Đảm bảo sinh kế người dân trong vùng giải phóng mặt bằng dự án giao thông

Tiếp tục chương trình làm việc chiều 6/1, Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội thảo luận tại tổ về Chủ trương đầu tư Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 và Dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Cần Thơ.

Phát biểu tại tổ 6, đại biểu Hà Thị Nga, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam, đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp, cho biết: Việc phát triển hạ tầng giao thông với các tỉnh phía Đông, đặc biệt là các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long đang rất bức thiết. Qua các cuộc tiếp xúc cử tri, đoàn ĐBQH nhận được nhiều ý kiến mong mỏi Chính phủ đầu tư hơn nữa cho hạ tầng giao thông khu vực này.

Theo đại biểu, với dự án đường cao tốc phía Đông đi qua 12 tỉnh, đều là những địa phương có tiềm năng, lợi thế. Tuy nhiên, có những địa phương chưa thể phát huy được bởi hạ tầng giao thông còn rất hạn chế, làm kéo chậm sự phát triển của vùng.

Đại biểu Hà Thị Nga bày tỏ đồng tình cao với tính cấp thiết, cần phải triển khai dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông. Đặc biệt, hơn 700km tuyến đường cao tốc này hoàn thành sẽ trở thành hành lang vận tải lưu thông hàng hóa rất lớn, thu hút đầu tư vào vùng; tăng cường kết nối liên vùng; đồng thời đáp ứng được mong mỏi của người dân, doanh nghiệp trong khu vực.

Đại biểu Hà Thị Nga cũng cho biết, khi triển khai dự án này, cần sử dụng diện tích đất rất lớn, chủ yếu đất sản xuất, đất nông nghiệp chiếm tới 77,5%. Đây cũng là nguồn sinh kế của rất nhiều người dân với khoản hơn 11 ngàn hộ, chiếm tới 75% tổng số hộ ở vùng dự án phải thực hiện giải phóng mặt bằng, tái định cư.

Đại biểu Hà Thị Nga bày tỏ lo ngại, trong thực tế triển khai các dự án giao thông trước đây đã phát sinh nhiều vấn đề trong quá trình giải phóng mặt bằng, xuất hiện tình trạng khiếu kiện kéo dài. Đại biểu đề nghị Chính phủ có những giải pháp khả thi, căn cơ nhằm đảm bảo đời sống cho người dân ở vùng dự án có được cuộc sống tốt hơn khi thực hiện chủ trương di dời, tái định cư.

Đề nghị Chính phủ có chỉ đạo các bộ, ngành liên quan giải quyết tốt việc chuyển đổi nghề cho người dân ở vùng dự án, có sinh kế bền vững để họ thực sự yên tâm khi thực hiện chủ trương.

Đồng thời có chỉ đạo để các khối cơ quan vận động quần chúng, trong đó có Hội LHPN Việt Nam được tham gia ngay từ quá trình đầu tiên triển khai dự án, như giai đoạn công bố quy hoạch, tuyên truyền vận động nhân dân tạo sự đồng thuận; tránh tình trạng khi xảy ra vấn đề rồi thì khối dân vận mới vào cuộc thì không giải quyết được gốc của vấn đề từ sớm.

Bày tỏ sự đồng tình, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp, cũng bày tỏ lo ngại với vấn đề giải phóng mặt bằng triển khai dự án trong nhiều năm qua vẫn luôn là vấn đề nóng tại các địa phương. Trong đó, đại biểu nhấn mạnh tới vấn đề "công bằng trong giải phóng mặt bằng"; vấn đề giải quyết sinh kế cho người dân sau khi thu hồi đất. Cùng với đó là vấn đề thực hiện cam kết với người dân như thế nào, sau khi người dân đã đồng thuận, chấp nhận thiệt thòi để đóng góp thực hiện dự án và sự phát triển chung.

Theo đại biểu, sự thiếu công bằng, không minh bạch và chưa hiệu quả, chưa chất lượng của một số dự án giao thông chính là điều khiến nhân dân băn khoăn. Vì vậy, Chính phủ cần có sự quan tâm để thực hiện một cách đồng bộ các khâu, tính toán kỹ những vấn đề liên quan tới giải phóng mặt bằng với sinh kế người dân, của hộ dân đã hiến đất. Đồng thời đảm bảo sự tham gia của người dân và các tổ chức đoàn thể giám sát chất lượng các dự án giao thông.

Đặc biệt là cần có sự minh bạch, trách nhiệm của các cơ quan trung ương và địa phương trong quá trình triển khai các dự án giao thông này. Trong đó minh bạch trong tất cả các khâu như công bố thông tin, quá trình triển khai dự án; qua đó mới tạo ra niềm tin của người dân và được người dân ủng hộ, thì việc triển khai dự án giao thông sẽ thuận lợi hơn. 

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa cũng đề xuất cần có tổng kết, đánh giá và chia sẻ kinh nghiệm, đẩy mạnh phối hợp triển khai giữa các địa phương trong việc giải phóng mặt bằng, triển khai dự án. Tránh tình trạng một tuyến đường có địa phương làm xong nhanh, có tỉnh lại vướng mắc, khiến ách tắc tiến độ của cả tuyến đường.