Chiêu trò giảm giá mùa sale cuối năm

Chiêu trò ngày càng tinh vi

Chị Minh Anh (TP Hà Nội) cho biết, chị từng mua một mẫu máy giặt được quảng cáo giảm giá hơn 60% trong chương trình sale cuối năm. Tuy nhiên, khi sử dụng công cụ theo dõi lịch sử giá, chị phát hiện mức giá sản phẩm trong nhiều tuần trước đó dao động khoảng 6-7 triệu đồng, thấp hơn nhiều so với "giá gốc" mà cửa hàng niêm yết. "Do thấy đồng hồ đếm ngược chỉ còn vài phút nên tôi vội vã, không kiểm tra kỹ. Sau đó tôi mới phát hiện ra mức giảm sâu không như quảng cáo", chị nói.

Tâm lý FOMO (Fear of Missing Out - sợ bỏ lỡ cơ hội) được khai thác tối đa qua hàng loạt chiêu trò "giảm giá ảo": Đồng hồ đếm ngược tự động làm mới, nhãn "chỉ còn 1 sản phẩm", "500 người đang xem", thông báo "vừa có người mua xong", hay giảm giá chớp nhoáng - "flash sale" theo từng khung giờ, tạo cảm giác gấp gáp. Tất cả được thiết kế để khiến người tiêu dùng không kịp so sánh hay kiểm tra thông tin.

Không ít người sau khi "nhanh tay" mua hàng đã rơi vào thất vọng. Anh Lê Thanh Hải (Cầu Giấy, Hà Nội) từng mua một chiếc camera được quảng cáo là "giảm giá sâu" nhưng khi nhận về sản phẩm có độ phân giải thấp, khác xa mô tả. Người bán từ chối đổi trả với lý do "hàng sale không hỗ trợ đổi trả". Dù được sàn hoàn tiền sau khiếu nại, anh thừa nhận mình đã "bị dắt mũi" bởi các thông báo kích thích tâm lý FOMO.

Không chỉ chị Minh Anh hay anh Thanh Hải, trên các hội nhóm mua sắm, hàng loạt người tiêu dùng chia sẻ trải nghiệm tương tự. Điểm chung là tâm lý bị đẩy vào thế phải quyết định ngay, kiểu như "mua trong 5 phút cuối để giữ giá tốt", đặt hàng trước nửa đêm để "khóa deal" hoặc thêm vào giỏ hàng ngay khi thấy thông báo "vừa có 23 người đang xem sản phẩm này".

Các sàn thương mại điện tử ngày càng tinh vi khi thiết kế giao diện và thuật toán để tối ưu tâm lý FOMO. Thông báo rung liên tục, thanh tiến trình "đã bán 98%", các banner đỏ - vàng nhấp nháy… tất cả tạo hiệu ứng "kích thích mua sắm".

Chị Vũ Đỗ Quyên, một chuyên gia marketing số nhận định, thị trường càng cạnh tranh, yếu tố tâm lý càng được khai thác triệt để. Có người không mua vì rẻ, mà mua vì sợ… người khác mua mất. Điều này khiến cuộc "săn sale cuối năm" nhiều khi đi lệch khỏi mục đích ban đầu, từ nhu cầu thật trở thành cuộc đua với những con số ảo.

3 chiêu trò "giảm giá ảo" phổ biến trên thị trường

Trước loạt phản ánh về tình trạng loạn giảm giá và chiêu trò thao túng thông tin, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương) đã lên tiếng cảnh báo, chỉ rõ 3 nhóm hành vi gian lận giá đang phổ biến trên thị trường cuối năm.

Nhóm thứ nhất là nâng giá gốc rồi giảm sâu. Đây là chiêu trò thường thấy trên các sàn mở bán ngày 12/12, ngày 1/1, Black Friday hay dịp Tết. Một số gian hàng đẩy giá lên rất cao vài ngày trước chương trình, sau đó gắn mác "giảm 50%-70%". Tuy nhiên, thực tế mức giá sau giảm lại ngang bằng, thậm chí cao hơn giá bán thông thường. Cơ quan cạnh tranh đánh giá đây là hành vi có dấu hiệu gian dối, xâm phạm quyền được cung cấp thông tin trung thực của người tiêu dùng.

Nhóm thứ hai là tạo khan hiếm ảo để kích hoạt FOMO. Các thông báo như "chỉ còn 1 sản phẩm", "hơn 500 lượt xem", "vừa có người đặt mua"… xuất hiện dày đặc nhưng phần lớn không phản ánh dữ liệu thật. Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, đây là thủ thuật gây hiểu nhầm, tác động trực tiếp lên quyết định mua hàng, có thể làm méo mó môi trường cạnh tranh.

Nhóm thứ ba là giảm giá nhưng bán hàng kém chất lượng, không đúng mô tả. Nhiều sản phẩm tồn kho, hàng lỗi, hàng chất lượng thấp được đẩy vào các chương trình "flash sale" để thu hút người mua. Người tiêu dùng chỉ phát hiện sai khác khi mở hộp, trong khi việc đổi trả thường khó khăn hoặc bị hạn chế.

Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia dự báo vào cuối năm và đầu năm mới, các hình thức "giảm giá ảo" có thể tinh vi hơn, nhất là khi một số nhà bán hàng sử dụng công nghệ và thuật toán để thao túng hiển thị, chỉnh sửa đánh giá hoặc làm sai lệch mức độ quan tâm của người dùng.