm lượt thích. Con trai tôi trêu: "Mẹ bắt "trend" cũng được lắm!". Lần đầu tôi thấy mình có thể "hòa mạng".

Nhưng điều quan trọng nhất không chỉ nằm ở kỹ năng mà ở việc chấp nhận rằng mình không còn là "trung tâm vũ trụ" của con như ngày nào, không còn là người biết mọi thứ. Tôi quen chăm sóc các con từng bữa ăn, giấc ngủ, giờ cần học cách thả tay để con chủ động mọi thứ. 

Tôi hiểu rằng, đồng hành không có nghĩa là đi kè kè bên cạnh, mà là hiện diện đúng cách, đúng lúc con cần.

Tôi thay đổi cách nói chuyện. Thay vì càm ràm: "Sao con cứ dán mắt vào điện thoại hoài vậy?", tôi hỏi: "Chương trình/clip này có gì khiến con thích vậy?". Khi tôi thay đổi cách hỏi, con mở lòng hơn, dẫu chỉ là vài ba câu chuyện nhỏ nhưng cũng đủ để tôi biết mình vẫn được chọn trong danh sách người cùng tâm sự, chia sẻ của tụi nhỏ.

Trên zalo, tôi tạo nhóm riêng đặt tên "Mẹ con phiên bản nâng cấp". Trong đó, tôi gửi các bài viết thời sự, xu hướng mà tôi nghĩ con có thể quan tâm, cùng bàn luận. Có hôm, con chỉ thả biểu tượng "like". 

Nhưng với tôi, thế là đủ. Tôi không cần biết hết mọi xu hướng, không cần hóa thân thành "Gen Z" hay "Gen Alpha". Nhưng tôi cần hiểu điều gì đang định hình tâm lý và cảm xúc của con. Tôi học được rằng cần đủ mềm mại để lắng nghe, đủ thực tế để điều chỉnh và đủ yêu thương để đồng hành với con.

Và tôi hiểu rằng, dù thế giới có xoay theo bao nhiêu phiên bản thì bản thân tôi khi biết cập nhật vẫn luôn có thể là "mạng nội bộ" mạnh mẽ nhất kết nối trái tim con cái.