Cha mẹ "mù mờ" trong hướng nghiệp cho con

Cha mẹ chọn trường cho con theo cảm tính

Theo thống kê của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, trong quý II.2022, xu hướng tuyển dụng của thị trường lao động đối với nhân lực trình độ đại học là 49,7%, cao đẳng và trung cấp là 30,5%, trong khi nhu cầu của người tìm việc có trình độ đại học là 61,1%, cao đẳng và trung cấp là 33%. Các con số thống kê đều cho thấy có sự chênh lệch đáng kể giữa cung cầu lao động cả về cơ cấu trình độ và chuyên môn đào tạo.

Tại hội thảo "Hướng nghiệp suốt đời - Gắn kết gia đình, nhà trường, người học, người lao động và doanh nghiệp trong kỷ nguyên 4.0" chiều 8/10 do Trung tâm Hỗ trợ đào tạo và Cung ứng nhân lực, Bộ GD-ĐT tổ chức, nhiều ý kiến nhận định, những con số trên phản ánh những bất cập trong công tác hướng nghiệp, phân luồng trong các cơ sở giáo dục cũng như quá trình tự định hướng và lựa chọn nghề nghiệp của người học.

Có thể nói, việc chọn ngành nghề hầu hết hiện nay của giới trẻ phụ thuộc vào ý kiến của phụ huynh. Nhiều cha mẹ chọn nghề cho con thường theo ý thích, chủ quan, cảm tính, hoặc cũng có khi theo trào lưu trước mắt, đua nhau cho con học những lĩnh vực nghề nghiệp "hot".

PGS.TS Nguyễn Quang Liệu- Hiệu trưởng trường THPT chuyên KHXH&NV-ĐHQG Hà Nội cho biết, Trường ĐH KHXH &NV có thể tuyển 2.000 sinh viên nhưng sau một năm học chỉ còn 1.700 sinh viên, học hết năm 2 chỉ còn 1.500 em. "Nguyên nhân vì không được định hướng nghề nghiệp nên trong quá trình học, có em năng lực không đáp ứng, nhiều em chuyển ngành".

Theo PGS.TS Nguyễn Quang Liệu, hoạt động hướng nghiệp rất quan trọng, đặc biệt là vai trò của gia đình. Tuy nhiên, không phải bố mẹ nào cũng đủ kiến thức để hướng nghiệp cho con khi thị trường việc làm luôn biến động.

Gắn kết gia đình- nhà trường- người học- doanh nghiệp

Chia sẻ về vai trò của gia đình trong việc hướng nghiệp cho con, PGS.TS Trần Thành Nam, chuyên gia hướng nghiệp, Chủ nhiệm Khoa các Khoa học Giáo dục, Trường Đại học Giáo dục, ĐHQG Hà Nội, cho biết, cha mẹ phải cập nhật những số liệu, kiến thức mới để hướng nghiệp cho con. Nhà trường cũng phải có trách nhiệm trang bị kiến thức cho bố mẹ trước việc định hướng nghề nghiệp cho con. Ngoài ra, nếu có sự tham gia của các doanh nghiệp đến các phụ huynh thì rất tốt. "Bố mẹ cần phải nâng cấp lên, giáo viên cũng cần phải nâng cấp lên, doanh nghiệp phải hỗ trợ trong việc giáo dục hướng nghiệp. Sự gắn kết giữa gia đình, nhà trường, doanh nghiệp có vai trò rất tốt trong việc định hướng nghề cho học sinh. Giáo dục hướng nghiệp cần sự phối hợp của nhiều bên: gia đình, nhà trường, người học, người lao động và doanh nghiệp".

"Để hướng nghiệp hiệu quả, chúng ta cần kết hợp 3 yếu tố: Giáo dục hướng nghiệp, Tư vấn hướng nghiệp và Trải nghiệm hướng nghiệp. Trong đó, vai trò của giáo dục hướng nghiệp là giúp các bên liên quan biết thế giới đang cần gì, hiểu được nhà tuyển dụng trong tương lai cần gì về kiến thức, kỹ năng và thái độ", PGS.TS Trần Thành Nam cho biết.

Để giúp cha mẹ nâng cấp về hướng nghiệp, theo PGS.TS Nguyễn Quang Liệu, mỗi Sở GD-ĐT, Phòng GD-ĐT nên có một chuyên gia hướng nghiệp để trang bị kiến thức cho phụ huynh. "Hướng nghiệp cho học sinh phải hướng đến một sự chuyên nghiệp để giúp các em nhận diện về nghề nghiệp tốt hơn".

Chia sẻ với các em học sinh, PGS.TS Nguyễn Quang Liệu cho biết, dù vai trò của cha mẹ, của thầy cô giáo rất quan trọng trong việc hướng nghiệp cho các em nhưng các em không thể chờ đợi việc được hướng nghiệp mà bản thân mỗi học sinh phải thực hiện sự tự hướng nghiệp cho chính mình bằng nỗ lực tốt nhất có thể có của cá nhân. Bên cạnh đó, các em nhất thiết phải đánh giá thật chính xác về năng lực và phẩm chất nhân cách của bản thân.