Cầu nối đưa sản phẩm vùng dân tộc thiểu số và miền núi ra thị trường lớn

Tranh thủ những lúc không phải vào rừng hay lên nương, chị Hoàng Thị Bích Ngọc (Giám đốc HTX Nông lâm nghiệp thôn Nà Pái, xã Tân Văn, tỉnh Lạng Sơn) lại tranh thủ livestream giới thiệu các sản phẩm do chính chị và các chị em phụ nữ dân tộc thiểu số trong thôn sản xuất được. 

Từ những cánh hoa hồi màu nâu bóng được phơi sấy cẩn thận, đến đàn vịt đầu xanh thả suối, đàn gà ta thả đồi, những búp chè dưới tán hồi… Tất cả những đặc sản bản địa đều được thương mại hóa, không chỉ tạo thu nhập bền vững, nâng cao đời sống hội viên, mà còn góp phần xây dựng thương hiệu nông sản sạch, an toàn và giàu bản sắc quê hương xứ Lạng.

Tương tự như vậy, ở xã miền núi Minh Quang, tỉnh Tuyên Quang, vượt qua những rụt rè, e ngại ban đầu, chị Lục Thị Huế, trưởng nhóm cùng sở thích dệt thổ cẩm xã Minh Quang đã biết cách quay video giới thiệu sản phẩm, livestream quy trình thêu, dệt thổ cẩm trên các nền tảng mạng xã hội, mở ra hướng đi mới trong tiêu thụ hàng hóa nơi vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Có được kết quả như ngày hôm nay, chị Huế cho biết, đó là sự đồng hành bền bỉ của các cấp Hội phụ nữ tại địa phương. 

"Trước đây, các hộ gia đình vẫn làm thổ cẩm theo hướng tự phát, mạnh nhà nào nhà đó làm. Từ khi được Hội LHPN xã hướng dẫn thành lập nhóm cùng sở thích, chị em cùng làm, cùng chia sẻ kỹ thuật thêu, dệt, may thổ cẩm, giảm được rủi ro trong sản xuất và gắn kết trong việc cung cấp sản phẩm, tránh bị ép giá. Đặc biệt, chị em còn được được Hội LHPN tỉnh tập huấn, hỗ trợ xây dựng thương hiệu và kết nối thị trường. Từ khi tham gia nhóm chúng tôi biết cách đăng các sản phẩm trên các sàn thương mại điện tử, mạng xã hội và được nhiều khách hàng liên hệ, tìm mua. Nhờ vậy, thu nhập của gia đình được cải thiện", chị Lục Thị Huế chia sẻ.

Hội LHPN các cấp nối "nhịp cầu" đưa sản phẩm vùng cao ra thị trường lớn

Trong những năm gần đây, "đặc sản vùng cao" không chỉ là câu chuyện ẩm thực hay văn hóa bản địa mà còn mang lại sinh kế, tạo cơ hội thoát nghèo bền vững cho phụ nữ vùng dân tộc thiểu số và miền núi.

Các hoạt động hỗ trợ đạt hiệu được quả như vậy, trước hết là do Hội LHPN Việt Nam đã được "trao quyền" thông qua Quyết định 939/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt Đề án "Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp 2017–2025" (Đề án 939). 

Cụ thể, Hội LHPN Việt Nam được giao nhiệm vụ chủ trì triển khai, thực hiện Đề án 939, với các mục tiêu rất cụ thể: hỗ trợ 20.000 phụ nữ khởi sự/khởi nghiệp, thành lập 1.200 tổ hợp tác/hợp tác xã do phụ nữ quản lý, đẩy mạnh truyền thông, ươm tạo ý tưởng, nâng cao năng lực kinh doanh cho doanh nghiệp nữ… Khi mục tiêu đã rõ, hoạt động kết nối thị trường không còn là "phong trào" mà trở thành nhiệm vụ có chỉ tiêu, có đo đếm. 

Thực tế, trong thời gian thực hiện Đề án 939, giai đoạn 2017–2025, Hội LHPN các cấp Hội đã khích lệ, động viên, hỗ trợ 117.490 phụ nữ khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh; tư vấn, hỗ trợ phát triển 130.000 lượt doanh nghiệp nữ mới thành lập.

Cùng với đó, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế–xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (giai đoạn 2021-2030) đặt trọng tâm tạo sinh kế, nâng cao năng lực và cơ hội tiếp cận thị trường cho người dân vùng cao. 

Đây là những "điểm tựa" giúp hoạt động hỗ trợ phụ nữ ở vùng đồng bào dân tộc và miền núi không rời rạc, mà gắn với hạ tầng, vốn, đào tạo và xúc tiến thương mại theo chuỗi.

Những hỗ trợ thiết thực của Hội LHPN các cấp

Đồng hành cùng hội viên, phụ nữ trong quá trình phát triển kinh tế, Hội LHPN các cấp chính là "cây cầu nối" giúp chị em tập trung nguồn lực, chuẩn hóa chất lượng, kết nối thương mại và đưa sản vật miền núi ra những không gian tiêu thụ lớn hơn.

Trong đó, các hoạt động xúc tiến thương mại được thực hiện một cách bài bản từ cấp Trung ương tới cơ sở. Những phiên chợ phụ nữ khởi nghiệp, phiên chợ "Phụ nữ dân tộc thiểu số khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi xanh", tuần lễ kết nối sản phẩm OCOP, các sự kiện "Kết nối – Vươn xa"… được Hội LHPN các cấp tổ chức đã quy tụ được sản phẩm của hội viên, phụ nữ từ nhiều địa phương, giúp sản phẩm của phụ nữ vùng cao đã tìm chỗ đứng trên các kênh phân phối hiện đại.

Bên cạnh đó, các lớp tập huấn ứng dụng công nghệ số, livestream, bán hàng đa nền tảng, chụp ảnh, kể câu chuyện sản phẩm… đã trở thành hoạt động thường xuyên của các cấp Hội phụ nữ tại nhiều tỉnh miền núi như Lạng Sơn, Cao Bằng, Tuyên Quang, Quảng Ngãi… Nhiều chị em vốn quen nương rẫy nay tự tin cầm điện thoại bán hàng, thiết lập gian hàng trên sàn thương mại điện tử…

Không chỉ "cầm tay, chỉ việc" giúp hội viên, phụ nữ giới thiệu, quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, Hội LHPN các cấp còn phối hợp cùng các bộ, sở, ngành trong lĩnh vực Công Thương, Nông nghiệp, Khuyến nông…, tổ chức các buổi tập huấn từ cách đăng ký mã số mã vạch, đến vận hành truy xuất nguồn gốc; hỗ trợ chị em hoàn thiện bao bì nhãn mác cho sản phẩm, đăng ký các tiêu chuẩn đảm bảo an toàn thực phẩm, hoàn thiện quy trình chứng nhận VietGAP, chứng nhận OCOP… Đây là những tiêu chí cần có để sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi lên quầy lệ của các siêu thị, chuỗi cửa hàng quà tặng du lịch hay các kênh bán hàng online.

Kết quả, nhiều địa phương ghi nhận chuyển biến rõ rệt trong sự phát triển của các sản phẩm do hội viên, phụ nữ sản xuất. Trong đó, điểm nhấn là các sản phẩm OCOP. Ở cấp quốc gia, theo thống kê đến tháng 7/2025, tỷ lệ chủ thể OCOP là phụ nữ chiếm khoảng 40%; nhóm chủ thể là phụ nữ dân tộc thiểu số chiếm khoảng 17%. Những con số này cho thấy tiềm năng của các chị em hội viên, phụ nữ dân tộc thiểu số và miền núi trong phát triển kinh doanh và sự đồng hành của Hội LHPN các cấp để cùng chị em đưa sản phẩm vươn xa.

Tuy nhiên, hiện nay, việc hỗ trợ hội viên, phụ nữ dân tộc thiểu số và miền núi kết nối, mở rộng thị trường vẫn còn một số hạn chế như: quy mô sản xuất của chị em vẫn còn nhỏ lẻ, thiếu vùng nguyên liệu ổn định, khó tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi. Chị em cũng còn có những hạn chế công nghệ bảo quản - chế biến sâu; năng lực thiết kế bao bì, xây dựng thương hiệu, khoảng cách địa lý khiến chi phí vận chuyển tăng cao…. Đây là các "nút thắt" cần được tháo gỡ để sản phẩm của hội viên, phụ nữ vùng dân tộc thiểu số và miền núi được phát triển và thương mại hóa mạnh mẽ hơn.